Από τη Ριζάρη δεξιά, η οδός Βασιλέως Γεωργίου Β΄, έως πέρα στο Προεδρικό Μέγαρο, στην περιοχή των Ανακτόρων, ξεδιπλώνεται ως προθήκη μιας αστικής ζωής. Στεκόμουν να δω τις φρεσκοβαμμένες προσόψεις, στο πλάι του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, και χαιρόμουν το παιχνίδισμα στο καλοκαιρινό φως όλης εκείνης της χρωματικής παλέτας, με τα ρόδινα και γαλανά αντιφεγγίσματα. Είχα απέναντί μου όχι μόνο μια φροντισμένη προθήκη διαμερισμάτων αλλά και μια επιβεβαίωση της Αθήνας του ’60, σε μια ευχάριστη και θετική εκδοχή.
Η οδός Βασιλέως Γεωργίου Β΄, με παλιά ιστορία γύρω από τα Ανάκτορα και νεότερη στις επεκτάσεις της στο Παγκράτι, αφηγείται και αυτή τις ιστορίες της αθηναϊκής γεωγραφίας. Αυτό που είναι σήμερα το Παγκράτι, μια γειτονιά με περιζήτητα διαμερίσματα, γεμάτη εστιατόρια και μαγαζιά, τυλιγμένη με μια αύρα ευημερίας και εξέλιξης, είναι κάτι ιστορικά πρόσφατο. Δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς ήταν όλη αυτή η περιοχή έως το 1955, με το Βατραχονήσι, ακόμη και με λίγες χέρσες εκτάσεις και γαλήνιο χαρακτήρα, γεμάτη χωματόδρομους, ισόγεια σπιτάκια, κάποια νεοκλασικά, διπλοκατοικίες, ορισμένες από αυτές χτισμένες στο ύφος του Μοντέρνου Κινήματος, ταβέρνες, μάντρες, μαγαζιά της συνοικίας, αυλές πολλές και μια αίσθηση απόστασης από το κέντρο της Αθήνας.
Σήμερα, όλα αυτά μοιάζουν εξαϋλωμένα στον χρόνο. Είναι τέτοια η πυκνότητα της αστικής ζωής μετά το 1955 στο Παγκράτι, που ωθεί προς τα πίσω το παρελθόν πριν καλυφθεί ο Ιλισσός. Η Βασιλέως Κωνσταντίνου έφερε το Παγκράτι στο κέντρο. Μετά το 1960, το Χίλτον, η Εθνική Πινακοθήκη, το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, η άνοδος του τουρισμού με το Παναθηναϊκό Στάδιο σε περίοπτη θέση, όλα αυτά μαζί με πολλά ακόμη έφεραν την οργάνωση μιας μεσοαστικής καθημερινότητας.
Τα μέτωπα των πολυκατοικιών στη Βασιλέως Γεωργίου Β΄ από την Αρχελάου έως τη Ριζάρη είναι σε μικρογραφία η αντανάκλαση αυτής της ήπιας οικιστικής επανάστασης, που λίγο λίγο άλλαζε την ανθρωπογεωγραφία της Αθήνας, έφερνε νεωτερισμούς και ανέσεις, ανέβαζε την προσδοκία για μια καλύτερη ζωή. Απέναντι σε αυτές τις καλλίγραμμες πολυκατοικίες της προδικτατορικής αναγέννησης της πόλης, γινόμαστε μάρτυρες ενός κεφαλαίου αθηναϊκής ιστορίας που το πέρασμα του χρόνου τού δίνει αξία, νόημα, γοητεία.
Αν τριγυρίσει κανείς στα στενά πίσω από τη Βασιλέως Γεωργίου Β΄, στην Αμύντα, στην Αρριανού και στην Παυσανίου, αλλά με μάτια ανοιχτά και καρδιά ζεσταμένη από την προσδοκία και την περιέργεια, θα βρεθεί μπροστά σε ατελείωτες παραλλαγές εισόδων αστικών πολυκατοικιών της περιόδου 1955-1980. Αυτή η 25ετία, που συχνά προσπερνάμε ή ακόμη συχνότερα κατηγορούμε ως υπεύθυνη για την αισθητική παραμόρφωση της Αθήνας, είναι ένας θησαυρός. Συχνά σκέφτομαι πόσο πολλές εικόνες μπορεί να έχει ένας περιπατητής στους δρόμους αυτούς, που εκπροσωπούν τη θεαματική άνοδο του βιοτικού επιπέδου μετά τον πόλεμο.
Ολα στην Αθήνα συνηγορούν υπέρ ενός παλίμψηστου. Το Παγκράτι έχει αποκτήσει αστική πατίνα, δική του, ξεχωριστή. Οσα, π.χ., συμβολίζουν οι προσόψεις της Βασιλέως Γεωργίου Β΄ είναι ένα κεφάλαιο του μοντερνισμού από τα μέσα του 20ού αιώνα που πρέπει να διαφυλαχθεί αυτούσιο, με τις αρχικές εξώθυρες, τα φωτιστικά, τους αριθμούς και όλη τη γραφιστική κουλτούρα, μαζί με τον γοητευτικό συνδυασμό χρωματιστών μαρμάρων και μετάλλου. Οι εξώθυρες και οι είσοδοι των μεταπολεμικών πολυκατοικιών είναι ένας κόσμος οικείος, ευανάγνωστος και συναισθηματικά ενεργός. Η Αθήνα πρωταγωνιστεί σε αυτήν την κατηγορία. Είναι όλα μπροστά μας.
