Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από την εποχή που το Facebook γέμισε ξαφνικά από το πουθενά με ονόματα όπως Pulp, AC/DC, U2 και σχόλια όπως «Η καλύτερη συναυλία που έχω πάει ποτέ», «η συναυλία που θα ήθελα να είχα πάει», «το συγκρότημα που έχω δει περισσότερες φορές», «ααα ήσουν κι εσύ εκεί;». Ήταν ένα παιχνιδάκι διαδικτυακό, από αυτά τα ελαφριά για να περνάει η ώρα.
Ήταν όμως και μια υπενθύμιση για το πάθος που διακατέχει μια συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων: τους φανατικούς των συναυλιών. Που μετράνε σαν παράσημα ιστορίες, εισιτήρια μισοσκισμένα, αναμνήσεις από φεστιβάλ. Που κανονίζουν τα οικονομικά και τις διακοπές τους με βάση το επόμενο φεστιβάλ, το επόμενο line-up, την επόμενη ευκαιρία. Με ειλικρινή απορία, απευθύνθηκα σε 6 ανθρώπους που ζουν και αναπνέουν για το επόμενο live με δύο ερωτήματα: τί είναι αυτό που τους παθιάζει τόσο πολύ στις ζωντανές εμφανίσεις των αγαπημένων τους καλλιτεχνών, τόσο πολύ που να τους κάνει να επενδύουν μέσα στα χρόνια χρήματα, χρόνο και πολλή, πολλή ενέργεια, και ποιες είναι μερικές από τις πιο αξέχαστες στιγμές που έχουν περάσει σε στάδια, θέατρα και συναυλιακές σκηνές.
Νίκος Ροσσολάτος, Εμπορικός Διευθυντής Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Η αγάπη μου για τα live ξεκινάει από την αγάπη για τη μουσική. Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι θα περάσει μια μέρα χωρίς να ακούσω μουσική. Όμως, η συναυλία αυτή καθ’ αυτή, είναι μια πολύ καθαρτική, συλλογική εμπειρία, που την μοιράζεσαι με ανθρώπους που έχουν την ίδια επιθυμία. Μια ιερή στιγμή, ένα δρώμενο, που αν πάει καλά, μπορεί να σε φτάσει σε τέτοια ύψη που νιώθεις σχεδόν ότι ίπτασαι, ότι θα κλάψεις από ευχαρίστηση. Το να ακούσεις ένα φανταστικό άλμπουμ μέσα από ένα πολύ καλό μηχάνημα που θα σου προσφέρει τον απόλυτο ήχο, είναι κι αυτό μια ευχαρίστηση, όμως διαφορετική, γιατί δεν συμβαίνει εκείνη την ώρα μπροστά σου, ούτε είσαι περιτριγυρισμένος από εκατοντάδες ή χιλιάδες ανθρώπους που μοιράζονται το ίδιο πάθος. Υπάρχουν, δε, καλλιτέχνες, όπως ο Νικ Κέιβ, ο Ίγκι Ποπ, ο Ντέιμον Άλμπαρν, που έχουν το χάρισμα να παίρνουν το κύμα ενέργειας που έρχεται απ΄το κοινό και να το ξαναγυρίζουν πίσω, επικοινωνώντας με τον κόσμο μοναδικά. Σαν μια συλλογική μυσταγωγία.
Ξεκίνησα να πηγαίνω σε live πολύ μικρός. Το πρώτο μου ήταν στους Police, στη γνωστή επεισοδιακή συναυλία στο Σπόρτινγκ το 1980. Ήμουν 13 χρονών και είχα πάει μόνος μου, κρυφά από τους γονείς μου. Τώρα που το σκέφτομαι, αναρωτιέμαι πώς το έκανα τότε! Ήταν πολύ συχνό φαινόμενο το να γίνονται επεισόδια. Μέχρι τις αρχές του 90’, ήταν σχεδόν κανόνας. Παρόλα αυτά, ήταν τέτοια η διάθεσή μας να ακούσουμε από κοντά τα συγκροτήματα, που το παραβλέπαμε. Η πρόσβαση στην ξένη μουσική, στην αρχή της δεκαετίας του 80 δεν ήταν καθόλου εύκολη. Στο ραδιόφωνο υπήρχε το «Ποπ Κλαμπ» του Γιάννη Πετρίδη, ο σταθμός της αμερικάνικης βάσης και 1-2 εκπομπές ακόμα. Λίγο αργότερα, βγήκε και το Μουσικόραμα στην ΕΡΤ, που έπαιζε βιντεοκλίπ. Οπότε το live ήταν ένα από τα λιγοστά κανάλια επαφής με την μουσική.
