Αυτή είναι μια ιστορία που ξεκινάει τη δεκαετία του ’60, σε μια Ελλάδα ακόμη παρθένα και γοητευτική, που έμοιαζε με τα ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη. Τότε συνάντησε για πρώτη φορά ο Αλέκος Φασιανός την Τζια. Ηταν άνοιξη του 1967 όταν μια οικογενειακή φίλη τού ζήτησε να τη συνοδέψει στο νησί για να εκπληρώσει ένα τάμα της. Η ομορφιά του τόπου τον ξάφνιασε, και το ξάφνιασμα έγινε έρωτας κεραυνοβόλος και πολύχρονος.
«Σιγά σιγά η αγάπη μου για τη θάλασσα με έκανε να εγκατασταθώ στην Κέα, το ωραίο νησί το γεμάτο εκπλήξεις, με τις αναπάντεχες και μυστικές παραλίες, τους ωραίους κρεμαστούς κήπους στις μικρές κοιλάδες, τα νεράκια που τρέχουν κρυφά και γεμίζουν τις πηγές. Εκεί, σ’ αυτό το νησί που συνδυάζει την αγριάδα των αναχωρητών με τη γαλήνη της ψυχής, ψαρεύαμε ώρες ατελείωτες παρέα με τον Στεφάνου, τον Σπεράντζα, τον Μιγάδη, τον Μερκουράκη και με τον Νίκο τον Δαλαρέτο, κάτω από τον υπέρλαμπρον ήλιο, περνάγαμε την ημέρα μας ξεδιαλύνοντας και καμαρώνοντας τα πολύχρωμα ψάρια», έγραψε ο ίδιος στο μικρό βιβλίο «Ψάρια της Κέας» (εκδ. Βουρκαριανή, 1986), με εικονογράφηση φτιαγμένη από το χέρι του και χαριτωμένα, σύντομα κείμενα.
Πολλά από όσα συνέβαιναν εκείνη την εποχή της αθωότητας είναι οριστικά χαμένα στα σύγχρονα καλοκαίρια των Κυκλάδων. Η παρέα των ζωγράφων και δεινών ψαράδων της Τζιας αραίωσε, οι περισσότεροι, συνομήλικοι του Αλέκου Φασιανού, περπατούν πλέον στην ένατη δεκαετία της ζωής τους, ενώ εκείνος έφυγε από κοντά μας πέρυσι τον Ιανουάριο. Ομως ένα σημαντικό σημάδι της παρουσίας του στο νησί διατηρεί ζωντανή την ανάμνηση μιας άλλης αισθητικής και κουλτούρας. Το ατελιέ-κατοικία του Αλέκου Φασιανού βρίσκεται στην Ιουλίδα, τη Χώρα της Κέας. Είναι ένα σπίτι τυπικής κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής με θέα στο Αιγαίο, βασισμένο στη λιτότητα και την καθαρότητα των μορφών: λευκός ασβέστης, ώχρα και πέτρα.
Το ατελιέ, που πέρυσι άνοιξε μόλις μία φορά για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα με παιδιά του νησιού, γίνεται φέτος, από τις 15 Ιουλίου, επισκέψιμος χώρος για όλους. Αυτό το μικρό σπιτάκι ήταν η «πατρίδα» του Φασιανού όταν επέστρεφε στον Νότο από το βροχερό Παρίσι. Είναι ένα σπίτι απλό όπως ήταν κι ο ίδιος, κι ό,τι το στολίζει –από τα επιζωγραφισμένα έπιπλα έως τα κουρτινόξυλα και από τα μεταλλικά κάγκελα έως τα πόμολα στις πόρτες– έχουν γίνει με την προσωπική δουλειά του.
«Εκεί πήγαινε τα καλοκαίρια για να χαρεί το κυκλαδικό φως, το οποίο λάτρευε, να ζωγραφίσει, να μαγειρέψει τα ψάρια που ο ίδιος ψάρευε, να δεχθεί τους φίλους και θαυμαστές του που ήθελαν να τον βλέπουν να δημιουργεί, πότε ζωγραφικά έργα, πότε χρηστικά αντικείμενα, παιχνίδια, γλυπτά, με τα πιο απλά υλικά. Διαρκώς καταπιανόταν με κάτι μέσα στη “φωλιά” του, και όταν κουραζόταν ξάπλωνε στο μικρό του κρεβάτι με τα υφαντά κλινοσκεπάσματα», αφηγείται η σύζυγός του, Μαρίζα Φασιανού.
«Εκεί πήγαινε τα καλοκαίρια για να χαρεί το κυκλαδικό φως, το οποίο λάτρευε, να ζωγραφίσει, να μαγειρέψει τα ψάρια που ο ίδιος ψάρευε», λέει η Μαρίζα Φασιανού.
Ο Φασιανός στην Κέα ζούσε πολύ ήσυχα. Ηταν αφοσιωμένος στην τέχνη του, ζωγράφιζε όλη την ημέρα συνήθως καθισμένος στο πάτωμα του ατελιέ από πολύ πρωί, είχε πάντα μαζί του εύκαιρα τα υλικά του, πήγαινε με τους φίλους του στη θάλασσα, έτρωγε στις μικρές ταβέρνες του νησιού και επέστρεφε ξανά στο ατελιέ.
Στα επόμενα χρόνια ένας από αυτούς τους φίλους, ο Τζιώτης Νίκος Δαλαρέτος, άνοιξε μια γκαλερί στο νησί, που έμελε να μείνει ιστορική. Η «Βουρκαριανή» ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1975 και έγινε σύντομα ένα μποέμ στέκι, τόπος συνάντησης σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών σαν τον Σπεράντζα, τον Τσαρούχη, τον Κακίση, τον Στεφάνου, τον Ψυχοπαίδη, τη Χριστίνα Μόραλη κ.ά.
Οι καλλιτέχνες δούλευαν στα ατελιέ τους αλλά και στην αυλή της γκαλερί, εκεί όπου αργότερα εξέθεταν τα έργα τους. Χαρακτηριστική συνεργασία του Φασιανού με τη «Βουρκαριανή» είναι η έκδοση των εικονογραφημένων βιβλίων «Ψάρια της Κέας» και «Μικρά μικρά της Κέας», στα οποία φαίνονται η ευαισθησία και η αγάπη του για τα φαινομενικά ασήμαντα πράγματα που εκείνος έβλεπε με άλλο μάτι.
Το ατελιέ-κατοικία του Αλέκου Φασιανού βρίσκεταιστην Ιουλίδα, κοντά στην Πιάτσα. Λειτουργεί Πέμπτη – Κυριακή και θα παραμείνει ανοιχτό έως τις 17/9.
