So long, Marianne – Αυτή τη φορά σωστά
Ο Λέοναρντ Κοέν έζησε τη ζωή του όπως ακριβώς την ήθελε ακόμα και όταν παραχωρούσε στο κοινό κομμάτια του εαυτού του για να το ευχαριστήσει. Η γενναιοδωρία και η παραχώρηση υπήρξαν κεντρικά χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής του. Δεν του άρεσε να περιοδεύει και να παίζει ζωντανά τα τραγούδια του. «Είμαι ποιητής και όχι αοιδός» είχε πει επανειλημμένα στον σκηνοθέτη Τόνι Πάλμερ ο οποίος γύρισε ένα από τα πιο συναρπαστικά φιλμ-ντοκιμαντέρ με τίτλο “Bird On A wire” καταγράφοντας την περίφημη και ελαφρώς καταστροφική ευρωπαϊκή περιοδεία του Κοέν το 1972. «Η ιδέα μου για τη διασκέδαση δεν περιλαμβάνει τις περιοδείες» έλεγε και αν δει κανείς το φιλμ του Πάλμερ θα καταλάβει πόσο πολύ αγωνιζόταν για να βρίσκεται στη σκηνή. Γιατί λοιπόν όλοι μας δεν χορταίνουμε να βυθιζόμαστε στον κόσμο του, στα τραγούδια του και στις ιστορίες του, στην ίδια του τη ζωή;
Από το 2016 και έπειτα, μετά τον θάνατο του Λέοναρντ Κοέν, έχουν γίνει πολλά ντοκιμαντέρ και ταινίες που αφορούν τη ζωή του και τα τραγούδια του. Η αρχή έγινε το 2019 με το “Marianne & Leonard: Words Of Love”, του Νικ Μπρούμφιλντ, που υπήρξε μια περίοδο και εραστής της Μάριαν, και ακολούθησε το 2022 το “Hallelujah: A journey, a song” που αφηγείται τις πολλές ζωές του ανεπανάληπτου κοσμικού ύμνου του Κοέν. Και τα δύο έντιμα ντοκιμαντέρ περιλαμβάνουν πλούσιο υλικό και βοηθούν περισσότερο στην κατανόηση του Κοέν και στην εμβάθυνση στα τραγούδια του. Το 2023 κυκλοφόρησε ένα φιλμ με τίτλο “So Long, Marianne” με φόντο την Υδρα, τη δεκαετία του ’60 και φυσικά τη σχέση του Λέοναρντ με τη Μαριάννα. Ευτυχώς, πέρασε απαρατήρητο γιατί ήταν μέτριο σε όλα του. Είμαι τις περισσότερες φορές επιφυλακτικός, αν όχι αρνητικός, σε ταινίες και σειρές μυθοπλασίας οι οποίες αφορούν υπαρκτά πρόσωπα. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν αφορούν πρόσωπα με τα οποία για αρκετά χρόνια έχω ζήσει παράλληλα και άρα ξέρω καλά τη μορφή τους, τη χροιά της φωνής τους και το περιβάλλον στο οποίο έζησαν. Θέλει μεγάλη τέχνη και απ’ την πλευρά του δημιουργού αλλά και απ’ την πλευρά του θεατή να παντρέψουν το πραγματικό με το φανταστικό. Η δε προηγούμενη ταινία που έγινε με τον ίδιο τίτλο απλά ενίσχυσε τις πεποιθήσεις μου.
Η νέα σειρά, μια καναδική, νορβηγική και ελληνική συμπαραγωγή, που προβάλλεται εδώ και δύο εβδομάδες στην Cosmote TV με τίτλο “So Long, Marianne”, είναι μια ευχάριστη έκπληξη. Στα δύο πρώτα επεισόδια που έχουν βγει στον αέρα, και αφού ξεπέρασα το σοκ των πρώτων 15 λεπτών, η σειρά κατάφερε να με ρουφήξει, να με βάλει στον κόσμο της και να με κάνει να ξεχάσω και να ξεχαστώ. Η φροντίδα από την πλευρά των δημιουργών, η ευαισθησία και ο σεβασμός απέναντι στο έργο και στη ζωή του Κοέν ξεχωρίζουν με την πρώτη ματιά. Ο Αλεξ Γουλφ υποδύεται τον ποιητή, ερμηνεύοντας με βάθος τον χαρακτήρα, τις αγωνίες, τον ψυχισμό και τα τραύματα του Κοέν. Το ίδιο συμβαίνει και με τα υπόλοιπα πρόσωπα του καστ, λιγότερο γνωστά σε εμάς. Η Μάριον, ο Αξελ, οι Αυστραλοί Τσάρμιαν Κλιφτ και Τζορτζ Τζόνστον ήταν οι πρώτοι που «έφτασαν» στην Υδρα του ’60 ιδρύοντας αυτήν την ιδιότυπη καλλιτεχνική κοινότητα. Με εξαίρεση ορισμένες ανακρίβειες, όπως τα ρούχα των νησιωτών, τα δρομάκια που πολλά από αυτά τότε δεν υπήρχαν, και τα βαρκάκια που φαίνονται ότι είναι πιο σύγχρονα, όλα τα υπόλοιπα συντείνουν σε μια πολύ ζωντανή αναπαράσταση του κλίματος του νησιού τη δεκαετία του ’60.