Μια εποχή, γίνονταν λιγοστά live κάθε χρόνο και πηγαίναμε σχεδόν σε όλα. Πλέον είμαι πιο επιλεκτικός, αλλά μέσα στο χρόνο σίγουρα θα δω καμιά τριανταριά συγκροτήματα – συνήθως θα έχω έρθει σε κάποια επαφή με τη μουσική τους από πριν, πλέον είναι πολύ δύσκολο να μην έχεις ακούσει καθόλου ένα συγκρότημα όταν το πετύχεις σε συναυλία ή φεστιβάλ. Ενώ, όταν πρωτοείδα ζωντανά τους Cure στο Rock in Athens το 1985, είχα ακούσει μόλις 1-2 τραγούδια τους πριν. Η στιγμή που είδα τον Ρομπερτ Σμιθ για πρώτη φορά να βγαίνει μέσα από τους καπνούς, ενώ έπαιζαν το A Forest, είναι μία σκηνή που δεν θα ξεχάσω ποτέ.
Την απόλυτη συναυλιακή ευχαρίστηση την βίωσα στους Radiohead το 2016 στο Primavera. Ήταν σαν να σε λούζει η μουσική και το φως. Ένα απίστευτο πράγμα, που έλεγες «δεν μπορεί να το ζω αυτό τώρα». Ήταν τότε και στο απόγειο του καλλιτεχνικού τους κύκλου. Στην καλύτερή τους στιγμή. Γενικά όμως περισσότερο χαίρομαι τις συναυλίες σε χώρους των 500-600 ατόμων. Σε ένα τέτοιο μικρό χώρο στο Ανατολικό Λονδίνο, στο EartH Hackney, ένα παλιό σινεμά, είχα την τύχη να δω τους The Good, the Bad & the Queen, ένα σούπεργκρουπ με τον Ντέιμον Άλμπαρν (των Μπλερ και των Γκορίλαζ), τον Πολ Σίμονον (των Κλας), τον Τόνι Άλεν κ.α. Παρουσίαζαν τον καινούργιο τους δίσκο, και έπαιξαν και κάποια κομμάτια από το πρώτο άλμπουμ τους. Ήμασταν τόσο κοντά, που νομίζαμε ότι θα τους αγγίξουμε, και ήμασταν τόσο λίγοι, που νιώθαμε ότι παίζουν για ένα κλειστό γκρουπ ανθρώπων, στο οποίο είχαμε την τύχη να ανήκουμε εκείνο το βράδυ. Μετά από κάποια χρόνια διαλύθηκαν.
Κωνσταντίνα Χρυσανθακοπούλου, Head of Marketing, Digital & Content Strategy
SOCIALDOO, Εταιρεία PR και στρατηγικής επικοινωνίας
Το πραγματικό ταλέντο και ο συνδυασμός των δυνάμεων ενός συγκροτήματος φαίνονται, στα αλήθεια, μόνο στη σκηνή. Στο μυαλό μου, αν και είμαι φαν της αγοράς βινυλίων, ένας δίσκος είναι το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας post-production, σαν μια φωτογραφία που την έχεις περάσει από φίλτρα. Το αυθεντικό κομμάτι θα είναι πάντα αυτό που παίζεται ζωντανά. Θυμάμαι ακόμα τη στιγμή που διάβασα την παραπάνω σκέψη, στο βιβλίο All you need is ears, που είναι τα απομνημονεύματα του θρυλικού παραγωγού των Μπιτλς, Τζορτζ Μάρτιν. Ήταν μια στιγμή ταυτόχρονα συνειδητοποίησης και λύπης: είμαι τεράστια φαν των Beatles, τους οποίους φυσικά ποτέ δεν θα μπορέσω να δω live.
