Με αφορμή το πρόσφατο άλμπουμ της με τίτλο Cowboy Carter και με όχημα την πιο «ακουστική» μουσική που έχει ηχογραφήσει εδώ και χρόνια, η Μπιγιονσέ πυροδοτεί συζητήσεις σε παγκόσμια κλίμακα για τη σχέση που έχει η ίδια και η μαύρη κοινότητα με την ιστορία και το παρελθόν της κάντρι μουσικής. Με αφορμή το άλμπουμ, προκύπτουν θέματα για τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που δεν λένε να υποχωρήσουν αλλά επανέρχονται και φυσικά για την άγνοια μας, για τη μουσική, την ταυτότητα και την κοινωνία. Είναι όμως και ένα μάθημα δημιουργικής ελευθερίας, ποικιλίας και μουσικού πλουραλισμού. Αποδεικνύεται έτσι ότι έχει την ικανότητα και τη δυνατότητα να οδηγεί τα πράγματα εκεί που θέλει, με τον τρόπο που θέλει και να προκαλεί ρήξεις και ανατροπές. Η Μπιγιονσέ είναι ένα από τα πιο λαμπερά φώτα του πλανήτη στον κόσμο της μουσικής και τα μάτια και τα αυτιά του κόσμου είναι στραμμένα επάνω της.
Ο Αντρέι Ταρκόφσκι είχε γράψει στο βιβλίο του «Σμιλεύοντας το χρόνο», που επανακυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Νεφέλη, πως αν ένας καλλιτέχνης-δημιουργός σκέφτεται να κάνει πρώτα μια εμπορική επιτυχία δεν θα μπορέσει μετά να τη χρησιμοποιήσει για να υλοποιήσει το καλλιτεχνικό του όραμα. Ο λόγος είναι πως αυτές οι «συμφωνίες με τον διάβολο» γίνονται σε δρόμους που δεν έχουν επιστροφή.
Ισως αυτός ο αφορισμός του Ταρκόφσκι να ίσχυε για την τέχνη του και για την εποχή του αλλά σήμερα υπάρχουν καλλιτέχνες που βρίσκουν την αφορμή και τη διάθεση να στρέψουν το ενδιαφέρον της κοινωνίας σε θέματα που θα τη βοηθήσουν να αλλάξει. Θα της δείξουν ότι υπάρχουν τρόποι να απαλλαγεί από τα φορτία που αδίκως κουβαλάει, να αποκτήσει γνώση και ενσυναίσθηση και να γίνει καλύτερη.
«Nothing really ends. For things to stay the same, they have to change again»
Αυτά τα πρώτα δύο στιχάκια τραγουδάει η Μπιγιoνσέ στην εισαγωγή από το πρώτο τραγούδι, το American Requiem.
Εδώ και αρκετό καιρό η Μπιγιονσέ είχε ανακοινώσει ότι το καινούργιο της στούντιο άλμπουμ, το όγδοο κατά σειρά, θα είχε κάντρι μουσική. Αυτό το είδος στο μυαλό μας είναι καθαρά αμερικανικό και κυρίως κομμάτι της καθημερινότητας του λευκού, μάλλον ξεροκέφαλου και συντηρητικού αλλά και παραδοσιακού Αμερικανού. Επίσης, η εικόνα που έχουν οι ακροατές της κάντρι είναι ότι δεν είναι ένα είδος που αφορά τους μαύρους ερμηνευτές και μουσικούς. Εμπνευση και αφορμή λοιπόν για το άλμπουμ αποτέλεσε μια εμφάνιση στα μουσικά βραβεία κάντρι το 2016 όπου η Μπιγιονσέ ερμήνευσε το Daddy Lessons μαζί με τις (Dixie) Chicks. Τα σχόλια που ακούστηκαν στα κοινωνικά μέσα ύστερα από εκείνη την εμφάνιση ήταν από αρνητικά μέχρι και βιτριολικά.
