Χρήστος Χωμενίδης, «Το σοφό παιδί»
Εκδ. Πατάκης, εξώφυλλο Δημήτρης Παπαϊωάννου, σελ. 441, τιμή: 22,50.
Εχει ενδιαφέρον να διαβάζει κανείς ένα βιβλίο γραμμένο είκοσι, περίπου, χρόνια πριν. Ιδιαίτερα αν το συγκεκριμένο βιβλίο καταπιάνεται με την αποτύπωση της κοινωνικής κατάστασης μιας περιόδου που έχει ζήσει τόσο ο συγγραφέας όσο και ο αναγνώστης. «Το σοφό παιδί» του Χρήστου Χωμενίδη γράφτηκε το 1989 και κυκλοφόρησε τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1993. Ηταν το πρώτο μυθιστόρημα του ταλαντούχου συγγραφέα που έμελλε να τον καθορίσει – τουλάχιστον στη συνείδηση των αναγνωστών. Πρόκειται για έναν χείμαρρο αφήγησης ενός παιδιού από τα 8 του χρόνια μέχρι το τέλος της εφηβείας του, που είχε την τύχη(;) να ζήσει κοντά σε ιδιαίτερους, αλλοπρόσαλλους, γοητευτικούς όσο και τρομακτικούς ανθρώπους και αντίστοιχες καταστάσεις.
Ολα περνάνε μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος. Κυρίως όμως η μεταπολιτευτική Ελλάδα και η ψυχοσύνθεση των κατοίκων της. Οι κοινωνικές και πολιτισμικές συμπεριφορές τους. Η εσωτερική μετανάστευση, ο έντονος νεοπλουτισμός και οι πιθηκισμοί της συμπεριφοράς των νεόπλουτων, η διαρκώς επεκτεινόμενη διαφθορά και έλλειψη ηθικών πλαισίων, η επίδειξη υλικών αγαθών, η αχαλίνωτη ερωτική συμπεριφορά (η καθυστερημένη άφιξη της κατάρρευσης των ερωτικών ταμπού του Μάη του ’68). Ολα συνυπάρχουν σ’ αυτό το βιβλίο χύμα και ανακατωμένα, όπως ακριβώς συνέβησαν (ή μήπως συμβαίνουν;). «Εμείς οι γεννημένοι στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’60, αντιληφθήκαμε τους εαυτούς μας μέσα στο ελληνοχριστιανικό κλίμα της Χούντας, γουρλώσαμε τα παιδικά μας μάτια στη Μεταπολίτευση, ψηθήκαμε ότι η Αλλαγή του ’81 αποτελούσε συγκλονιστικό και μη αναστρέψιμο γεγονός, είδαμε την πατρίδα μας να μεταμορφώνεται από υπανάπτυκτη χώρα στα Βαλκάνια σε ουραγό έστω της Ενωμένης Ευρώπης. Στην αρχή της εφηβείας μας, η τηλεόραση έγινε έγχρωμη, ξένα τσιγάρα και περιοδικά άρχισαν να πουλιούνται στα περίπτερα, οι δασμοί καταργήθηκαν και κάθε μικρομεσαία οικογένεια απέκτησε το ιδιωτικό της αυτοκίνητο και τη δυνατότητα να ταξιδέψει στο εξωτερικό…», λέει ο Χρήστος Χωμενίδης στον πρόλογο της νέας έκδοσης του πρώτου του βιβλίου, από το οποίο διαβεβαιώνει ότι δεν άλλαξε ούτε κόμμα. Στις σελίδες του «Σοφού παιδιού» βρίσκονται πράγματι, πασπαλισμένα με μεγάλες δόσεις γοητευτικής υπερβολής και παραμυθητικής αφήγησης, όλα τούτα. Τα άτσαλα βήματα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας προς τον κοσμοπολιτισμό, τα επαρχιωτόπαιδα που καταφτάνουν στην πρωτεύουσα και προσπαθούν να γίνουν αστοί κουβαλώντας στις αποσκευές τους όλα τα κατάλοιπα των εγκλωβισμένων στην επαρχία παιδικών τους χρόνων, η άμβλυνση (έως βαθμού κατάρρευσης) των προσχωρήσεων σε κόμματα ή ιδέες, η λατρεία του θεού-χρήματος και της κοινωνικής επίδειξης και ανόδου με κάθε μέσον. Η επικράτηση της διαφθοράς έδειχνε από τότε τα δόντια της και την ασύστολη διάθεση εξάπλωσής της.
Ο ήρωας του Χρήστου Χωμενίδη, προικισμένος με μια ιδιαίτερα μεγάλη αντίληψη και ευελιξία, βλέπει να περνούν όλα αυτά μπροστά στα μάτια του και στη ζωή του, προσαρμόζεται, καταπιέζεται, πάντως επιβιώνει. «Το σοφό παιδί» για όσους το διάβασαν τότε ή όσους το πρωτοδιαβάσουν τώρα λέει πολλά για την εφηβεία των σημερινών 40+, ένα ξανακοίταγμα της δικής τους νιότης, αλλά και της νεότατης, τότε, ελληνικής δημοκρατίας.
