Από τις 10 μέχρι τις 20 Μαρτίου 2022 η Θεσσαλονίκη υποδέχεται στις αίθουσές της το 24ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Ακόμα και μέσα στην πανδημία το Φεστιβάλ Κινηματογράφου κατόρθωσε με τη εναργή στήριξη του υπουργείου Πολιτισμού και των πολύτιμων χορηγών του να συσπειρώσει κοινό και δημιουργούς και να οργανώσει τη μεγάλη γιορτή του σινεμά. Ο Μάρτιος είναι αφιερωμένος στο εξαιρετικά ενδιαφέρον και αναπτυσσόμενο είδος που είναι το ντοκιμαντέρ. Ζητήσαμε από τον δραστήριο καλλιτεχνικό διευθυντή του, Ορέστη Ανδρεαδάκη, να μοντάρουμε τη ζωή του σαν ένα μικρό ντοκιμαντέρ από πολύτιμο υλικό και εικόνες της πορείας του στον χρόνο.
• Το όνομά μου. Ορέστη έλεγαν τον αδελφό του πατέρα μου, ήταν κάτι σαν ήρωας για την οικογένεια. Σκοτώθηκε σε μια σημαντική μάχη της Κρήτης, έξω από το Ηράκλειο, στη Μάχη του Κοψά. Με τον πατέρα μου είχαν μια πολύ ιδιαίτερη σχέση, ήταν σαν πατέρας για εκείνον. Κάθε χρόνο κάνουν μια μεγάλη γιορτή προς ανάμνηση. Είχα την τύχη, ενώ ζούσε ο πατέρας μου ακόμα, σε μια τέτοια γιορτή της επετείου, όταν ήταν πια πολύ μεγάλος, να μιλήσω εγώ αντί για εκείνον. Με κοιτούσε συγκινημένος.
• Το σχολείο. Γεννήθηκα στο Ηράκλειο της Κρήτης. Οταν ήμουν στο σχολείο είχα δυσλεξία. Μας είχαν βάλει μια έκθεση στη Β΄ Δημοτικού για μια παρέλαση εθνικής εορτής. Επειδή όμως είχα βαριά δυσλεξία, έγραψα τους ήχους από αυτή την παρέλαση, τους ήχους των αυτοκινήτων, από τα τύμπανα, τα χειροκροτήματα. Αλλά αυτή την έκθεση δεν μπορούσε να τη διαβάσει κανείς και η δασκάλα έπαθε σοκ, σε μια εποχή όπου δεν ήξερε κανείς τι είναι η δυσλεξία. Είπε στη μητέρα μου ότι το παιδί δεν είναι καλά. Πήγαμε σε έναν πολύ φωτισμένο παιδίατρο και εκείνος είπε «πείτε στην κυρία αν θέλει μπορώ να τη δω, το παιδί είναι μια χαρά». Εδωσε συμβουλές στη μαμά μου να αντιγράφω μικρά κειμενάκια και με βοήθησε. Και από τότε μου έμεινε η αγάπη να γράφω μικρά σημειώματα. Παρ’ όλα αυτά κάνω ακόμα αρκετά ορθογραφικά λάθη και στις τρεις γλώσσες που μιλάω.
• Εφηβεία. Την εφηβεία έζησα κλεισμένος στο δωμάτιό μου. Δεν έκανα συγκρούσεις. Και με την κόρη μου όταν μπήκε στην εφηβεία είχα πολύ μεγάλη αμηχανία στο πώς θα την αντιμετωπίσω. Θα ήθελα να διαγραφεί η εφηβεία μου από οποιοδήποτε ντοκιμαντέρ. Σε εκείνη την ηλικία έχω μια σημαντική ανάμνηση. Είμαι 13 χρόνων, κρατάω την αδελφή μου για να πάνε βόλτα οι γονείς μου. Μου απαγορεύουν να ανοίξω τηλεόραση, αλλά εγώ ανοίγω. Και πέφτω πάνω σε έναν κύριο με γυαλιά και μουστάκι να λέει κάτι παράξενα πράγματα, αλλά πολύ γοητευτικά, για μια ταινία και ένα σκηνοθέτη που δεν είχα ποτέ ακούσει στη ζωή μου. Και έδωσε πάσα για την ταινία «Το μαχαίρι στο νερό» του Πολάνσκι. Το είδα φυσικά, αν και κατάλαβα ελάχιστα πράγματα. Κλείνοντας την τηλεόραση είπα «θέλω να γίνω κάτι τέτοιο στη ζωή μου». Ηταν φυσικά ο Γιάννης Μπακογιαννόπουλος.