Με τον φίλο μου τον Νίκο που πηγαίνουμε συνήθως μαζί στα live, έχουμε μια εφαρμογή στο κινητό που μας ειδοποιεί για το ποια live ανακοινώνονται, έχοντας επιλέξει ως location το Λονδίνο, γιατί εκεί έχεις τις περισσότερες ευκαιρίες να δεις συγκροτήματα που δεν έχεις ξαναδεί. Στα φεστιβάλ, πηγαίνουμε πάντα από νωρίς, από τεράστιο σεβασμό προς όλους τους καλλιτέχνες, αλλά και επειδή πάντα διψάμε να ακούσουμε κάτι καινούργιο. Για παράδειγμα, όταν πρωτοείδαμε τους Fontaines D.C. στο Release το 2019, δεν μπορούσες να πάρεις τα μάτια σου από πάνω τους. Ήταν νωρίς, είχε ακόμη φως, συνήθως σε αυτές τις ώρες οι μουσικοί καίγονται και λίγο απ’τον ήλιο και δεν πολυθέλουν να βρίσκονται εκεί, αλλά τους κρατάει το κοινό που ανταποκρίνεται. Ήταν μια τρομερή στιγμή, που ένιωθες να ανακαλύπτεις κάτι που ξέρεις ότι θα το αγαπήσεις, και έχει και μια περηφάνια αυτή η ανακάλυψη.
Ίσως η πιο μαγική στιγμή που έχω ζήσει σε συναυλία ήταν το 2017, που έμαθα ότι οι Radiohead παίζουν στη Γλασκώβη. Ήμουν απογοητευμένη που τους είχα χάσει στο Primavera έναν χρόνο πριν, οπότε αμέσως έκλεισα εισιτήρια για Λονδίνο, με το που προσγειώθηκα πήρα το τρένο για τη Γλασκώβη και ευτυχώς τους πρόλαβα. Ήταν ένα μοναδικό show, όχι μόνο από άποψη μουσικής, αλλά και εικόνας, καθώς είχαν φτιάξει ένα υπερθέαμα πολύ εντυπωσιακό που συνόδευε τη μουσική. Οι Radiohead έχουν τεράστια δυναμική στη σκηνή, και όλος ο κόσμος είχε μια αδιανόητη ενέργεια, οπότε οι άνθρωποι γύρω με τους οποίους μοιράστηκα αυτή την εμπειρία, δημιούργησαν μια προστιθέμενη αξία που δυσκολεύομαι να περιγράψω με λόγια. Δυστυχώς, έπρεπε να πάρω το τρένο της επιστροφής και έτσι έφυγα 10 λεπτά νωρίτερα, πράγμα που δεν κάνω ποτέ. Κανονικά κάθομαι μέχρι να κλείσει και ο τελευταίος διακόπτης.
Μια άλλη μοναδική στιγμή ήταν στο Λονδίνο. Είχαμε κανονικά κλείσει εισιτήρια για να πάμε να δούμε τον Τζαμιρικουάι, αλλά η συναυλία αυτή ακυρώθηκε γιατί είχε ένα πρόβλημα με τη μέση του. Ψάχνοντας λοιπόν τι άλλο μπορούμε να ακούσουμε στην πόλη, βρεθήκαμε στους Alt-J, που εγώ δεν τους είχα ακούσει ξανά ποτέ. Είναι ένα alternative, indie συγκρότημα, με έναν πολύ δικό τους ηλεκτρονικό ήχο. Εκείνη τη βραδιά ήταν σαν να ανοίχτηκε μπροστά μου μια ολόκληρη καινούργια περιοχή, σε ένα είδος μουσικής που μου άρεσε ήδη πολύ. Όχι μόνο επειδή είδα τρεις χαρισματικούς ανθρώπους στη σκηνή, αλλά και επειδή κατάλαβα ότι αυτό το συγκρότημα θα ηγηθεί στο είδος, ότι έχουμε πολλά να περιμένομε από αυτούς στο μέλλον. Το πότε θα πετύχεις ένα συγκρότημα, σε ποια φάση του, είναι πάρα πολύ σημαντικό. Οι Alt-J μετά από εκείνη την χρονιά έκαναν πολύ μεγάλη παγκόσμια καριέρα, και δεν μπορείς παρά να νιώθεις προνομιούχος όταν έχεις καταφέρει να τους ακούσεις την στιγμή που έκαναν το άλμα.
