«Εγω πρόσφερα το «όπλο» να φτάσει η ποίηση του Ρίτσου σε κάθε σπίτι». M’ αυτά τα λόγια περιέγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου τη συνάντηση της μουσικής του με την ποίηση του Γιάννη Ρίτσου. Μια συνάντηση που γέννησε μερικά από τα σπουδαιότερα έργα της ελληνικής μουσικής.
Τρία απ’ αυτά τα έργα, ο «Επιτάφιος», η «Ρωμιοσύνη» και τα «Δεκαοχτώ Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας», θα παρουσιαστούν την Τετάρτη 2 Ιουλίου στο Ηρώδειο, σε μια συναυλία η οποία στη συνέχεια θα περιοδεύσει σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Η ιδεολογική ταύτιση των δύο δημιουργών ενδυναμώθηκε όταν η ποίηση του ενός συναντήθηκε με τη μουσική του άλλου. «O Ρίτσος μάς δίδαξε ότι οι μεγάλοι ποιητές δεν έρχονται σε αντίθεση με τον απλό πολίτη. Ομως, τα τελευταία χρόνια η ποίησή του έχει μπει, ηθελημένα πιστεύω, στο περιθώριο, επειδή φυσικά ενοχλεί. Σε περιόδους όπως η ναζιστική κατοχή, ο εμφύλιος, η χούντα, οι πνευματικοί άνθρωποι είχαν ρόλο. Τώρα κάθονται στο περιθώριο είτε επειδή τους αναγκάζουν είτε επειδή αυτολογοκρίνονται. O Ρίτσος ξανάρχεται στο προσκήνιο μ’ αυτήν τη συναυλία και μπορεί να παίξει ρόλο σ’ αυτές τις δύσκολες εποχές».
Οι συμβολισμοί
Τα έργα που θα παρουσιαστούν συνδέονται με σημαντικές στιγμές της νεοελληνικής ιστορίας. «O «Επιτάφιος» εξέφρασε τους εργατικούς αγώνες, η «Ρωμιοσύνη» την εθνική αντίσταση και τα «Λιανοτράγουδα» συνδέθηκαν με τη δικτατορία. O Ρίτσος είχε το θάρρος και τη δύναμη να μιλήσει για όλα αυτά. Στη δεκαετία του ’60 που κυκλοφόρησε ο Επιτάφιος, τα πράγματα ήταν ακόμα πολύ δύσκολα και φυσικά μόλις κυκλοφόρησε ο δίσκος απαγορεύτηκε. Μετά ακολούθησαν πολλές απαγορεύσεις έργων μου. Μέχρι και στα τζουκ μποξ πήγαιναν οι αστυφύλακες και έβγαζαν τους δίσκους», ανέφερε χαρακτηριστικά ο συνθέτης.
Θεατρική μορφή
Τα έργα της συναυλίας έχουν ερμηνευθεί πολλές φορές και από αρκετούς ερμηνευτές με πρώτες ηχογραφήσεις φυσικά από τον Μάνο Χατζιδάκι με τη Νάνα Μούσχουρη και μια παράλληλη ηχογράφηση του Μίκη Θεοδωράκη με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση και τον Μανώλη Χιώτη. Αυτή η συναυλία όμως παρουσιάζει μια ιδιαιτερότητα, αφού για πρώτη φορά τα τρία έργα θεατρικοποιούνται. Τα τραγούδια θα συνομιλούν με εικόνες οι οποίες θα προβάλλονται σ’ ένα απλό ντεκόρ, όλα «ενορχηστρωμένα» σκηνοθετικά από τον Γιάννη Λαπατά, με την εικαστική επιμέλεια του ζωγράφου Αλέκου Φασιανού και τα σκηνικά-κοστούμια της Ντόρας Λελούδα.
Τα θεατρικά στοιχεία προστέθηκαν για να επικοινωνηθούν καλύτερα οι συμβολισμοί και τα κίνητρα που γέννησαν αυτά τα έργα στο κοινό που ίσως δεν τα γνωρίζει. Κι αυτό είναι το βασικό στοιχείο και η ουσία της συγκεκριμένης παράστασης-συναυλίας. Τα τραγούδια των τριών κύκλων θα ερμηνεύσουν, μαζί με τη Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης», η Ελένη Τσαλιγοπούλου, ο Δημήτρης Μπάσης και ο Γιάννης Μπέζος και θα συμμετέχουν ο Γιάννης Φέρτης, η Κάκια Ιγερινού και ο Θοδωρής Αντωνιάδης.
Μετά το Ηρώδειο η παράσταση-συναυλία θα περιοδεύσει σε πόλεις της Ελλάδας, με τις οποίες συνδέθηκαν ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Γιάννης Ρίτσος. Στην Πάτρα, τη Σπάρτη, τα Εξαμίλια Κορινθίας, τη Σάμο, τη Λήμνο, τη Λέσβο, τη Λέρο, την Ικαρία, τον Αη Στράτη και τη Θεσσαλονίκη.
