Το συνόψιζε ο Σαντιάγο Γκαμπόα, που είχε έρθει για να παρουσιάσει το μυθιστόρημά του «Η νύχτα θα είναι μεγάλη» και που ήταν απλώς εντυπωσιασμένος: «Το γεγονός ότι σε ένα μέρος σαν τα Χανιά», έλεγε στην «Κ» ο Κολομβιανός συγγραφέας, «ήρθαν στην εκδήλωσή μου πάνω από εκατό άνθρωποι μου φάνηκε σχεδόν ηρωικό. Είναι σημαντικά τέτοια φεστιβάλ για τις μικρές πόλεις, σίγουρα περισσότερο από ό,τι για τις μεγάλες».
Αλλά και ο Ρόντρικ Μπίτον, που είχε μόλις ολοκληρώσει μια εκδήλωση για το βιβλίο του «Οι Ελληνες: Μια παγκόσμια ιστορία» και εξηγούσε τον ιστορικό χαρακτήρα της διοργάνωσης: «Καιρός ήταν να γίνει κάτι τέτοιο στη Μεγαλόνησο», σχολίαζε ο Σκωτσέζος ελληνιστής, «γιατί τής ταιριάζει, αν σκεφτεί κανείς τη συμβολή της Κρήτης στη διαμόρφωση των ελληνικών γραμμάτων κατά την Κρητική Αναγέννηση».
Και η αλήθεια είναι το 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, που πραγματοποιήθηκε από τον Δήμο Χανίων σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης το διάστημα 20-24 Ιουνίου, στο Θέατρο «Μίκης Θεοδωράκης», στο Μεγάλο Αρσενάλι και σε άλλα σημεία της πόλης, είχε να επιδείξει ποσοτικές αλλά και ποιοτικές αρετές. Με τις εκτιμήσεις να κάνουν φέτος λόγο για περισσότερους από 5.000 επισκέπτες, «είναι φανερό ότι η χανιώτικη κοινωνία έχει αγκαλιάσει το εγχείρημα», έλεγε στην απολογιστική συνέντευξη Τύπου ο διευθυντής του Φεστιβάλ, Μανώλης Πιμπλής, προτού συμπληρώσει: «Προσπαθήσαμε να συγκεράσουμε τον διεθνή χαρακτήρα με το τοπικό στοιχείο και την ευρύτητα στις θεματικές και τον πλουραλισμό στις συζητήσεις».
«Είναι σημαντικά τέτοια φεστιβάλ για τις μικρές πόλεις, σίγουρα περισσότερο από ό,τι για τις μεγάλες», λέει ο Κολομβιανός συγγραφέας Σαντιάγο Γκαμπόα.
Επιτεύχθηκε ένας τέτοιος συγκερασμός; Ας μιλήσουν κάποια highlights της διοργάνωσης, που είχε κεντρικό άξονα τις «Ατομικές και συλλογικές ταυτότητες». Σταχυολογώντας, το Φεστιβάλ «προλόγισε» ο Βρετανός ιστορικός και διπλωμάτης Μάικλ Λιουέλιν Σμιθ με μια ομιλία που είχε τίτλο «Η Κρήτη στη ζωή μου»· τα εγκαίνια πραγματοποίησε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία παρακολούθησε και τις εκδηλώσεις για το βιβλίο «Ενα σκοτεινό δωμάτιο, 1967-1974» του διευθυντή της «Κ» Αλέξη Παπαχελά ή εκείνη για την πολιτισμική ταυτότητα της Κρήτης, με ομιλητές, μεταξύ άλλων, τη Ρέα Γαλανάκη· στην εκδήλωση του Λεονάρδο Παδούρα δεν έπεφτε καρφίτσα, όπως και στην παρουσίαση της μελέτης «Η Κρήτη στα χρόνια της Κατοχής, 1941-1945», του Γιάννη Σκαλιδάκη· και όσο περιζήτητες από το ελληνικό κοινό ήταν οι ομιλίες της Ρουμένα Μπουζάροφσκα, της Μόνα Σολέ και της Ανα Μαρία Σούα (οι διεθνείς συγγραφείς του Φεστιβάλ ήταν φέτος έντεκα, με ορισμένους να ξεναγούνται και στο νεοπαγές Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων από την αρχαιολόγο Μαρία Βλαζάκη), άλλο τόσο οι ξένοι καλεσμένοι, όπως ο Ρόντρικ Μπίτον, έδωσαν το «παρών» σε εκδηλώσεις όπως του δημοσιογράφου και συγγραφέα Νίκου Βατόπουλου, ο οποίος μίλησε για το βιβλίο του «Ενα παιδί μεγαλώνει στην Αθήνα, 1934-1944».
Δημιουργία αναγνωστών
Πολύ κόσμο συγκέντρωσαν και η βράβευση της Ιωάννας Καρυστιάνη για το συνολικό έργο της και η παρουσίαση των βιβλίων «Στον Λαβύρινθο: Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος συναντά τον Heiner Müller», «Μίλα, Πηνελόπη!» της Αγγέλας Καστρινάκη και «Η δίκη Σουάρεφ» του Χρήστου Χωμενίδη. Οι 50 εκδηλώσεις πάντως, δεν λειτούργησαν ανταγωνιστικά. «Ο κόσμος είναι χαρούμενος που βρίσκεται στα Χανιά, κάτι που ευνοεί τις συζητήσεις μεταξύ συγγραφέων και κοινού και αυτό δημιουργεί αναγνώστες», είπε στην «Κ» η Γεωργία Μαυρίδου από τη «Μυθολογία», ένα από τα βιβλιοπωλεία που συμμετείχαν στο συνεργατικό βιβλιοπωλείο του Φεστιβάλ.
Ολα αυτά επιτρέπουν αισιοδοξία για το μέλλον. Οι διοργανωτές σκέφτονται να εντάξουν στο πρόγραμμα και εκδηλώσεις ποίησης και παιδικού βιβλίου, στα μεγάλα ονόματα που ακούγονται για του χρόνου είναι κι εκείνο της Ολγκα Τοκάρτσουκ, ενώ ο δήμαρχος Χανίων, Παναγιώτης Σημανδηράκης, εξέφρασε το ενδιαφέρον να επεκταθεί σε βάθος χρόνου το Φεστιβάλ και στα ενετικά νεώρια των Χανίων, μετά την αποκατάστασή τους.