Θανάσης Παγώνης, Συνιδρυτής Forecode
Η μουσική μου έχει δώσει πολλά, είναι ένας τρόπος να εκφράζεσαι και να ανήκεις κάπου. Γι’αυτό και τον γιό μου, που είναι 2 ετών, τον παίρνουμε μαζί σε live, με ειδικά ακουστικά για τα αυτιά του βέβαια. Δεν καταλαβαίνει τώρα, αλλά σιγά σιγά, ελπίζω ότι θα τον βοηθήσει αυτό να του γίνει βίωμα, να το έχει ως εικόνα, και ας το απορρίψει μια μέρα αν δεν του αρέσει. Για μένα όλα ξεκίνησαν με τη μουσική – ως παιδί άκουγα και έπαιζα ένα-δυο όργανα. Οπότε στις συναυλίες έβλεπα μπροστά μου κάτι που το θαύμαζα και θα ήθελα να κάνω και εγώ. Μεγαλώνοντας, η μουσική έγινε τρόπος εκδήλωσης ενός κομματιού της ταυτότητάς σου, αλλά και τρόπος να καταλαβαίνεις εάν κολλάς με μια παρέα, ή να διευρύνεις τον κύκλο σου.
Μεγάλωσα στα 90s, και η πληροφορία δεν ήταν διαθέσιμη, έπρεπε να ψαχτείς αρκετά αν ήθελες να δεις τι καινούργιο υπάρχει. Να διαβάσεις περιοδικά, να επισκεφτείς μαγαζιά με δίσκους. Υπήρχε τεράστιο χάσμα μεταξύ του «είδα σε ένα περιοδικό κάποιους που περιγράφουν με λέξεις ότι παίζουν ροκ μουσική» και του να πας σε ένα δισκάδικο να ακούσεις το δίσκο ή να ανταλλάξεις μια γραμμένη κασέτα με ένα φίλο σου. Σιγά σιγά έφτιαχνες κάποια είδωλα στο μυαλό σου, με τη φαντασία σου, επειδή σου άρεσαν οι στίχοι ή η μουσική. Και όταν σου δινόταν η ευκαιρία αυτούς τους ανθρώπους να τους δεις ζωντανά, ε, ήταν το απόγειο αυτού του κύκλου. Κάτι πολύ πιο βαθύ από το να ανοίγεις έναν οδηγό πόλης και να λες «θα πας σινεμά ή συναυλία»; Όταν έγινε το πρώτο Rockwave στη Φρεαττύδα, το 1996, για μένα ήταν ήδη εδραιωμένο ότι η συναυλία ήταν ίσως η καλύτερη μορφή διασκέδασης. Τα πρώτα μου δακρυγόνα τα έφαγα το 1999, όταν το Rockwave έγινε στον Άγιο Κοσμά, με Blur, Patti Smith, Prodigy κ.α., και προέκυψαν τα μεγάλα επεισόδια με τους μπράβους από το Privillege δίπλα.
Τότε, οι παρέες που ακούγαμε alternative μουσική, γνωριζόμασταν χοντρικά μεταξύ μας. Ήμασταν ένα τσούρμο εφήβων που πηγαίναμε στο Ντεκαντάνς, στο Μέμφις, στο Μο Μπέτε, και κάπως σνομπάραμε τους άλλους που πηγαίνανε στα κλαμπ και ακούγανε μπιτάκια. Όταν όμως στα 22 μου που πήγα στο Λονδίνο, είδα ότι οι συμφοιτητές μου άκουγαν ταυτόχρονα Rage Against the Machine, Μπλερ, Μαντόνα και Spice Girls. Τότε δεν καταλάβαινα πώς γίνεται, μέχρι που μια μέρα άκουσα έναν πολύ γνωστό Dj τότε σε ένα υπόγειο, τον Dj Food, που μίξαρε μπιτάκια με ροκ, και μου άνοιξαν τα μάτια. Κατάλαβα αυτό που λένε, ότι η μουσική χωρίζεται απλώς σε καλή και κακή.
