Στα τέλη του 1990 το VAR (Video Assistant Referee), το σύστημα βίντεο που βοηθάει τον διαιτητή, πλέον κυριαρχεί στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο και δεδομένα ήρθε για να μείνει, δεν ήταν ούτε καν ιδέα. Ή μήπως αυτό δεν ισχύει απόλυτα;
Ο Φρανθίσκο Λόπεθ Σεράνο, ένας 68χρονος επιστήμονας από τη Μαδρίτη, υποστηρίζει εδώ και έξι χρόνια ότι αυτός δημιούργησε το VAR πριν καν αλλάξει ο αιώνας και, μάλιστα, είχε ενημερώσει σχετικά την ποδοσφαιρική ομοσπονδία της χώρας του, τη διεθνή συνομοσπονδία, τη FIFA, αλλά και την ευρωπαϊκή συνομοσπονδία, την UEFA.
Το είχε βαφτίσει «Το ποδόσφαιρο του 21ου αιώνα» και, σύμφωνα με τα λεγόμενά του, το είχε πατεντάρει στις 12 Σεπτεμβρίου του 1999 (έχει στην κατοχή του σχετικό έγγραφο που το επιβεβαιώνει), αλλά οι ποδοσφαιρικές αρχές τού το έκλεψαν, του άλλαξαν όνομα και, με βάση το δικό του πρότζεκτ, βγάζουν πλέον εκατομμύρια ευρώ εις βάρος του.
Ο Λόπεθ, μάλιστα, υποστηρίζει ότι είχε στείλει e-mail και επιστολές σε όλους για να τους ενημερώσει. Η FIFA, η UEFA και η ισπανική ομοσπονδία δεν απάντησαν ποτέ, αλλά το έκανε ο πρώην διαιτητής Χοσέ Μαρία Γκαρθία Αράντα, δεξί χέρι του τότε προέδρου της ομοσπονδίας Ανχελ Μαρία Βιγιάρ και ένας από τους επικεφαλής διαιτησίας στη FIFA.
Παρά τις σοβαρές κατηγορίες του, ο Λόπεθ δεν κέρδισε ποτέ παραπάνω από τα 15 λεπτά δημοσιότητας του Αντι Γουόρχολ. Παρότι από την αρχή έκανε λόγο για πνευματική κλοπή, δεν ζητούσε τίποτα, παρά μόνο την αναγνώριση της ιδέας του.
Παραμονές του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2018 στη Ρωσία, πρώτη μεγάλη διοργάνωση όπου χρησιμοποιήθηκε το VAR, ο Ισπανός επιστήμονας επανήλθε δριμύτερος. «Πριν από χρόνια ήταν μια εφεύρεση για το ποδόσφαιρο, δεν ήθελα τίποτα, ούτε ευρώ. Αλλά βλέποντας τον εγωιστικό τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η FIFA, θα ζητήσω αποζημίωση 15 εκατ. ευρώ. Τρία εκατ. τον χρόνο για πέντε χρόνια, έχω όλες τις αποδείξεις», υποστήριζε.
Για χρόνια, κανείς δεν άκουσε τίποτα για τον Φρανθίσκο Λόπεθ, ο οποίος επέστρεψε στη δημοσιότητα πριν από λίγες ημέρες, όταν ζήτησε από δικαστήριο της Μαδρίτης να δώσει εντολή για παύση του VAR παγκοσμίως (!) μέχρι να τελειώσει η δικαστική του διαμάχη με τη FIFA, από την οποία πλέον ζητάει… 300 εκατ. ευρώ (!) για την πνευματική της κλοπή.
Γενικά, τα εκατομμύρια, η ίντριγκα και οι κόντρες τριγυρίζουν διαρκώς το VAR, την… εξαφάνιση του οποίου από το γαλλικό πρωτάθλημα της Ligue 1 ζήτησε επίσημα πριν από λίγες ημέρες η Μπρεστ. Ο σύλλογος που εδρεύει στη Βρέστη είχε έντονα παράπονα από το VAR τον περασμένο Νοέμβριο, ύστερα από μία ήττα από τη Μονακό, το μελέτησε και αποφάσισε πλέον να αιτηθεί με κάθε επισημότητα να μην εφαρμόζεται πλέον το βιντεοσύστημα στο πρωτάθλημα.
Φαντάζει απίθανο, βεβαίως, να εισακουστεί το αίτημά της, αφού το VAR έχει εξελιχθεί σε μια επιχείρηση εκατομμυρίων ευρώ σε όλο τον κόσμο, αφού πλέον εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες όπου υπάρχει επαγγελματικό ποδόσφαιρο, με τεράστια κέρδη για τις εταιρείες που το παρέχουν.
