«Κάποιοι περνούν την εφηβεία χωρίς να την καταλάβουν, άλλοι χάνονται μέσα της» έλεγε η φιλόλογός μας στο Λύκειο. Ηταν η εποχή που εμείς από τα θρανία κοιταζόμασταν συνωμοτικά γιατί γνωρίζαμε περισσότερο απ’ τον καθένα τι σήμαινε να είσαι έφηβος. Περίεργο πως μια μέρα βρίσκεσαι χωρίς να το καταλάβεις στην «άλλη πλευρά». Ως ενήλικας καλείσαι να αντιμετωπίσεις τα παιδιά σου, τους μαθητές σου, τους έφηβους. Είναι ωραίο να μπορείς να θυμάσαι πώς αισθανόσουν όταν ήσουν στη θέση τους. Ή να βρεθεί κάποιος που να σου το υπενθυμίσει.
Η Ελπίδα Ισμαήλ, δέκα εννέα χρόνων φέτος και φοιτήτρια γραφικών τεχνών στο ΤΕΙ Αθήνας, ξεκίνησε να γράφει ένα βιβλίο όταν ήταν μόλις 14 ετών. Ενα μυθιστόρημα, βασισμένο σε προσωπικά βιώματα, με τίτλο «Η Ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία» (εκδ. Κέδρος) μέσα από το οποίο η νεαρή συγγραφέας κατάφερε να ξορκίσει τις δύσκολες στιγμές που έζησε. Ηταν η αφορμή για να συνομιλήσουμε με την ίδια την εφηβεία…
Η έμπνευση
– Πώς αποφάσισες να γράψεις ένα βιβλίο, ενώ ήσουν ακόμη μαθήτρια και ειδικά σε μια εποχή που το διάβασμα δεν αφήνει και πολλά περιθώρια στους μαθητές;
– Το καλοκαίρι του 2004 ξαφνικά ένιωσα ότι ήθελα να γράψω μια ιστορία. Οχι για κάποιο συγκεκριμένο λόγο, απλώς για πρώτη φορά γνώρισα αυτό που λέμε έμπνευση. Σε ένα μήνα περίπου έγραψα ένα κείμενο περίπου 100 σελίδες, το οποίο με ικανοποιούσε στην ηλικία που βρισκόμουν τότε, 14 χρόνων. Αργότερα που άρχισα να ωριμάζω και χρειάστηκε να αντιμετωπίσω κάποιες δύσκολες καταστάσεις στη ζωή μου, μου δημιουργήθηκε η ανάγκη να γράψω για να εκφράσω τις σκέψεις μου και τα συναισθήματά μου. Οπότε πήρα σαν βάση το πρώτο μου κείμενο και άρχισα να συμπληρώνω συναισθήματα, βιώματα, καθημερινές μου συνήθειες… Ανέλυσα πλήρως τον εαυτό μου, τις σκέψεις μου, πολλά προβλήματά μου. Σε δυο τρεις μήνες ήταν έτοιμο -2007 πια- και άγγιξε τις 1.000 σελίδες. Θυμάμαι καθαρά πως ένα μεγάλο μέρος το έγραφα στο σχολείο. Δεν το άφηνα στιγμή από τα χέρια μου. Ηταν ο λόγος που ήθελα να ξυπνάω νωρίς το πρωί, να κοιμάμαι αργά το βράδυ, να μην ασχολούμαι με τίποτα άλλο μέσα στη μέρα κι αυτό γιατί με έκανε να νιώθω καλά. Με έκανε να νιώθω ζωντανή.
– Ποια είναι τα θέματα που απασχολούν σήμερα έναν έφηβο;
– Σήμερα οι έφηβοι έχουν να αντιμετωπίσουν ένα μεγάλο αριθμό προβλημάτων και δυσκολιών στην προσπάθειά τους να καταλάβουν τον κόσμο γύρω τους και να ενσωματωθούν στην κοινωνία. Κάποια από τα θέματα που τους απασχολούν είναι οι σχέσεις με την οικογένειά τους, οι ερωτικές επιτυχίες, η δημιουργία στενών και ειλικρινών δεσμών φιλίας, ειδικά όταν οι περισσότεροι από αυτούς νιώθουν απογοητευμένοι από τους πάντες, και η χρηματική ανεξαρτητοποίηση, περισσότερο όσο μεγαλώνουν και πολλαπλασιάζονται οι ανάγκες τους. Σίγουρα ένα ακόμα πράγμα που τους απασχολεί είναι το μέλλον τους, ειδικά στο Λύκειο και σε μια εποχή όπου τίποτα δεν φαίνεται εύκολο, σίγουρο και σταθερό.
