Καλώς ήρθατε! Αυτό είναι το 360°, ένα νιουζλέτερ για τους συνδρομητές της Καθημερινής. Σήμερα, στο ενδέκατο γράμμα της σειράς και το πρώτο του 2024, θα απαριθμήσουμε μερικά εκπληκτικά, απίστευτα πράγματα που δεν γνώριζα και που θα έπρεπε να ξέρω.
20 Πράγματα Που Εμαθα Το 2023
![20 πράγματα που έμαθα το 2023-1](https://www.kathimerini.gr/wp-content/uploads/2024/01/20things.jpg?1704268982905)
Ωραίες οι ανασκοπήσεις και οι ανακεφαλαιώσεις του 2023 που διαβάζουμε (από τον Νοέμβριο κιόλας) για όλα τα θέματα, για τη μουσική, τον κινηματογράφο, τις ειδήσεις, τις τραγωδίες. Αλλά η αγαπημένη μου κατηγορία ανασκοπήσεων είναι μία που ανακάλυψα φέτος: τύποι που φτιάχνουν λίστες με ενδιαφέροντα πράγματα που έμαθαν τη χρονιά που πέρασε. Εχω βρει μέχρι τώρα δύο, που κάθε χρόνο ανεβάζουν 52 πράγματα (ένα για κάθε εβδομάδα, υποθέτω). Είναι οι:
Κεντ Χέντρικς: 2023, 2022, 2021, 2020, 2019, 2018
Τομ Γουίτγουελ: 2023, 2022, 2021, 2020, 2019, 2018, 2017
Πατώντας τα λινκ κάθε χρονιάς μπορείτε να βρείτε τις λίστες τους για κάθε χρονιά, αντίστοιχα. Σίγουρα θα μάθετε κάτι καινούργιο από τα 676 πράγματα που έμαθαν αυτοί τα τελευταία χρόνια – εγώ έμαθα πολλά. Διαπίστωσα ότι κάποια (λίγα) τα ήξερα. Μαζί με μερικά από τα άλλα απίθανα πράγματα που μάζεψα από τις δικές μου σημειώσεις, θα μοιραστώ τώρα μαζί σας ένα χαρακτηριστικό δείγμα, για να καταλάβετε για τι απίθανες, αναπάντεχες, εκπληκτικές πληροφορίες μιλάμε, πράγματα που αποδεικνύουν ότι ο κόσμος μας είναι τόσο πλούσιος, περίπλοκος και φανταστικός (πανάθεμά τον), που αξίζει τον κόπο και την προσπάθεια.
1. Εσείς ξέρατε ότι τα τελευταία 50 χρόνια δύο ιδρυτικά μέλη του ΝΑΤΟ βρίσκονταν σε «πόλεμο» μεταξύ τους;
Ο 30ετής «Πόλεμος του Ουίσκι» διεξάγεται βαθιά στον Αρκτικό Κύκλο ανάμεσα στον Καναδά και στη Δανία. Η αιτία; Η νήσος Χανς, ένας ακατοίκητος βράχος ανάμεσα στη Γροιλανδία (που διοικητικά ανήκει στη Δανία) και την παγωμένη νήσο Ελεσμερ του Καναδά. Οι δυο χώρες ερίζουν για την ιδιοκτησία του νησιού από τη δεκαετία του 1970 και επί δεκαετίες συγκρούονταν για αυτό το θέμα. Βεβαίως, οι εχθροπραξίες είχαν μια κάπως ασυνήθιστη μορφή. Οι στρατιωτικές δυνάμεις των δύο χωρών «καταλάμβαναν» εναλλάξ το νησί, αφήνοντας πίσω τους τη σημαία τους και άδεια μπουκάλια τοπικού αλκοόλ. Αυτό συνεχίστηκε για τριάντα χρόνια. Η διένεξη ανάμεσα στις δύο χώρες επιλύθηκε το 2022, όταν αποφάσισαν να μοιράσουν την έκταση του νησιού δημιουργώντας, έτσι, ένα σύνορο μεταξύ τους. Ετσι ο Καναδάς και η Δανία, χώρες που ήταν πάντα γνωστές για το ότι έχουν γεωγραφικό σύνορο με μόνο μία άλλη χώρα (τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, αντίστοιχα), πλέον έχουν σύνορο και μεταξύ τους.
