Ο «Πρωτομάστορας» του Μανώλη Καλομοίρη παρουσιάστηκε στις 27 Ιανουαρίου στο θέατρο Ολύμπια για μία και μόνη βραδιά με αφορμή τη συμπλήρωση εξήντα χρόνων από τον θάνατο του συνθέτη το 1962. Η όπερα δόθηκε σε συναυλιακή μορφή, ενώ τη Συμφωνική Ορχήστρα, τη Χορωδία και τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων διηύθυνε η Ζωή Τσόκανου.
Η πρώτη αυτή όπερα του Καλομοίρη διαθέτει ήδη σαφές στίγμα, ορισμένα συναρπαστικά ορχηστρικά μέρη, αλλά και μια φωνητική γραφή κάποτε ακόμη αδέξια και συνεπώς ιδιαίτερα απαιτητική για τους τραγουδιστές. Δύο κρίσιμα χαρακτηριστικά είναι αφενός η εξαιρετικά μεγάλη ορχήστρα που απαιτεί και αφετέρου η πυκνή γραφή γι’ αυτήν. Το πρώτο στοιχείο καθιστά απαγορευτική την παρουσίαση της όπερας στην περιορισμένη αίθουσα του θεάτρου Ολύμπια, το δεύτερο προϋποθέτει επαρκή αριθμό από δοκιμές, ώστε να κατακτηθεί η απαιτούμενη ευκρίνεια και άρθρωση της μουσικής. Ηχογράφηση του έργου το 1990 από σοβιετικό μουσικό σύνολο δείχνει ότι η διαύγεια αυτή είναι απολύτως εφικτή.
Παρότι η Ζωή Τσόκανου είχε υπό τον έλεγχό της την ορχήστρα η οποία πλημμύριζε τη σκηνή, ο ήχος στο «Ολύμπια» ήταν εκκωφαντικός. Δεν υπήρχε η απαραίτητη απόσταση από την πλατεία ώστε τα ηχοχρώματα να αναμειχθούν και να φθάσουν ως ενιαίος ήχος στους ακροατές. Το γεγονός επέτειναν τα συχνά ηρωικού χαρακτήρα μέρη του έργου, που απαιτούν έτσι κι αλλιώς ένταση. Προβλήματα ακρίβειας, ειδικότερα στα έγχορδα, στερούσαν από τον ήχο τη διαύγεια που προϋποθέτει μια τόσο σύνθετη γραφή. Καλύτερη ήταν η απόδοση των πνευστών, κυρίως των ξύλινων.
Η μεγάλη ορχήστρα που απαιτείται καθιστά απαγορευτική την παρουσίαση του έργου στο «Ολύμπια».
Στο βάθος, πίσω από την τεράστια ορχήστρα, είχε τοποθετηθεί η χορωδία, η οποία λόγω απόστασης είχε ενισχυθεί ηλεκτρικά(!), με αποτέλεσμα ένα αφύσικο ηχητικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, παρά την ενίσχυση, η άρθρωση παρέμενε προβληματική και το κείμενο γινόταν αντιληπτό μονάχα χάρη στους υπέρτιτλους. Επιπλέον, υπήρχαν ζητήματα συντονισμού με την ορχήστρα, τόσο της χορωδίας όσο και των μονωδών, οι οποίοι συχνά αναζητούσαν μάταια την αυτονόητη καθοδήγηση από την αρχιμουσικό.
Η διανομή υπήρξε εξ ολοκλήρου ελληνική. Τον εξαιρετικά απαιτητικό ρόλο του Πρωτομάστορα απέδωσε με ισχυρή, ηρωική, λαμπερή και αβίαστη φωνή ο τενόρος Κωνσταντίνος Κληρονόμος. Τη Σμαράγδα είχε ερμηνεύσει στα νιάτα της η Μαρία Κάλλας, γεγονός που στρέφει πολλούς να αναζητήσουν μεγάλες λυρικοδραματικές φωνές για τον ρόλο. Oμως, οι δυνατότητες της Κάλλας ήταν μοναδικές και τα μελίσματα που προβλέπει ο Καλομοίρης ειδικά στην ψηλή περιοχή του ρόλου παραπέμπουν στην ανάγκη λυρικότερης, ελαφρύτερης φωνής, με ευελιξία. Η Μαριτίνα Ταμπακοπούλου διαθέτει υγιή και ισχυρή λυρικοδραματική φωνή. Χάρη στα νιάτα και στη θέλησή της υπήρξε πειστική ως Σμαράγδα και αντεπεξήλθε με επιτυχία στις παράτολμες απαιτήσεις του ρόλου.
Με ισχυρή φωνή απέδωσε ο βαρύτονος Aρης Αργύρης τον Aρχοντα, ενώ ευγένεια διέθετε το τραγούδι του βαθύφωνου Πέτρου Μαγουλά παρά τον σκοτεινό χαρακτήρα που ερμήνευε (Γέρος). Σωστή αλλά μάλλον αμέτοχη ήταν η Δανάη Κοντόρα στον ρόλο του Τραγουδιστή, ενώ τον σκοτεινό ρόλο της Μάνας ερμήνευσε η Μαρία Βλαχοπούλου.