Από το αποτέλεσμα που έρχεται με αυτό εδώ το άλμπουμ, βγάζω δύο συμπεράσματα: ένα, δεν τα βάζεις με την Μπιγιονσέ και δεύτερον δεν της λες ότι δεν μπορεί να κάνει κάτι γιατί η θέληση, η επιμονή και το ταλέντο της θα επιστρέψουν για να διεκδικήσουν δικαίωση. Και το Cowboy Carter είναι η θριαμβευτική επιστροφή που η ίδια προετοίμαζε και ονειρευόταν.
Το άλμπουμ περιλαμβάνει 27 τραγούδια και διαρκεί περίπου 80 λεπτά. Είναι στημένο έτσι ώστε να έχει μια αδιάκοπη ροή, ενώ όσες φορές το άκουσα έμεινα άφωνος από την ευκολία με την οποία τόσο το σύνολο των τραγουδιών όσο και η ίδια φωνητικά κινούνται από το ένα είδος στο άλλο. Φυσικά δεν είναι ένα κάντρι άλμπουμ αλλά περιλαμβάνει από κάντρι μέχρι όπερα του 18ου αιώνα και φυσικά χιπ χοπ, σόουλ, μπλουζ και πολλά ακόμα μουσικά είδη. Κάντρι αλά Μπιγιονσέ χωρίς όρια και χωρίς περιορισμούς γιατί η άγνοια συντηρεί τα στερεότυπα που συντηρούν με τη σειρά τους τις ανισότητες και τις αδικίες. Τηρουμένων των αναλογιών, μου θυμίζει πάρα πολύ τον τρόπο με τον οποίο ηχογράφησαν οι Beatles το περίφημο White Album τους. Το αποτέλεσμα επίσης μου θυμίζει το White Album.
Αλλωστε και το Blackbird, που διασκευάζει εδώ, είναι από το White Album. Ισως το μοναδικό τραγούδι που έγραψε στη δεκαετία του ’60 ο Πολ Μακάρτνεϊ με έντονα πολιτικό περιεχόμενο, αποτελώντας έναν ύμνο στον αγώνα των μαύρων για ίσα πολιτικά διακαιώματα.
Το άλμπουμ είναι γεμάτο από συμβολισμούς και υπηρετεί με ακρίβεια το κόνσεπτ και την πρόθεση της Μπιγιονσέ, ξεκινώντας από το εξώφυλλο και συνεχίζοντας με τις επιλογές των τραγουδιών, είτε πρόκειται για διασκευές και συνεργασίες είτε για πρωτότυπα τραγούδια. Είναι μια πρωτότυπη και ασυνήθιστη αναζήτηση των σχέσεων της μαύρης κουλτούρας και της μαύρης κοινότητας με την κάντρι μουσική.
Θα μπορούσε με δυο λέξεις να είναι το πιο διασκεδαστικό μουσικό άλμπουμ που έγινε ποτέ ύστερα από εξονυχιστική ακαδημαϊκή έρευνα.
Το Cowboy Carter πιθανόν να είναι το άλμπουμ που θα δώσει στην ίδια το βραβείο Γκράμι για το καλύτερο άλμπουμ της χρονιάς. Είναι το μόνο που της λείπει και για το οποίο δικαίως μάλλον γκρίνιαζε στη φετινή απονομή βραβείων Γκράμι ο Jay-Z για πέντε ολόκληρα λεπτά. Το αξίζει γιατί το Cowboy Carter, εκτός από ένα τεκμηριωμένο και ακαδημαϊκό μάθημα ιστορίας και πολιτικής, είναι και ένα άλμπουμ απολαυστικό πέρα ως πέρα. Η Μπιγιονσέ μας δίνει τη δυνατότητα μέσα από μία τέχνη για τις μάζες να μοιραστούμε την κοινή εμπειρία και να νιώσουμε κομμάτι και μέρος μιας μεγαλύτερης κοινότητας στην οποία ανήκουμε αλλά που ταυτόχρονα μας ξεπερνάει. Είναι επίσης ένα master class γύρω από το πώς μπορεί σήμερα ένας καλλιτέχνης να πάρει ένα κομμάτι του παρελθόντος, ένα κομμάτι της παράδοσης και της ιστορίας της μουσικής και να το φέρει με απολαυστικό τρόπο στο σήμερα. Και αυτό ισχύει για όλα τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη του πλανήτη.
