ΤΖΕΪΜΣ ΧΙΜΠΕΡΝΤ
Η φωτιά δεν σκοτώνει τον δράκο
μτφρ. Μιχάλης Γκιουλένογλου – Βασίλης Γεωργιώτης
εκδ. MVPublications, σελ. 472
Ενα βιβλίο φαντασίας γεμάτο με εξωτικές τοποθεσίες, σιδερόφρακτους στρατούς, πελώριους λύκους και δράκους. Δύο πρωτόπειροι στην τηλεόραση παραγωγοί, δίχως άλλες σειρές στο βιογραφικό τους. Ενα καστ με πάρα πολλούς πρωταγωνιστές, οι οποίοι μόλις είχαν αποφοιτήσει από τη δραματική σχολή και στέκονταν για πρώτη ή δεύτερη φορά μπροστά από τον φακό. Κι όλα αυτά την επαύριο μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η οποία ήταν λογικό να αφήσει διστακτικά τα στελέχη των χολιγουντιανών στούντιο, μπροστά στο ενδεχόμενο πελώριων εξόδων με αμφίβολο τελικό αποτέλεσμα. Δεν το λες ακριβώς και συνταγή επιτυχίας.
Οι εμπνευστές του σόου αγωνίστηκαν για να πείσουν τα στελέχη του ΗΒΟ να δώσουν το πράσινο φως μαζί με δεκάδες εκατομμύρια δολάρια, μολονότι ο αρχικός (πανάκριβος) πιλότος πετάχτηκε στον κάλαθο των αχρήστων.
Κι όμως αυτές ήταν περίπου οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ξεκίνησε να δημιουργείται τη διετία 2009-2010 το «Game of Thrones», κατά κοινή ομολογία, το σπουδαιότερο δείγμα της σύγχρονης τηλεοπτικής αναγέννησης που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Ολα αυτά και πολλά ακόμα τα διηγείται ο δημοσιογράφος Τζέιμς Χίμπερντ, ο οποίος έζησε από μέσα ολόκληρη τη σχεδόν δεκαετή πορεία της σειράς, στο βιβλίο του «Η φωτιά δεν σκοτώνει τον δράκο», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις MVPublications. Ο ίδιος πάντως περιορίζει αρκετά την προσωπική του αφήγηση, αφήνοντας τον λόγο στους πρωταγωνιστές: ηθοποιούς, παραγωγούς, σκηνοθέτες, σεναριογράφους, όλους όσοι εργάστηκαν από την Ισλανδία και την Ιρλανδία μέχρι τη Μάλτα και την Κροατία, προκειμένου να ζωντανέψει ο φανταστικός κόσμος των βιβλίων του Τζορτζ Ρ.Ρ. Μάρτιν.
Φυσικά ανάμεσα στους συνεντευξιαζόμενους βρίσκεται και ο Αμερικανός συγγραφέας, ο οποίος είδε το λογοτεχνικό του όραμα να περνάει στην οθόνη και στη συνέχεια να ξεφεύγει από τα χέρια του –όχι δίχως συγκατάθεση πάντως– και να γίνεται παγκόσμιο ποπ φαινόμενο. Πολύ πριν φτάσει εκεί το «GoT» έπρεπε οι εμπνευστές του σόου, Ντέιβιντ Μπένιοφ και Νταν Βάις, να αγωνιστούν για να πείσουν τα νευρικά στελέχη του ΗΒΟ να δώσουν το πράσινο φως –και μαζί δεκάδες εκατομμύρια δολάρια– για ένα πρότζεκτ με… δράκους. Ειδικά αφού ο αρχικός (πανάκριβος) πιλότος πετάχτηκε στον κάλαθο των αχρήστων, διότι δεν λειτουργούσε καθόλου.
