Εθνικός ζωγράφος της Ισπανίας, κατά μία έννοια, ο Χοακίν Σορόγια (1863-1923) είναι χωρίς αμφιβολία ο δημιουργός κοσμαγάπητων έργων. Ο Σορόγια είναι εκφραστής της αστικής Ισπανίας στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, επηρεασμένος από τα γαλλικά και γενικότερα τα διεθνή ρεύματα που ανανέωσαν τον ακαδημαϊσμό και απελευθέρωσαν νέες δημιουργικές δυνάμεις. Μια νέα έκθεση, βασισμένη στις προσωπογραφίες που είχε φιλοτεχνήσει ο Χοακίν Σορόγια, παρουσιάζεται έως το καλοκαίρι (18 Ιουνίου) στο Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης, με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τον θάνατό του.
Ο Σορόγια είχε κάνει πολλά πορτρέτα. Τα περισσότερα ήταν φίλων και γνωστών και, φυσικά, αρκετές παραγγελίες. Παρότι, είχε επιθυμία να δοκιμαστεί σε περισσότερα ελεύθερα πεδία, υπήρξε ένας θαυμάσιος πορτρετίστας. Γεννημένος στη Βαλένθια, σε σπίτι εμπόρου, έχασε νωρίς και τους δυο γονείς του από χολέρα. Μεγάλωσε με θείους και όταν μεγάλωσε σπούδασε ζωγραφική στη Ρώμη, έχοντας πρώτα δείξει το ενδιαφέρον του για την τέχνη, περνώντας πολλές ώρες στο Πράδο. Μαθήτευσε κοντά στον φωτογράφο Αντόνιο Γκαρθία, ο οποίος τον μύησε στον ρεαλισμό, τάση εμφανής στα πρώιμα έργα του.
Τα πορτρέτα που παρουσιάζονται τώρα στην έκθεση είναι όλα ιδιαιτέρως ατμοσφαιρικά. Διακρίνονται εύκολα σε αρσενικά και θηλυκά, όχι μόνο από το φύλο αλλά και από την εν γένει ατμόσφαιρα που έδινε. Τα αντρικά πορτρέτα είναι κατά κανόνα πιο ενδιαφέροντα από πλευράς ζωγραφικής με αναφορές στον Βελάσκεθ αλλά και στον Ελ Γκρέκο, δασκάλους που είχαν επηρεάσει τον Σορόγια στα χρόνια της διαμόρφωσής του. Αυτές οι αναφορές είχαν κεντρική θέση στη μεγάλη αναδρομική του Σορόγια που είχε οργανώσει το Πράδο το έτος 2009.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, ο Σορόγια είχε κατακτήσει διεθνή φήμη ως πορτρετίστας. Στην ισπανική κοινωνία, ιδίως, με την οποία είχε ιδιαίτερη σχέση, είχε μεγάλη εκτίμηση. Στα περισσότερα πορτρέτα του, ο Σορόγια επιχειρεί μια ψυχογραφική τομή στην προσωπικότητα του μοντέλου και κατά κανόνα οργανώνει ολόγυρα όψεις ή την ατμόσφαιρα της πνευματικότητάς του. Τα άρρενα πορτρέτα απεικονίζουν προσωπικότητες της πολιτιστικής ζωής. Κάποιοι συνδέονταν με το Ελεύθερο Ινστιτούτο για την Εκπαίδευση (1876-1936). Και σχεδόν όλοι συνδέονταν φιλικά με τον Χοακίν Σορόγια. Ζωγράφοι, συγγραφείς, ιατροί σχημάτιζαν έναν κοινωνικό γαλαξία, που για την εποχή ήταν το πιο δυναμικό κομμάτι της ισπανικής κοινωνίας.
Ματιές στον κόσμο
ΛΟΝΔΙΝΟ
Φρέντερικ Λέιτον
Ενα έργο του κορυφαίου βικτωριανού Βρετανού ζωγράφου του 19ου αιώνα Φρέντερικ Λέιτον (1830-1896) ανακαλύφθηκε πρόσφατα και δημοπρατείται μαζί με άλλα κορυφαία έργα από τον οίκο Bonhams στις 29 Μαρτίου στο Λονδίνο. Είναι το έργο «Θαλασσινές αντηχήσεις» (1861) με εκτίμηση 250.000-350.000 στερλίνες. Ανήκει στην περίοδο κατά την οποία ο Λέιτον ανανέωσε το ύφος του και κινήθηκε στον ανθρωποκεντρικό αισθητισμό. Τα ίχνη του είχαν χαθεί από το 1960.
ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ
Γκρέγκορι Κρούντσον
Ο Αμερικανός Γκρέγκορι Κρούντσον (γενν. 1962) φωτογραφίζει όψεις της σύγχρονης ζωής με σποραδική και υπαινικτική την ανθρώπινη παρουσία σε συνθήκες περισυλλογής. Οι φωτογραφίες του στη νέα ενότητα «Eveningside» (2021-22) παρουσιάζονται στο Αμστερνταμ, μαζί με παλαιότερες δουλειές, στην αίθουσα Reflex Amsterdam. Συγκροτούν έναν κόσμο ποίησης και ιδιαίτερης φωτογραφικής γραφής. Μια ωραία εναλλακτική κατά τη διαμονή στην Ολλανδία.
ΧΟΛΙΓΟΥΝΤ
Ρέιμοντ Τσάντλερ
Η ταινία «Μάρλοου» του Νιλ Τζόρνταν, με τον Λίαμ Νίσον στον ρόλο του θρυλικού ντετέκτιβ, επαναφέρει το βλέμμα στο φιλμ νουάρ και στην κληρονομιά του Ρέιμοντ Τσάντλερ. Η ταινία ωστόσο βασίζεται σε βιβλίο του Τζον Μπάνβιλ, που υπογράφει ως Μπέντζαμιν Μπλακ (2014) με ήρωα τον Φίλιπ Μάρλοου. Η σαγήνη του αμερικανικού αστυνομικού μυθιστορήματος από τα μέσα του 20ού αιώνα παραμένει αξεπέραστη και διαρκώς εμπνέει.
ΠΑΡΙΣΙ
Εκθεση Μπελίνι
Πατέρας της Σχολής της Βενετίας, δάσκαλος του Τζορτζόνε και του Τιτσιάνο, ο Τζοβάνι Μπελίνι
(π. 1435-1516) σφράγισε με τις αντιλήψεις περί χρώματος και προοπτικής την τέχνη της Βενετίας τον 16ο αιώνα. Μια μεγάλη έκθεση παρουσιάζεται στο Παρίσι, στο μουσείο Jacquemart-André (έως 17 Ιουλίου). Με πάνω από 50 έργα από διάφορες συλλογές και μουσεία, η έκθεση δοξάζει την ιδιοφυΐα του Μπελίνι και την επιδραστικότητα της τέχνης του.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μουσείο κόμικς
Η Βενετία συναγωνίζεται πλέον το Παρίσι και τις Βρυξέλλες ως αναδυόμενη πρωτεύουσα των κόμικς με την ίδρυση και λειτουργία του «PAFF!», του Διεθνούς Μουσείου της Τέχνης των Κόμικς, που άνοιξε πρόσφατα με υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού της Ιταλίας στα Πορντενόνε, στα περίχωρα της Βενετίας. Με μόνιμη συλλογή και περιοδικές εκθέσεις, το νέο κέντρο θα προβάλλει κόμικς από όλο τον κόσμο από τις αρχές του 20ού αιώνα έως τις μέρες μας.