Το “So Long, Marianne” είναι το αγαπημένο κομμάτι του γιου του, Ανταμ Κοέν.Σε μια συνέντευξή του πολύ παλιότερα είχε πει ότι δεν έκανε ποτέ το λάθος να τον ρωτήσει τι σημαίνει ο κάθε στίχος αυτού του τραγουδιού. Ο πατέρας του θεωρούσε ότι ένας από τους στόχους της τραγουδοποιίας είναι η άσκηση της μεταφοράς. Πρέπει να καταφέρεις να μπεις μέσα στον χαρακτήρα του τραγουδιού. Το τραγούδι αυτό, που θα συμβολίζει αιώνια μια από τις ωραιότερες και θρυλικότερες ιστορίες αγάπης του περασμένου αιώνα, ήταν η αρχή της σχέσης. Η ολοκλήρωση της σχέσης του Λέοναρντ και της Μάριαν και η μεταμόρφωσή του από έναν πολλά υποσχόμενο καλλιτέχνη σε έναν από τους μεγαλύτερους όλων των εποχών έγιναν με το γράμμα που έστειλε στη Μάριαν λίγες μέρες πριν πεθάνει η ίδια και την ακολουθήσει λίγες μέρες μετά και αυτός.
«Το ξέρεις ότι σ’ αγάπησα για την ομορφιά σου και τη σοφία σου
και ξέρεις ότι δεν χρειάζεται να πω τίποτα περισσότερο.
Είμαι τόσο κοντά σου, είμαι τόσο λίγο πίσω σου που αν απλώσεις το χέρι σου νομίζω ότι θα μπορέσεις να αγγίξεις το δικό μου».
Στην κιβωτό του τραγουδιού χωράνε όλοι
Η θριαμβευτική επιστροφή της 67χρονης σήμερα Αννας Βίσση στο Καλλιμάρμαρο μπροστά σε 65.000 παραληρούντες ακροατές και θεατές, έφερε το πολυπόθητο αλατοπίπερο στα κοινωνικά μέσα. Μεγάλο ενθουσιασμό στους οπαδούς της, σε αυτούς που πήγαν και σε αυτούς που δεν πήγαν αλλά και έντονη κριτική από αυτούς που δεν εκτιμούν το είδος του τραγουδιού που υπηρετεί η Αννα Βίσση. Ηταν θέμα χρόνου να ξεσπάσει ο γνωστός πόλεμος των δύο κόσμων. Ομως στην κιβωτό του τραγουδιού, σε αυτήν που πιθανόν θα αντέξει στο πέρασμα και τη δίκαιη κριτική του χρόνου, χωράνε όλοι. Απλά δεν χωράνε όλοι στον ίδιο όροφο.
Θέλουν να ανοίξουν νέα μονοπάτια στη μουσική
ΑΚΟΥΩ: το τρίτο άλμπουμ των Smile, με τίτλο “Cutouts”, ηχογραφημένο ταυτόχρονα με το “Wall Of Eyes” που κυκλοφόρησε τον Ιανουάριο της φετινής χρονιάς. Cutouts θα πει, κοψίματα, αλλά στη μουσική και στη ραπτική (για να θυμίσω και το σάουντρακ που έκανε ο Τζόνι Γκρίνγουντ για την ταινία του Πολ Τόμας Αντερσον) η λέξη επιδέχεται αρκετές και διαφορετικές ερμηνείες. Οι Smile είναι ένα σεμνό και ταπεινό σούπερ γκρουπ της εποχής του που θέλει να ανοίξει νέα μονοπάτια, απάτητα στη μουσική. Στο τρίτο τους άλμπουμ, που είναι καλύτερα να το ακούσει κανείς κατά μόνας και τις νυχτερινές ώρες, το πετυχαίνουν. Ο ήχος και η αίσθηση που δημιουργούν, είναι μοναδικοί. Το νιώσαμε και όσοι τους είδαμε ζωντανά φέτος το καλοκαίρι στο πλαίσιο του φεστιβάλ Release, όπου ήταν διάχυτη η εντύπωση ότι είναι συγκρότημα κλειστού χώρου.
Η ατμόσφαιρα που δημιουργούν ο Τομ Γιορκ και ο Τζόνι Γκρίνγουντ ενισχύεται από τα πολυρυθμικά, τζαζ τύμπανα του Τομ Σκίνερ, τα οποία θυμίζουν τρένο που έχει κόψει ταχύτητα πριν από τη στροφή, λίγο προτού δεις το τοπίο να απλώνεται μπροστά σου.
Ξεχώρισα το “Instant Psalm”, ένα τραγούδι που θυμίζει αρκετά την ινδική φάση των Beatles και θα μπορούσε να έχει βγει από το “White Album” ή το “Abbey Road”.
SPOTIFY BLENDER
Πολλά καινούργια τραγούδια υπάρχουν για ακόμα μία εβδομάδα από τους Snow Patrol, τους Coldplay και τους Smile. Ξεχωρίζει η τόσο ταιριαστή στην εποχή διασκευή του Νικ Κέιβ στο κλασικό “What the World Needs Now” των Μπάκαρα/Ντέιβιντ, όπως φυσικά και ο συγκλονιστικός Χοακίν Φίνιξ στο “If You Go Away”.