(ΛΙΝΚ)
2. Στην Ευρώπη υπάρχει ένα νησί που αλλάζει χώρα κάθε έξι μήνες
Είναι μία νησίδα που βρίσκεται σε ένα ποτάμι που χωρίζει την Ισπανία από τη Γαλλία. Από 1ης Φεβρουαρίου μέχρι 31 Ιουλίου ανήκει στην Ισπανία και τον υπόλοιπο χρόνο ανήκει στη Γαλλία. Η συμφωνία ισχύει από το 1648 και το τέλος του τριακονταετούς πολέμου. Ναι, άλλος ένας 30ετής πόλεμος. Τυχαίο;
(ΛΙΝΚ)
3. Πώς βγήκε ο μύθος των «10.000 βημάτων»
Εχετε ακούσει τον στόχο των «10.000 βημάτων την ημέρα»; Τόσα, λέει, πρέπει να κάνουμε για να διατηρούμε καλή υγεία. Είναι, βεβαίως, ένα αυθαίρετο, αστήρικτο από επιστημονικά δεδομένα νούμερο. Αυτό το ήξερα. Αυτό που δεν ήξερα ήταν το από πού βγήκε το «10.000». Σύμφωνα με αυτό, ένας κατασκευαστής συσκευών που μετράνε τα βήματα παρατήρησε ότι ο αριθμός 10.000 στα ιαπωνικά μοιάζει με άνθρωπο που περπατάει: 万
(ΛΙΝΚ)
4. Μία στις τρεις κάλτσες που παράγονται στον κόσμο παράγονται σε μία πόλη της Κίνας
Λέγεται Ντατάνγκ. Η καλτσοπρωτεύουσα του κόσμου. Ο μύθος (που μόλις σκέφτηκα) λέει ότι οι κάλτσες που χάνονται από τις μπουγάδες προσπαθούν να επιστρέψουν εκεί.
(ΛΙΝΚ) (ΛΙΝΚ)
5. Ο εγγονός του προέδρου ζει
Προσέξτε τώρα αυτό: ο 10ος πρόεδρος της Αμερικής Τζον Τάιλερ γεννήθηκε το 1790. 234 χρόνια πριν. ΟΚ έως εδώ; ΟΚ. Λοιπόν: ένας εγγονός του ζει σήμερα. Ναι, εγγονός. Πώς έγινε: ο Τζον Τάιλερ έγινε μπαμπάς στα 63 του (το 1853) και ο γιος του, ο Λάιον Τάιλερ, έκανε τρία παιδιά. Το 1921 η γυναίκα του Λάιον πέθανε, κι αυτός παντρεύτηκε μια άλλη γυναίκα, 35 χρόνια νεότερη, με την οποία έκανε άλλα τρία παιδιά. Το ένα πέθανε στη γέννα, το άλλο πέθανε το 2020. Το τρίτο, ο Χάρισον Τάιλερ, γεννήθηκε το 1928 και ζει ακόμα. Από την πλευρά της μαμάς του, ο Χάρισον είναι, λέει, απόγονος και της Ποκαχόντας.
(ΛΙΝΚ)
![20 πράγματα που έμαθα το 2023-2](https://www.kathimerini.gr/wp-content/uploads/2024/01/unnamed_5-15.jpg?1704269020971)
6. Μετά τη μεταγραφή του Μοχάμεντ Σαλάχ στη Λίβερπουλ, τα εγκλήματα μίσους στην πόλη μειώθηκαν κατά 19%
Ταυτόχρονα, τα αντι-μουσουλμανικά τουίτ από οπαδούς της Λίβερπουλ μειώθηκαν στο μισό.