• Σκηνοθέτες. Τον Κλοντ Σαμπρόλ γνώρισα σχετικά νωρίς όταν πήγα στο Παρίσι. Πρόλαβα και παρακολούθησα από κοντά δύο ταινίες που έκανε, κάναμε παρέα. Ισως είναι ο πρώτος σημαντικός δημιουργός που ήξερα ήδη τη δουλειά του και τον έζησα από κοντά. Αγάπησα πολύ τον Νίκο Παναγιωτόπουλο. Ηταν πολύ ωραίος άνθρωπος, αυτοσαρκαζόταν, έλεγε ευφυολογήματα και λογοπαίγνια, δεν έπαιρνε τίποτα στα σοβαρά, ούτε το σινεμά. Αργότερα γνώρισα τον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Τα τελευταία του χρόνια είχε γλυκάνει, ιδίως όταν ήρθε στη ζωή το πρώτο του εγγόνι. Στα φεστιβάλ είχες την αίσθηση ότι ήταν σαν πολιορκημένος. Αλλά ιδιωτικά ήταν αλλιώς. Του πήρα μάλλον την τελευταία μεγάλη του συνέντευξη στο περιοδικό «Σινεμά». Του είπα «θέλω να μου πεις τα πάντα». Και τα είπε.
• Χατζιδάκις. Οταν ήμουν μικρός είχε έρθει στο Ηράκλειο με το Γ΄ Πρόγραμμα ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος διοργάνωνε ένα φεστιβάλ με τίτλο «Μουσικός Αύγουστος». Εμείς ήμασταν μια παρέα από μαθητές που τον ακολουθούσαμε και προσπαθούσαμε να τον βρούμε κάπου και να του μιλήσουμε. Τελικά τα καταφέραμε και μας έδωσε το τηλέφωνό του. Οταν βρέθηκα έπειτα από χρόνια στην Αθήνα, ήταν από τα πρώτα τηλέφωνα που πήρα. Κάποια στιγμή απάντησε, ούτε με θυμόταν φυσικά. Με τα πολλά με κάλεσε στο σπίτι του. Οταν λοιπόν του είπα ότι θα ήθελα να κάνω ένα φεστιβάλ σαν αυτό που έκανε και εκείνος τότε στο Ηράκλειο, μου έδωσε μια συμβουλή: «Οταν κάνεις ένα φεστιβάλ πρέπει να έχεις τόσο πολλά πράγματα που θα εξαντλείται ο θεατής». Τότε μου φάνηκε υπερβολή, τώρα καταλαβαίνω.
«Είμαι 13 χρόνων, κρατάω την αδελφή μου για να πάνε βόλτα οι γονείς μου. Μου απαγορεύουν να ανοίξω τηλεόραση, αλλά εγώ ανοίγω».
• Τα εικαστικά. Νιώθω περισσότερο σημαδεμένος από τα εικαστικά παρά από το σινεμά. Ζωγραφίζω κιόλας. Μεγάλο μέρος της ζωής μου έχω περάσει στις πινακοθήκες και στα μουσεία. Ενας πίνακας του Καραβάτζο που με έχει σημαδέψει εκτίθεται σε μια εκκλησία στη Ρώμη και λέγεται «Η κλήση του Ευαγγελιστή Ματθαίου».
• Πατρότητα. Δεν ήμουν έτοιμος να γίνω πατέρας. Ηθελα πολύ, αλλά αυτό απείχε από τη συνειδητοποίηση ότι τώρα έχουμε στο σπίτι ένα ον που από εδώ και πέρα θα πρέπει να το φροντίζεις. Είναι μια στιγμή που αλλάζει ο άνθρωπος. Αλλάζει η σχέση του με την πραγματικότητα.
• Αγαπημένο τραγούδι. Το δικό μου αγαπημένο τραγούδι που θα έβαζα στην ταινία μου είναι το «Ζητάτε να σας πω» του Αττίκ. Εκφράζει την απόλυτη έκθεση. Δεν ενδιέφερε τον Αττίκ τι θα έλεγαν οι άλλοι και αποδέχεται την ήττα του μπροστά στον έρωτα.
• Ευτυχία. Η απόλυτη σκηνή ευτυχίας είναι ένα ερωτικό φιλί στον δρόμο μετά που ταΐσαμε μια γάτα.
Πληροφορίες: filmfestival.gr.
