Η Ιζαμπέλα Λεονάρντα και ο κόσμος του μπαρόκ

Η Ιζαμπέλα Λεονάρντα και ο κόσμος του μπαρόκ

Τα έργα της ταλαντούχας Ιταλίδας συνθέτριας παρουσιάστηκαν στο ιστορικό τους πλαίσιο

2' 9" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τρεις συναυλίες, κάθε μια τους αφιερωμένη σε μία γυναίκα συνθέτρια, περιελάμβανε ο κύκλος παλαιάς μουσικής «Ex femina», που διοργανώθηκε στην αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Στις 23 Φεβρουαρίου, κατά τη δεύτερη βραδιά, το πρόγραμμα επικεντρώθηκε στην Ιζαμπέλα Λεονάρντα και στην εποχή της.

Γεννημένη το 1620 στη Νοβάρα, η Ιζαμπέλα μπήκε στα 16 της χρόνια στη μονή των Ουρσουλίνων της πόλης της, την οποία υπηρέτησε αναλαμβάνοντας διαδοχικά όλο και υψηλότερες θέσεις. Η επιρροή της ενδεχομένως να σχετίζεται με το γεγονός ότι η οικογένειά της ανήκε στους μεγάλους ευεργέτες της μονής. Πιθανότατα, επίσης, λόγω της υψηλής κοινωνικής θέσης της και της οικονομικής άνεσης της οικογένειάς της, να είχε λάβει μαθήματα μουσικής. Σε έγγραφο της μονής (1658) η Λεονάρντα αναφέρεται ως «δασκάλα μουσικής», ενώ γνωρίζουμε ότι εκτυπώθηκαν περίπου διακόσια έργα της, αριθμός σημαντικός για τα δεδομένα της εποχής. Ανάμεσα σε αυτά περιλαμβάνονται κάθε είδους φωνητικές συνθέσεις θρησκευτικής μουσικής, όπως μοτέτα, ψαλμοί, λειτουργίες, αλλά και έργα καθαρά ενόργανης μουσικής. Μάλιστα, η Λεονάρντα λογίζεται ως η πρώτη γυναίκα που εξέδωσε σονάτες.

Το Εργο 16 των συνθέσεών της περιλαμβάνει έντεκα «εκκλησιαστικές σονάτες» για δύο βιολιά και συνεχές βάσιμο, που όμως δεν ακολουθούν την τυπική τετραμερή δομή της τρίο σονάτας, όπως την καθιέρωσε ο Αρκάντζελο Κορέλι περίπου την ίδια εποχή. Η βραδιά περιελάμβανε ορισμένες από αυτές, όπως επίσης το μοτέτο «Πόσο γλυκιά είσαι». Τα έργα πλαισιώθηκαν από μουσική συγχρόνων της (ανδρών) συνθετών, όπως ο Μαουρίτσιο Κατσάτι, ο Χάινριχ Ιγκνατς Φραντς Μπίμπερ και ο Ντομένικο Γκαμπριέλι. Η μουσική αποδόθηκε εξαιρετικά από έμπειρους μουσικούς στο συγκεκριμένο είδος: τις Φανή Βοβώνη και Ναταλί Καρντούτσι (μπαρόκ βιολί), τον Ιάσονα Ιωάννου (μπαρόκ τσέλο) και τον Πάνο Ηλιόπουλο (τσέμπαλο, όπως επίσης εκκλησιαστικό όργανο). Συμμετέχοντας φιλικά, το μοτέτο απέδωσε με εκφραστικότητα η μεσόφωνος Θεοδώρα Μπάκα.

Η Βοβώνη έδωσε έκφραση και πνευματικότητα στα ιδιαίτερα περίτεχνα μουσικά αραβουργήματα της πρώτης από τις περίφημες «Σονάτες του ροζαρίου» του Μπίμπερ, όπως και στις δεξιοτεχνικές σελίδες άλλων έργων. Η Καρντούτσι ερμήνευσε με ευγένεια το αρχικό αργό μέρος της δωδέκατης Σονάτας της Λεονάρντα, έναν εσωτερικό μονόλογο μεγάλης εκφραστικότητας, και υπήρξε εξίσου αποτελεσματική στα ανάλαφρα ζωηρά μέρη που ακολούθησαν ως αντίστιξη.

Η συνεργασία ανάμεσα στα δύο βιολιά ήταν συναρπαστική. Οι Σονάτες της Λεονάρντα δίνουν πλήθος από ευκαιρίες για λυρικούς διαλόγους, όσο και για περισσότερο ζωηρές συνομιλίες. Τις Βοβώνη και Καρντούτσι στήριξαν ο Ιάσων Ιωάννου και ο Πάνος Ηλιόπουλος. Η συμμετοχή του εκκλησιαστικού οργάνου προφανώς ενίσχυε την επισημότητα της μουσικής, ειδικά στα αργά μέρη. Οσο για το θρησκευτικό συναίσθημα, ιδίως σήμερα είναι κάτι πολύ προσωπικό και, εάν ο ακροατής το διαθέτει, μπορεί να εμπλουτίσει την εμπειρία του, δίνοντας πρόσθετη διάσταση σε έργα που εξίσου στέκονται ως απόλυτη μουσική σε μια σύγχρονη αίθουσα συναυλιών.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT