Πριν μπει στη ζωή μας ο κορωνοϊός, η Ελλη Πασπαλά είχε ξεκινήσει με επιτυχία τις παραστάσεις «Elly loves jazz». Ομως, η πανδημία τα ανέτρεψε όλα. Τώρα επέστρεψε με ανανεωμένο πρόγραμμα, περισσότερα τραγούδια και τη διάθεση να αφηγηθεί ιστορίες γεμάτες πάθη, προσδοκίες, έρωτα, προδοσίες, επιθυμίες, διαψεύσεις, χαρά και πόνο, έτσι όπως έχουν σφραγίσει μια σειρά τραγουδιών της τζαζ.
Τις Δευτέρες μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου εμφανίζεται στο «Αλσος», στο Πεδίον του Αρεως, με την παράσταση «Εlly loves jazz – Vol. 2» και θα ακολουθήσουν κι άλλες πόλεις. «Είναι αλήθεια ότι δεν πρόλαβα να χορτάσω αυτό το αφιέρωμα και στο διάστημα του lockdown μου έλειψε αυτό το μουσικό ιδίωμα. Αλλαξα κάποια κομμάτια, αφαίρεσα και πρόσθεσα άλλα».
Η τζαζ είναι κατεξοχήν η μουσική της συνάντησης και της αυθόρμητης έκφρασης. «Πράγματι, κι εδώ παίζει μεγάλο ρόλο ο αυτοσχεδιασμός. Βέβαια δεν είναι το φόρτε μου, αλλά μου αρέσει να συμμετέχω σε αυτό το παιχνίδι και να συνεργάζομαι με μουσικούς όπως ο Ντέιβιντ Λιντς, ο Τάκης Φαραζής, ο Πέτρος Βαρθακούρης και ο Γιάννης Αγγελόπουλος. Είναι απόλαυση να είμαι μαζί τους στη σκηνή και να παρακολουθώ από κοντά το ταξίδι τους στη μουσική. Λες και κάθε στροφή μάς βγάζει σε άλλη μουσική γειτονιά».
Μαζί της αυτή τη φορά βρίσκεται και ο γιος της, Τόμμυ Λιντς. «Μου αρέσει που παίζει σαξόφωνο μαζί μας και τραγουδά ένα-δυο κομμάτια. Είναι καλός μουσικός, χαίρομαι να τον ακούω. Εχω συνεργαστεί με νέα παιδιά, την Ορχήστρα Νέων, γνωρίζω ότι είναι ευλογία να συνεργάζεσαι με νέους καλλιτέχνες. Εχουν ορμή, εφόδια, δίνονται ολόψυχα και είναι μια γενιά αδικημένη. Εζησαν την οικονομική κρίση, έπειτα την υγειονομική και τώρα την ανθρωπιστική με έναν πόλεμο, και δεν μπορούν να σηκώσουν κεφάλι. Οφείλουμε να τους στηρίζουμε».
Η Πασπαλά έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να μιλάει για τη μητρική υπερηφάνεια. «Νιώθεις υπερήφανος για τον εαυτό σου όταν έχεις κατακτήσει κάτι, όμως όταν το κατακτά ο άλλος, έστω και το παιδί σου, η υπερηφάνεια δεν ανήκει σε σένα, αλλά σε εκείνον. Το δικό μου συναίσθημα είναι η χαρά που κατακτά αυτό που αγαπάει και το κέρδισε με κόπο».
Τι μαθαίνει από τον 23χρονο γιο της σε αυτή τη σκηνική συνάντηση και τι εκείνος από την ίδια; «Από μένα και όλους τους παλιούς που είμαστε στη σκηνή, ελπίζω να μαθαίνει την πειθαρχία, που λίγο του λείπει. Και την ουσία της μουσικής, γιατί στην εποχή μας ζούμε στην επιφάνεια. Από την άλλη, εγώ παίρνω κάτι από την ενέργεια και τον ενθουσιασμό της νιότης. Το τραγούδι δεν τον ενδιαφέρει, παρότι έχει ευκολία. Το σαξόφωνο αγαπά και τη ραπ. Είναι ράπερ με αγγλόφωνο στίχο».
Θέλω να τραγουδήσω νέο υλικό, αλλά δεν έχει πέσει κάτι ολοκλη-ρωμένο στα χέρια μου – Τραγούδησα σπουδαία τραγούδια, αισθάνομαι ελλιπής να γράψω η ίδια.