Αντιθέτως όσα οι τηλεθεατές είδαν στην πρεμιέρα της 17ης Απριλίου 2011 ήταν σε μεγάλο βαθμό πρωτόγνωρα για τη μικρή οθόνη. Εξωτερικά σετ και ατμόσφαιρα που σε μεταφέρει πράγματι σε έναν άλλο κόσμο. Το συναρπαστικό σενάριο με την τολμηρή γραφή. Το γεγονός ότι δίπλα στους «άκαπνους» πρωταγωνιστές, υπάρχουν άλλοι με μεγάλη εμπειρία σε θέατρο και κινηματογράφο, όπως ο Πίτερ Ντίνκλατζ (Τίριον), ο Κόνλεθ Χιλ (Βάρις), η Λένα Χίντι (Σέρσεϊ) και ο Σον Μπιν (Νεντ Σταρκ). Ο χαρακτήρας του τελευταίου παρουσιάζεται ως ο κεντρικός πρωταγωνιστής της σειράς, ώσπου εκτελείται με συνοπτικές διαδικασίες μόλις στο ένατο επεισόδιο του πρώτου κύκλου. Κάπου εκεί κατάλαβαν και οι τελευταίοι πως το «Thrones» είναι μια σειρά πολύ διαφορετική από τις υπόλοιπες. Κι αυτό ήταν μόνο το πρώτο από τα μεγάλα σοκ που θα έπονταν.
Ο Χίμπερντ στο βιβλίο του ακολουθεί τη χρονική σειρά των γεγονότων, καθώς οι διαδοχικοί κύκλοι της σειράς γυρίζονταν, κυκλοφορούσαν και η δημοφιλία της απογειωνόταν. Επιλέγει να σταθεί και να περιγράψει καταλεπτώς συγκεκριμένα εμβληματικά επεισόδια: στον «Μαυροπόταμο», στον «Κόκκινο γάμο», στο «Hardhome», στη «Μάχη των μπάσταρδων» και άλλα. Εκείνο ωστόσο που ξεχωρίζει περισσότερο στην αφήγησή του είναι οι τεράστιες δυσκολίες του όλου εγχειρήματος, μερικές γνωστές και άλλες άγνωστες έως τώρα στο ευρύ κοινό: η εγκεφαλική αιμορραγία που υπέστη η Εμίλια Κλαρκ (Ντενέρις) ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη σεζόν· το σπασμένο πόδι του Κιτ Χάρινγκτον (Τζον Σνόου) έπειτα από μια μεθυσμένη νύχτα, το οποίο οι σκηνοθέτες κατάφεραν να «κρύψουν» σχεδόν σε ολόκληρο τον τρίτο κύκλο· τα γυρίσματα σε ακραίες καιρικές συνθήκες μέχρι και 30 βαθμούς υπό το μηδέν· τους αυστηρότατους κανόνες, συχνά στα όρια της παράνοιας, σύμφωνα με τους οποίους δημιουργούνταν η σειρά, προκειμένου να μην υπάρξουν διαρροές. Ακόμα όμως και τα «ευτυχή» ατυχήματα, όπως όταν ένας τεχνικός ξέχασε να προσθέσει τη μουσική στο φινάλε του επεισοδίου «Hardhome», στοιχείο το οποίο υιοθέτησε αμέσως ο σκηνοθέτης Μιγκέλ Σαπόκνικ, φτιάχνοντας έτσι μία από τις πιο αξέχαστες στιγμές ολόκληρου του «Thrones».
Μια άλλη ενδιαφέρουσα παρατήρηση του βιβλίου έχει να κάνει με το πώς η σειρά κατάφερε να ενσωματώσει τις μεγάλες αλλαγές που επήλθαν στην κινηματογραφική βιομηχανία αλλά και στην κοινωνική πραγματικότητα μέσα στα χρόνια. «Η εισαγωγή του Ντορν μας έδωσε τη δυνατότητα, με φυσικό τρόπο, να προσθέσουμε περισσότερους ανθρώπους από διαφορετικές φυλές στο καστ. Η αέναη κριτική που υφίστατο η σειρά αφορούσε τους βασικούς χαρακτήρες της, καθώς ήταν όλοι λευκοί. Ηταν ένα ζήτημα που ετίθετο συχνότερα στους τελευταίους κύκλους, καθώς τα στούντιο του Χόλιγουντ αύξαναν συνεχώς την πίεση για να δοθεί μεγαλύτερο βάρος στην παρουσία ανθρώπων από διαφορετικές φυλές μπροστά και πίσω από την κάμερα», λέει ο παραγωγός, Μπράιαν Κόγκμαν.