(ΛΙΝΚ)
7. Γιατί κουνάμε τα χέρια μας όταν περπατάμε;
Επειδή αυτός είναι ο ενεργειακά αποδοτικότερος τρόπος. Αν δεν κουνούσαμε καθόλου τα χέρια, θα δαπανούσαμε 7% περισσότερη ενέργεια για να διατηρήσουμε την ισορροπία του σώματος κατά τη διάρκεια της κίνησης.
(ΛΙΝΚ)
8. Τα δέντρα που δεν έλιωναν
Σχεδόν όλοι οι γαιάνθρακες που αντλούμε από το έδαφος και καίμε δημιουργήθηκαν σε μια συγκεκριμένη περίοδο 60 εκατ. ετών στο μακρινό παρελθόν, με μια διαδικασία που δεν μπορεί να επαναληφθεί. Τα ξυλώδη δέντρα πρωτοεμφανίστηκαν στον πλανήτη πριν από 360 εκατ. χρόνια. Τότε όμως δεν είχαν εξελιχθεί ακόμη μύκητες και βακτήρια που να ξέρουν πώς να τα αποσυνθέτουν (πώς να «τρώνε» τη λιγνίνη τους, ουσιαστικά) όταν πέθαιναν. Οπότε όλο αυτό το ξύλο έπεφτε στο έδαφος και έμενε εκεί, όταν τα δέντρα πέθαιναν. Για 60 εκατ. χρόνια συσσωρευόταν και σταδιακά θαβόταν στο υπέδαφος και απολιθωνόταν, μέχρι που εξελίχθηκαν και οι μικροοργανισμοί που αποσυνθέτουν τα δέντρα και, πλέον, όσα δέντρα πέθαιναν δεν προλάβαιναν να απολιθωθούν. Ολα τα άλλα, όμως, που είχαν θαφτεί και απολιθωθεί έγιναν άνθρακας.
(ΛΙΝΚ) (ΛΙΝΚ)
9. Η αξία της άσχετης συγγνώμης
Σε ένα πείραμα κατά το οποίο εθελοντές πλησίαζαν αγνώστους περαστικούς ζητώντας τους να χρησιμοποιήσουν το κινητό τους, οι επιστήμονες βρήκαν ότι το ποσοστό θετικών απαντήσεων των περαστικών ήταν μόνο 9%. Οταν όμως το αίτημα συνοδευόταν από μια εισαγωγή στην οποία ο αιτών ζητούσε συγγνώμη για κάτι άσχετο με το αίτημα, το ποσοστό εκτοξευόταν στο 47%.
(ΛΙΝΚ)
10. Το ταξίδι των βακτηρίων από μέσα μας στους άλλους
Οταν φυσάμε τα κεράκια στην τούρτα, αυξάνουμε την περιεκτικότητα της επιφάνειας της τούρτας σε βακτήρια κατά 1.400%. Επίσης, σε κάθε παθιασμένο φιλί μεταφέρονται από το ένα στόμα στο άλλο 0,7 μιλιγκράμ πρωτεΐνης, 0,45 μιλιγκράμ αλατιού, 0,7 μιλιγκράμ λίπους και 1 δισ. βακτήρια.
(ΛΙΝΚ)
11. Δεν είναι εύκολο πράγμα να κρατηθεί μια συνωμοσία κρυφή
Εχει μελετηθεί, λέει, το πώς και πόσο οι άνθρωποι μένουν πιστοί ή κρατούν μυστικά, οπότε μπόρεσε να μετρηθεί και ο χρόνος στον οποίο μια θεωρία συνωμοσίας είναι δυνατό να αντέξει. Για παράδειγμα, η θεωρία που λέει ότι η προσελήνωση ήταν σκηνοθετημένη, αν ίσχυε, θα μπορούσε να αντέξει το πολύ 3,68 χρόνια πριν κάποιος ή κάποιοι από τους χιλιάδες εμπλεκομένους μιλήσει.