Στην Ελλάδα το σύστημα στοιχίζει περί τα 13 εκατ. ευρώ σε βάθος πενταετίας και σε κάθε παιχνίδι το κόστος του φτάνει τις 5.000 ευρώ, ενώ υπάρχουν επιπλέον χρεώσεις εάν το σύστημα παρέχει και επιπλέον υπηρεσίες πέραν από τις βασικές, όπως μπορεί να είναι το goal line technology: Η τεχνολογία, δηλαδή, με την οποία ξεκαθαρίζεται εάν η μπάλα περνάει ή όχι τη γραμμή του τέρματος σε μια αμφισβητούμενη φάση για γκολ.
Συνολικά, δηλαδή, τον χρόνο «κινούνται» πάνω από 300 εκατ. ευρώ για το VAR, το οποίο βεβαίως δεν καλύπτει μόνο τα εθνικά πρωταθλήματα και τις διοργανώσεις Κυπέλλου, αλλά και τις διεθνείς διοργανώσεις όλων των συνομοσπονδιών. Πάνω, δηλαδή, από τα χρήματα που ζητάει μέσω αγωγής ο Φρανθίσκο Λόπεθ από τη FIFA.
Παρά την τεράστια επένδυση που συνιστά ένα σύστημα που εγκρίθηκε οριστικά τον Μάρτιο του 2016 από την International Football Association Board (IFAB), την επιτροπή της FIFA που είναι υπεύθυνη για τις αλλαγές κανονισμών, οι φωνές εναντίον του είναι συνεχείς και όλο πιο έντονες.
Και εάν η Μπρεστ προχώρησε σε επίσημο αίτημα απαγόρευσης, κάθε Σαββατοκύριακο το VAR έχει την τιμητική του, συνήθως για τους λάθος λόγους, παρότι είναι γενική η άποψη ότι βοήθησε σημαντικά στον περιορισμό των λαθών και στη μεγαλύτερη απόδοση δικαιοσύνης.
Την Κυριακή στο «Σαντιάγο Μπερναμπέου», το επιβλητικό γήπεδο της Ρεάλ Μαδρίτης, ο μόλις 35 ετών διαιτητής Φρανθίσκο (όπως και ο Λόπεθ, τι σύμπτωση…) Χοσέ Ερνάντεθ Μαέσο κατέφυγε στο VAR σε όλες τις αμφισβητούμενες φάσεις του αγώνα της «Βασίλισσας» με την Αλμερία. Και σε όλες σφύριξε, πιθανότατα ορθά, υπέρ του δυνατού, της ομάδας που έχει 14 Champions League στην τροπαιοθήκη της.
Δεν είχαν, βεβαίως, την ίδια άποψη οι άνθρωποι της Αλμερία. Της μοναδικής ομάδας στις πέντε μεγάλες ευρωπαϊκές λίγκες (Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία) που δεν έχει καταφέρει ακόμα να νικήσει στο πρωτάθλημά της, προηγήθηκε 2-0 στην έδρα της μεγάλης αντιπάλου της και έχασε εντέλει με 3-2, δεχόμενη το μοιραίο γκολ στο… ένατο λεπτό των καθυστερήσεων.
«Κάποιος αποφάσισε ότι δεν μπορούσαμε να νικήσουμε εδώ και έτσι έγινε» έλεγε ένας παίκτης. «Φεύγουμε με την αίσθηση ότι μας έκλεψαν τον αγώνα» πρόσθετε ένας δεύτερος. «Ολες οι αποφάσεις ήταν υπέρ τους και αυτή η διοργάνωση υποτίθεται ότι θα έπρεπε να είναι δίκαιη» συμπλήρωνε ένας τρίτος.
Το VAR στηρίζεται στην τεχνολογία, αλλά ο ανθρώπινος παράγοντας παραμένει κυριαρχικός. Τουλάχιστον προς το παρόν, γιατί ίσως να μην αργεί η μέρα όπου οι διαιτητές θα αντικατασταθούν από ρομπότ, όπως ισχυρίστηκε σχετικά πριν από λίγους μήνες ο Αλντο Κόμι, CEO της εταιρείας Soccerment, kορυφαίου παγκόσμιου παρόχου ποδοσφαιρικών αναλύσεων.
«Ισως φτάσουμε στο σημείο να μη χρειαζόμαστε καθόλου διαιτητή. Πριν από αυτό, ίσως θα υπάρχει διαιτητής, αλλά σίγουρα όχι και οι επόπτες γραμμών. Αυτοί θα είναι οι πρώτοι που θα εξαφανιστούν από το παιχνίδι», προέβλεψε ο Κόμι.
«Και ο διαιτητής θα είναι συνδεδεμένος με τον εικονικό βοηθό, που θα τον καθοδηγεί για να παίρνει καλύτερες αποφάσεις. Τελικά, σε είκοσι ή τριάντα χρόνια, πιθανώς ο διαιτητής θα είναι απλώς μια τεχνητή νοημοσύνη. Δεν λέω ότι αυτό είναι θετικό, απλώς λέω ότι είναι πιθανό να συμβεί» συμπλήρωσε για την τρομακτική (αλλά μεταξύ μας διόλου απίθανη) πρόβλεψή του.
Σενιόρ Φρανθίσκο Λόπεθ, μήπως το έχετε πατεντάρει και αυτό;