Οταν ο Τζόναθαν Πράις παραβίασε το «πρωτόκολλο» των γυρισμάτων
Πέρα πάντως από την όποια πολιτική ορθότητα, το «Game of Thrones» εκμεταλλεύθηκε την τεράστια δημοφιλία και το διαρκώς αυξανόμενο μπάτζετ του, προκειμένου να στρατολογήσει στους τελευταίους κύκλους πραγματικούς θρύλους της υποκριτικής, όπως ο Μαξ φον Σίντοφ, η Νταϊάνα Ριγκ και ο Τζόναθαν Πράις. Για τον τελευταίο υπάρχει και ένα απολαυστικό ανέκδοτο στην καταγραφή του Χίμπερντ, διά στόματος του παραγωγού, Ντέιβ Χιλ: «Στην πρόβα, ο Τζόναθαν ζήτησε να αλλάξουν κάποια λόγια. Συνήθως στο “Thrones” η απάντησή μας σε ηθοποιούς με παρόμοιο αίτημα ήταν ένα ξερό “όχι”. Αυτή τη φορά το σκεφτήκαμε, αλλά επικράτησε εκ νέου το “καμία αλλαγή, κανένας αυτοσχεδιασμός, καμία προσθήκη”. Παρ’ όλα αυτά, ο Τζόναθαν έκανε αλλαγές. Γύρισα στον Μπράιαν (σ.σ. τον σκηνοθέτη) και του είπα: “Αυτή δεν είναι η σωστή ατάκα…”. Ο Μπράιαν με κοίταξε. Ηταν η στιγμή που έφτασε πιο κοντά από ποτέ άλλοτε στο να με δολοφονήσει και μου απάντησε: “Είσαι τρελός αν νομίζεις ότι θα πω σε ολόκληρο Τζόναθαν Πράις πως δεν μπορεί να κόψει ατάκες στην πρώτη ημέρα του στο σετ!”».
Φυσικά αυτό που κάθε φανατικός της σειράς περιμένει να διαβάσει σε ένα τέτοιο βιβλίο παρασκηνίων είναι οι «εξηγήσεις» των υπευθύνων για τον αμφιλεγόμενο όγδοο κύκλο και το ακόμα πιο αμφιλεγόμενο φινάλε. Δίχως να αποκαλύψουμε τι ακριβώς λέγεται επ’ αυτού, θα πούμε μόνο πως μιλούν σχετικά σχεδόν οι πάντες, από τους πιο… αρμόδιους (Μπένιοφ, Βάις, Τζ. Ρ. Ρ. Μάρτιν) μέχρι τους δευτεραγωνιστές.
Κρατάμε δε την εύστοχη παρατήρηση του Τζέιμς Χίμπερντ: «Πολλοί θεώρησαν ότι η δριμεία κριτική που ασκήθηκε ήταν απόρροια περισσότερο του γεγονότος ότι το “GoT” αποτελούσε πλέον ένα στοιχείο της ποπ κουλτούρας, το οποίο έφτασε σε τόσο υψηλό επίπεδο, ώστε ήταν αδύνατο να τους αφήσει όλους ικανοποιημένους. Επιπλέον, το φινάλε του σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής. Με περισσότερες από 500 τηλεοπτικές σειρές το 2019 και με το κοινό από τη μία να επιλέγει τη συνεχόμενη παρακολούθηση (bingeing) και από την άλλη, να μην τις παρακολουθεί σε πρώτη προβολή, το τέλος του “Thrones” δεν ήταν το φινάλε απλώς ενός τηλεοπτικού φαινομένου, αλλά μιας παγκόσμιας κοινότητας, σε μια εποχή που οι άνθρωποι αισθάνονταν ολοένα πιο μόνοι…».
