Κάπου στα τέλη του περασμένου Απριλίου κυκλοφόρησε και στη χώρα μας η ταινία με τον παράξενο τίτλο «Everything Everywhere All at Once» ή, αλλιώς, «Τα πάντα όλα», όπως μάλλον χιουμοριστικά το μετέφρασε ο Ελληνας διανομέας. Πλην των επαγγελματιών του χώρου, λίγοι έδωσαν τότε πραγματική σημασία· με το τρίτο κύμα της πανδημίας νωπό ακόμη, οι ελληνικές αίθουσες παρέμεναν μισοάδειες, ενώ καμία διαδικτυακή πλατφόρμα δεν ενδιαφέρθηκε να αποκτήσει άμεσα τα δικαιώματα της ταινίας. Σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, η παλαβή περιπέτεια φαντασίας των Ντάνιελ Κουάν και Ντάνιελ Σάινερτ σάρωσε την οσκαρική βραδιά κερδίζοντας επτά χρυσά αγαλματίδια, όλα σε βασικές κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένου κι εκείνου για την καλύτερη ταινία.
Πώς έφτασε, όμως, ένα ανεξάρτητο φιλμ δύο σχετικά άσημων κινηματογραφιστών, με Ασιάτες –ή ασιατικής καταγωγής– πρωταγωνιστές, να γίνει μεγάλη εισπρακτική επιτυχία στην Αμερική και τελικά να αφήσει στη σκόνη σπουδαίες ταινίες στην οσκαρική τελετή; Η απάντηση δεν είναι ακριβώς απλή, ωστόσο κρύβεται σε μια σειρά από σημαντικές λεπτομέρειες και προϋποθέσεις, τις οποίες το «Τα πάντα όλα» πληροί σε εντυπωσιακό βαθμό. Αρχικά μπορεί να πρόκειται όντως για ανεξάρτητη παραγωγή, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι είναι και ιδιαίτερα φθηνή· αντιθέτως, η Α24, το σημαντικότερο ίσως αμερικανικό στούντιο εκτός χολιγουντιανού συστήματος, προίκισε τους δύο Ντάνιελ με περίπου 25 εκατ. δολάρια προκειμένου να υλοποιήσουν το όραμα ενός «Matrix» για τον 21ο αιώνα.
Αυτό βοήθησε να «στρατολογηθεί» η Μισέλ Γέο, σπουδαία σταρ του ασιατικού –και όχι μόνο– σινεμά, προκειμένου να υποδυθεί την Εβελιν, τη μεσήλικη Κινέζα που παλεύει να κρατήσει στην επιφάνεια την οικογενειακή επιχείρηση πλυντηρίων κόντρα στον τρόμο της… εφορίας, ενώ ταυτόχρονα έρχεται σε σύγκρουση με την αντιδραστική κόρη της. Επειδή ωστόσο εδώ δεν πρόκειται για κοινωνικό δράμα, αλλά για αλληγορική εξτραβαγκάνζα, αυτές οι μάλλον συνηθισμένες σκοτούρες λαμβάνουν διαστάσεις συμπαντικού πολέμου, ο οποίος εκτυλίσσεται σε αμέτρητες διαφορετικές διαστάσεις. Τα χρήματα βοήθησαν προφανώς ώστε και οι τελευταίες να ζωντανέψουν πειστικά.
Την ώρα που ο Ζούκερμπεργκ «απειλεί» με ένα άβαταρ-εκπρόσωπο στον ψηφιακό κόσμο, η ταινία απαντά με την πιο χαρακτηριστική μετα-αφήγηση.