Πώς αντέδρασε όταν της το ανακοίνωσε; «Με ρώτησε, τι θα μου έλεγες αν σου πω ότι θέλω να γίνω ράπερ;» λέει και γελάει σαν το θυμάται, «του απάντησα βρες την ποίηση και κάν’ το».
Τζαζ στο Χάρλεμ
Της ζητάω να γυρίσει χρόνια πίσω, στην εφηβεία της στην Αμερική, όπου γεννήθηκε. Ηταν έξι χρόνων όταν ο μπαμπάς της την κατηύθυνε στο πιάνο και 14χρονη σαν ανακάλυψε ότι έχει το χάρισμα της φωνής. Στη Νέα Υόρκη πήγαινε σε μουσικό γυμνάσιο. «Ηταν στα όρια του Χάρλεμ και είχα σοκαριστεί από την καθημερινή διαδρομή για το σχολείο. Τζαζ πρώτη φορά άκουσα στο σπίτι μιας φίλης. Ηταν τα χρόνια που στο πιάνο έπαιζα πολύ Μπαχ. Οταν όμως, άκουσα Τσικ Κορία, αναστατώθηκα. Μια άλλη φορά, σε ένα βιβλιοπωλείο, γοητεύτηκα από το πιάνο που έπαιζαν τα ηχεία. Ακολουθώντας τη μουσική, έφτασα στο τμήμα των δίσκων. Ηταν ένα άλμπουμ του Οσκαρ Πίτερσον. Αμέσως το αγόρασα. Τότε έβγαζα το χαρτζιλίκι μου κάνοντας μαθήματα πιάνου σε παιδάκια. Ο,τι έβγαζα, το ξόδευα σε βινύλια και συναυλίες», λέει.
Τα δυο αδέλφια της προτιμούσαν το ροκ. Ομως ο μεγαλύτερος, που άκουγε και τζαζ, τη συμβούλευσε να ακούσει Τζον Κολτρέιν. «Ο πατέρας αγαπούσε πολύ τη μουσική. Αγαπημένος του τραγουδιστής ήταν ο Γούναρης και συνθέτες οι Χατζιδάκις, Θεοδωράκης, Ξαρχάκος, Σαββόπουλος. Ενας οικογενειακός φίλος μας έφερε από την Ελλάδα ένα κιβώτιο με δίσκους κι έτσι ανακάλυψα τον Τσιτσάνη και τον Παπαϊωάννου, την οπερέτα –αυτό άρεσε στη μαμά– και ένα βινύλιο του Τάσου Χαλκιά. Ετσι γνώρισα τα ρεμπέτικα και τα δημοτικά. Είχα λοιπόν ακούσματα από παντού».
Αγαπημένες της φωνές ήταν οι Ελα Φιτζέραλντ, Νίνα Σιμόν, Σάρα Βον, Νατ Κινγκ Κόουλ, όχι όμως ιδιαίτερα η Μπίλι Χόλιντεϊ. «Μικρότερη δεν μπορούσα να αντέξω τον πόνο της. Στην τζαζ πια υπάρχουν πολλά είδη, ακόμη και ακραία πράγματα. Κάποτε είχα πάει σε μια συναυλία ενός κιθαρίστα, δεν θα πω ποιον, και μου έκανε εντύπωση το ακραίο εγκεφαλικό και δυσνόητο όσων έβλεπα και άκουγα. Αυτό όμως που με εντυπωσίασε περισσότερο ήταν ότι στο κοινό ήμασταν μόνο δύο γυναίκες. Αυτός προσέγγιζε μόνο άντρες».
Λέει ακόμη ότι υπάρχουν πολλοί νέοι καλλιτέχνες που παίζουν σε φεστιβάλ στο εξωτερικό. «Είναι ελπιδοφόρο, υπάρχει μεγάλο κοινό που αγαπά το είδος, αλλά δεν υπάρχουν χώροι για να εκφραστούν οι καλλιτέχνες».
Από το 1982, που καθιερώθηκε μέσα από τη συνεργασία της με τον Μάνο Χατζιδάκι, η Ελλη Πασπαλά έχει συνεργαστεί με πολλούς δημιουργούς, όμως προσωπικό δίσκο έχει να ηχογραφήσει από το 2007. «Θέλω να τραγουδήσω νέο υλικό, αλλά δεν έχει πέσει κάτι ολοκληρωμένο στα χέρια μου». Διστάζει να γράψει τραγούδια η ίδια και ας έντυσε μουσικά ένα ντοκιμαντέρ. «Επειδή τραγούδησα σπουδαία τραγούδια, αισθάνομαι ελλιπής να γράψω η ίδια, φοβάμαι τι θα αντικρίσω στον καθρέφτη».