– Ποια είναι η γνώμη σου για το εκπαιδευτικό σύστημα, ειδικά του Γυμνασίου, Λυκείου και του Πανεπιστημίου επίσης όπου τώρα σπουδάζεις;
– Για να είμαι ειλικρινής δεν θεωρώ ότι θα μπορούσε να γίνει χειρότερο. Χρειάζεται ριζικές αλλαγές για να βελτιωθεί. Ποτέ δεν μου άρεσε αυτό το σύστημα. Μοιάζει παραμελημένο, αδιάφορο. Θα προτιμούσα να ζούσα στο εξωτερικό. Ολα είναι τόσο διαφορετικά, τόσο προχωρημένα, οργανωμένα. Ζηλεύω όταν βλέπω ξένες ταινίες ή διαβάζω βιβλία ξένων συγγραφέων γιατί δείχνουν και περιγράφουν τα σχολεία τόσο διαφορετικά. Ακόμα και στη σχολή που σπουδάζω υπάρχει μια παρακμή και το χειρότερο είναι όταν παρατηρώ να γίνονται κάποιες προσπάθειες που δεν ωφελούν ιδιαίτερα και απλά γίνονται για να λέγεται ότι έγιναν. Κρίμα όμως γιατί πιστεύω πως υπάρχουν δυνατότητες να γίνει αυτό. Λείπει το ενδιαφέρον όμως.
– Θεωρείς ότι οι έφηβοι σήμερα είναι ρομαντικοί ή σκληροί, καταπιεσμένοι ή απελευθερωμένοι;
– Οσο πιο νέος είναι ένας άνθρωπος τόσο πιο ρομαντικός είναι. Κάπου στο τέλος της εφηβείας όμως συνειδητοποιούν οι έφηβοι πώς ακριβώς λειτουργεί η ζωή. Και αυτό ίσως να τους κάνει σκληρούς με τους γύρω τους ή ακόμα και με τον ίδιο τους τον εαυτό. Αυτή τη σκληρότητα υιοθετούν οι έφηβοι για να μπορέσουν να χτίσουν έναν τοίχο γύρω από τον εαυτό τους για να τον προστατέψουν από τους γύρω τους που μπορεί να τους έχουν πληγώσει και να τους έχουν απογοητεύσει. Το τέλος του ρομαντισμού σημαίνει και το τέλος της αθωότητας. Καταπιεσμένοι σίγουρα νιώθουν οι περισσότεροι, τόσο από τον τρόπο της ζωής όσο και από την οικογένεια ή τους φίλους τους. Η εφηβεία τα κάνει όλα να μοιάζουν χειρότερα απ’ ό,τι είναι και αυτό κάνει τους έφηβους να θέλουν να απελευθερωθούν, να ανοίξουν φτερά και να πετάξουν μακριά από όλες τις δυσκολίες και τους περιορισμούς που απλόχερα τους προσφέρει το κοντινό τους περιβάλλον και γενικότερα η κοινωνία.
Η λύτρωση
– Πώς αισθάνθηκες αφού ολοκλήρωσες το βιβλίο;
– Θα θυμάμαι πάντα τη στιγμή που έγραψα το τέλος αυτού του βιβλίου. Ημουν στο σχολείο, Τρίτη ώρα και έγραφα διαγώνισμα στα μαθηματικά κατεύθυνσης. Ημουν εντελώς αδιάβαστη γιατί τον τελευταίο καιρό ασχολιόμουν μόνο με το βιβλίο μου. Οπότε εκεί που κοιτούσα την κόλλα με τα θέματα δίχως να ξέρω τι να γράψω ή τι να κάνω για να περάσει η ώρα, μου ήρθε μια αναλαμπή, κάτι σαν θεία φώτιση. Και γύρισα το χαρτί ανάποδα και άρχισα να γράφω. Θυμάμαι καθαρά τα δάκρυα που κυλούσαν ποτάμια από τα μάτια μου όσο έγραφα. Ενιωσα να γίνεται μέσα μου πόλεμος, καταστροφή. Διαλύθηκαν όλα σχεδόν τα άσχημα συναισθήματα που είχα μέχρι τότε, όλη η μιζέρια που με είχε καταβάλει για αρκετό καιρό και με είχε οδηγήσει στη συγγραφή. Μαζί με το τέλος του βιβλίου μου γεννήθηκε ξανά η Ελπίδα.
«Η Ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία»
Στο μυθιστόρημά της «Η Ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία» (εκδ. Κέδρος) η Ελπίδα Ισμαήλ διηγείται την ιστορία της δεκαεπτάχρονης Τζένα: καθημερινές εντάσεις μέσα στην οικογένεια, προβλήματα στο σχολείο, η αποκάλυψη της υιοθεσίας της και ο τραγικός θάνατος του μεγάλου της έρωτα Νίκολας.
«Φυσικά το παρελθόν δεν σβήνεται και δεν ξεχνιέται. Ομως όλοι μπορούμε να προχωρήσουμε. Ετσι και η Τζένα. Συνέχισε τη ζωή της, όμως ποτέ δεν μπόρεσε να ξεχάσει τα δύσκολα παιδικά και εφηβικά της χρόνια, ούτε και τον Νίκολας.
Εκείνος ζούσε για πάντα μέσα στην ψυχή της. Οταν έχανε το κουράγιο της, ερχόταν στα όνειρά της για να της θυμίσει πως η ζωή είναι ένα παιχνίδι και πως αν παραιτηθείς πριν τελειώσει η παρτίδα δεν θα έχεις ποτέ την ευκαιρία να βγεις νικητής.
Ο καθένας μπορεί να ζήσει. Ο καθένας έχει τη δύναμη μέσα του.
Αρκεί μόνο να το συνειδητοποιήσει, και ύστερα θα δει να ανοίγονται μπροστά του όλοι οι δρόμοι που πάντα ονειρεύτηκε».
