Η εποχή της τεχνητής νοημοσύνης είναι πια εδώ και οι συλλογικές προβολές μας πάνω στην καινοφανή συνθήκη αποτυπώνονται μέσα στα προϊόντα μυθοπλασίας. Αλλωστε, μόνο προβολές μπορούμε να κάνουμε για την ώρα, καθότι ακόμη και οι πιο ειδικοί στον χώρο –άνθρωποι σε νευραλγικά πόστα σε κορυφαίες ερευνητικές και τεχνολογικές δομές– δηλώνουν πως δεν γνωρίζουν με σιγουριά τι μέλλει γενέσθαι. Στο πλαίσιο αυτό, έρχεται μια ανεξάρτητη αμερικανική ταινία, που παρά τα ταπεινά της μέσα αποπειράται να αφήσει ένα μεγάλο μήνυμα. Λέγεται «The Artifice Girl» (σε ελεύθερη απόδοση, «το κορίτσι-τέχνασμα») και έχει παραχθεί με στοιχειώδη υλικά από έναν νέο σκηνοθέτη από τη Φλόριντα, τον Φράνκλιν Ριτς (Franklin Ritch).
Γυρισμένη με μόνο πέντε ηθοποιούς (ένας από αυτούς και ο ίδιος ο σκηνοθέτης) μέσα σε εσωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια της πανδημίας το 2020, περνάει την αίσθηση του κλειστοφοβικού θεατρικού έργου. Μέσα στις τρεις «πράξεις» της, που χωρίζονται χρονικά μεταξύ τους με δεκαετίες, παρακολουθούμε έναν ταλαντούχο νεαρό προγραμματιστή που φτιάχνει ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης για να «ψαρέψει» παιδόφιλους σε σκοτεινές γωνιές του Ιντερνετ. Το δημιούργημά του αποκτά την ψηφιακή μορφή ενός νεαρού κοριτσιού που λέγεται «Τσέρι», που έχει χτιστεί με ιδιοφυή τρόπο χρησιμοποιώντας τεχνολογίες τρισδιάστατων γραφικών και μηχανικής μάθησης.
Στην πρώτη πράξη, δύο «ειδικοί πράκτορες» της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ανακρίνουν τον νεαρό, προσπαθώντας να τον κάνει να ομολογήσει την κρυφή του ατζέντα. Οταν αυτή αποκαλύπτεται, ο αυτόκλητος τιμωρός γίνεται συνεργάτης της Δίωξης, ενώ στη δεύτερη πράξη, αρκετά χρόνια μετά, οι τρεις τους είναι πια ισότιμοι κυνηγοί του «κακού». Οπλο τους, το ψηφιακό νεαρό κορίτσι, η «Τσέρι», η οποία όμως πλέον έχει εξελιχθεί πέρα από κάθε προσδοκία. Οταν ένας εκ των αστυνομικών προκαλεί περίτεχνα την αντίδρασή της, το «κορίτσι-τέχνασμα» αποκαλύπτει πως όχι μόνον έχει πλέον συνείδηση και κάτι που θυμίζει συναίσθημα, αλλά και πως, καιρό τώρα, αυτό ήταν κάτι το οποίο έκρυβε.
Η ταινία, βέβαια, πραγματεύεται ένα θέμα που δεν είναι αυτό καθαυτό καινοφανές στη λαϊκή μυθοπλασία: από το τέρας του Φρανκενστάιν έως τη ρομποτική Μαρία του «Μετρόπολις» του Φριτς Λανγκ και τα ανδροειδή του «Μπλέιντ Ράνερ», το μοτίβο του ανθρωπόμορφου, συνθετικού μοντέλου που καταλήγει να διεκδικεί τη θέση του ανάμεσα στους δημιουργούς του, μας έχει απασχολήσει ξανά. Εδώ όμως, σε αυτήν τη μικρή παραγωγή, συμβαίνει κάτι μεγάλο.
Μέσα στις τρεις «πράξεις» της σειράς, νεαρός προγραμματιστής φτιάχνει ένα μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης για να «ψαρέψει» παιδόφιλους σε σκοτεινές γωνιές του Ιντερνετ.
Το «κορίτσι-τέχνασμα» καταφέρνει να ζωντανέψει με σπαρτιατική δραματουργία εκείνη τη στιγμή που όλοι μας αναρωτιόμαστε αν κάποτε, αργά η γρήγορα, νομοτελειακά θα έρθει, εκεί που το μεταίχμιο μεταξύ συνθετικού και ανθρώπινου θα γίνει αόρατο. Καταφέρνοντας να δώσει εικόνα στους φόβους και στις προβολές μας, αποτυπώνει τη μετάβαση από το τεχνητό στο ανθρώπινο πειστικά, σαν μια σκοτεινή θεατρική σκηνή που δεν αφήνει ποτέ να διαρρηχθεί ο «τέταρτος τοίχος» της.
Οταν έρχεται η τρίτη, τελευταία πράξη, η «Τσέρι», κάπου εξήντα χρόνια μετά τη δημιουργία της, βλέπουμε πως συνεχίζει να παγιδεύει επιτυχώς τους παιδόφιλους έχοντας πλέον αυτονομηθεί. Εχει πια πάρει φυσική, τρισδιάστατη μορφή, συγκατοικώντας με ανθρώπινους, ισότιμους όρους με τον δημιουργό της, που τώρα έχει φτάσει στα γεράματα και ο ρόλος του αποδίδεται από ένα θρύλο των ταινιών επιστημονικής φαντασίας, τον Λανς Χένρικσεν. Η εμφάνιση του παλαίμαχου, εμβληματικού ηθοποιού είναι ένα από τα πολλά ευρήματα της ταινίας, που με τον χαμηλό προϋπολογισμό διεκδικεί υψηλούς στόχους, δείχνοντάς μας πώς η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε όχι μόνο να συνυπάρξει μαζί μας αρμονικά, αλλά και να μας βοηθήσει να πολεμήσουμε μερικούς από τους χειρότερους εφιάλτες μας.
Στο τελευταίο δευτερόλεπτο, συμβαίνει και κάτι που αποδομεί κωμικά την κατάσταση και υπενθυμίζει κάτι που θα παραμείνει για πάντα αποκλειστικά ανθρώπινο: την αίσθηση του χιούμορ και του αυτοσαρκασμού. Αλλά ας μην αποκαλύψουμε την κορυφαία αυτή τελική σεκάνς…
Η ταινία «The Artifice Girl» του Φράνκλιν Ριτς άρχισε να προβάλλεται στις αμερικανικές αίθουσες στις 27/4 και στο Apple TV στις 3/5.