(ΛΙΝΚ)
12. Οι πλανήτες στην πραγματικότητα δεν περιστρέφονται γύρω από τον ήλιο
Στην πραγματικότητα περιστρέφονται γύρω από το κέντρο βάρους ολόκληρου του ηλιακού συστήματος που είναι, βεβαίως, πολύ κοντά στην ήλιο (ενίοτε και μέσα του) αλλά όχι στο κέντρο του. Ο λόγος είναι ο Δίας, που συμπυκνώνει λιγότερο από το 0,2% της μάζας του ηλιακού συστήματος, αλλά αυτό είναι αρκετό για να επηρεάσει βαρυτικά το 99,8% (τον ήλιο) και ως εκ τούτου και την κίνηση του όλου συστήματος. Στο λινκ υπάρχει και βιντεάκι που δείχνει πώς μοιάζει αυτή η κίνηση.
(ΛΙΝΚ)
13. Το 17% των Αμερικανών ανδρών που έχουν ύψος πάνω από 2.10 αγωνίζονται στο ΝΒΑ αυτή τη στιγμή
(ΛΙΝΚ)
14. Τα μετάλλια που περίσσεψαν
H «πορφυρή καρδιά» είναι το μετάλλιο που παίρνουν οι Αμερικανοί στρατιώτες όταν τραυματίζονται ή σκοτώνονται στο πεδίο της μάχης. Ολα τα μετάλλια που απονέμονται σήμερα είναι μετάλλια που κατασκευάστηκαν τη δεκαετία του 1940. Ο αμερικανικός στρατός τότε είχε προπαραγγείλει τεράστιες ποσότητες, καθότι η εισβολή στην Ιαπωνία έμοιαζε αναπόφευκτη κατάληξη του πολέμου και οι εκτιμήσεις ήθελαν τις απώλειες να φτάνουν επταψήφια νούμερα. Ο πόλεμος, όπως γνωρίζετε, τελείωσε χωρίς να χρειαστεί εισβολή. 120.000 μετάλλια περισσεύουν ακόμα.
(ΛΙΝΚ)
15. Οταν η Apple ανοίγει ένα κατάστημα σε ένα εμπορικό κέντρο, αυξάνεται κατά 10% η κίνηση σε ΟΛΑ τα άλλα καταστήματα του εμπορικού κέντρου
(ΛΙΝΚ)
16. Ολο το χρυσάφι που έχει ποτέ εξορυχθεί στην παγκόσμια Ιστορία ίσα που φτάνει να γεμίσει 3 ολυμπιακές πισίνες
Ενα στοιχείο εντυπωσιακό – βέβαια αξίζει να προσμετρήσουμε το ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουμε εικόνα για το πόσο μεγάλο όγκο αντιπροσωπεύει μια πισίνα ολυμπιακών διαστάσεων.
(ΛΙΝΚ)
17. Πόσες αρθρώσεις έχετε στο μικρό δαχτυλάκι του ποδιού;
Το 44,3% των ανθρώπων έχουν μόνο μία, λέει, και το 55,3% έχουν δύο. Εγώ τα κοιτάζω εδώ και ώρα και δεν μπορώ να καταλήξω. Μιάμιση;
(ΛΙΝΚ)
18. Στην πραγματικότητα, τα ποντίκια δεν συμπαθούν το τυρί
Μάλιστα, λέει, τα ποντίκια απεχθάνονται τα τυριά με έντονη γεύση.
(ΛΙΝΚ)
19. Στην Αγγλία κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας αυξάνονται κατά 38% όταν η Εθνική Αγγλίας χάνει
(ΛΙΝΚ)
20. Η μέση διάρκεια αγκαλιάς είναι 3 δευτερόλεπτα
Κι αυτό το στοιχείο είναι κοινό, λέει, σε όλες τις χώρες, σε όλες τις κουλτούρες – ακόμα και σε άλλα είδη πρωτευόντων. Να ένας στόχος για το 2024: μήπως να προσπαθήσουμε να αυξήσουμε λίγο αυτό το μέσο όρο; Καλή χρονιά σε όλες και σε όλους.
(ΛΙΝΚ)