Το βασικό όμως είναι η ιδέα. Σε μια εποχή όπου οι νεότερες γενιές εθίζονται κινηματογραφικά στο πολυσύμπαν της Marvel και οι παλαιότερες (όσο τους κυνηγάει η εφορία) νοσταλγούν τη φιλοσοφημένη δράση του «Matrix», το «Τα πάντα όλα» πετυχαίνει έναν σχεδόν ακαταμάχητο συνδυασμό. Ταυτόχρονα διατηρεί το αλλόκοτο χιούμορ που ανοίγει τις πόρτες και σε ένα χίπστερ κοινό, πιο διστακτικό απέναντι στην κλωτσοπατινάδα. Πλέον όλων αυτών, την ώρα που ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ «απειλεί» να δημιουργήσει για όλους μας ένα άβαταρ-εκπρόσωπο στον ψηφιακό κόσμο, η ταινία απαντά με την πιο χαρακτηριστική μετα-αφήγηση που έχουμε δει τελευταία. Η φιλήσυχη νοικοκυρά ανακαλύπει, μέσα από μια παράξενη συσκευή, τους παράλληλους εαυτούς της: από μια διάσημη ντίβα της όπερας μέχρι μια ατρόμητη κουνγκ φου πολεμίστρια.
Και κάτι ακόμη, που έχει να κάνει με το φυλετικό. Τα τελευταία χρόνια, η φιλελεύθερη Αμερική και το Χόλιγουντ ειδικότερα στρέφονται όλο και περισσότερο σε αφηγήσεις και καλλιτέχνες με καταγωγή από την Ασία. Το είδαμε με τον θρίαμβο των «Παράσιτων» του Μπονγκ Τζουν-χο, με εκείνον της Κλόε Ζάο («Nomadland»), καθώς και με την αναπάντεχη επιτυχία του ανεξάρτητου «Minari» του Λι Αϊζακ Τσανγκ. Η αναγνώριση αυτών των δημιουργών και ηθοποιών, οι οποίοι επί δεκαετίες βρίσκονταν στο περιθώριο των βραβεύσεων, έρχεται να διορθώσει μια ανορθογραφία, όπως ξεκίνησε να γίνεται περίπου στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας και με τους Αφροαμερικανούς συναδέλφους τους.
Κάπως έτσι φτάσαμε στις 28 Νοεμβρίου 2022, ημερομηνία απονομής των βραβείων Gotham, πολύ σημαντικών για τον μικρόκοσμο της αμερικανικής ποπ κουλτούρας. Εκεί, περίπου από το πουθενά, καλύτερη ταινία αναδεικνύεται το «Τα πάντα όλα» και ο οσκαρικός πυρετός ξεκινά για τα καλά. Σταδιακά θα ακολουθήσουν οι απονομές όλων των σημαντικών χολιγουντιανών ενώσεων (σκηνοθέτες, ηθοποιοί, παραγωγοί), όπου η ταινία θα θριαμβεύσει, παρόλο που σε πιο λαμπερά βραβεία (Χρυσές Σφαίρες, BAFTA) οι επιδόσεις της είναι μετριότερες.
Καμιά φορά, βέβαια, πρέπει να σε θέλει και η τύχη. Την Τρίτη, πριν από την απονομή των Οσκαρ, η πρωταγωνίστρια Μισέλ Γέο κάνει ένα παρ’ ολίγον μοιραίο λάθος: αναδημοσιεύει στα κοινωνικά δίκτυα ένα άρθρο της Vogue, το οποίο προωθεί τη δική της υποψηφιότητα, υπονομεύοντας ταυτόχρονα εκείνη της βασικής ανταγωνίστριας, Κέιτ Μπλάνσετ. Κάτι τέτοιο αντίκειται στους κανόνες της Ακαδημίας, όμως την ίδια εκείνη μέρα η ψηφοφορία των Οσκαρ λήγει και το ζήτημα σιωπηρά παραβλέπεται. Η ίδια η Γέο κερδίζει τελικά το χρυσό αγαλματίδιο. Η δε ταινία ξεκινά πλέον δεύτερη καριέρα στα σινεμά του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών, που την προβάλλουν εκ νέου.