Μια από τις καλύτερες συναυλίες που έχω βρεθεί ήταν οι Beastie Boys, στο Λονδίνο, το 2004. Hταν ήδη ιστορικό συγκρότημα, και αρκετά πολιτικό, αλλά στην Ευρώπη δεν το είχαμε βιώσει τόσο. Η συναυλία έγινε στο παλιό Wembley, ένα πελώριο μέρος, και για εμένα ήταν από τις λίγες φορές που είχα μπορέσει να πληρώσω ένα εισιτήριο σχεδόν VIP, καθόμουν πολύ μπροστά. Από εκείνη τη συναυλία αυτό που θυμάμαι είναι μια μόνιμη έκσταση. Αντίστοιχη έκσταση είχα ζήσει λίγα χρόνια πριν, το 2001, στους Rage Against the Machine, στο Θέατρο Πέτρας. Δίπλα στο θέατρο έχει ένα καφέ. Σε εκείνη τη συναυλία το γκρέμισαν εντελώς και του έβαλαν φωτιά, και μετά ξαναχτίστηκε.
Παναγιώτης Πιτσίνιαγκας, Σύμβουλος προσβασιμότητας και συμπερίληψης
Από τη μία, στις συναυλίες ακούς τους ανθρώπους που φτιάχνουν το soundtrack της ζωής σου. Γιατί για μένα η μουσική αυτό είναι, το soundtrack της ημέρας μου, είτε αυτό σημαίνει ότι καθαρίζω το μπάνιο ή ότι πάω μια εκδρομή. Ντύνω τη ζωή μου με τη μουσική που έχουν φτιάξει κάποιοι άνθρωποι, και είναι μοναδικό το να τους βλέπω εκεί μπροστά μου. Από την άλλη, εμπεριέχει μια κοινή εμπειρία η συναυλία. Με τον ίδιο τρόπο που γελάμε πολύ περισσότερο με ατάκα στο θέατρο, όταν ο ηθοποιός είναι μπροστά μας, παρά αν ακούσουμε την ίδια ατάκα στην τηλεόραση, έτσι και στις συναυλίες περνάς καλύτερα όταν αυτή την εμπειρία την μοιράζεσαι με άλλους ανθρώπους, συνήθως έναν δυο δικούς σου και χιλιάδες άλλους που δεν τους ξέρεις και δεν θα τους ξαναδείς ποτέ.
Μια ωραία ιστορία: Με την σύντροφό μου, θεωρούμε ότι η σχέση μας ξεκίνησε στις 10 Ιουλίου του 2017, που πήγαμε και είδαμε τους Foo Fighters στο Ηρώδειο μαζί. Έχω πάει σε δεκάδες συναυλίες, πολλές από αυτές στο εξωτερικό, έχω δει όλα τα μεγάλα συγκροτήματα που θέλω να δω, αλλά με μεγάλη διαφορά αυτή ήταν η καλύτερη συναυλία που έχω δει ποτέ. Έφυγα από κει σκεπτόμενος ότι στεναχωριέμαι, γιατί δεν θα ξαναδώ ποτέ κάτι τέτοιο. Αυτό το ζήσαμε μαζί, και μας βοήθησε στο να αλλάξει φύση η σχέση μας, έχοντας μοιραστεί αυτή την εμπειρία που μας ταρακούνησε. Η συναυλία βοήθησε τον καθένα μας να δει τον άλλο διαφορετικά. Οι Foo Fighters δεν είναι καν το αγαπημένο μου συγκρότημα, και τους είχα ξαναδεί και στο Βερολίνο, σε ένα τεράστιο στάδιο.
Όμως το Ηρώδειο, με πλήρη σεβασμό στον αρχαιολογικό χώρο, είναι ιδανικά προσβάσιμο για κάποιον που κινείται με αμαξίδιο, όπως εγώ, και κάθομαι πάντα κοντά στη σκηνή. Και οι υπόλοιποι θεατές είναι κοντά, γιατί οι κερκίδες έχουν αυτή την κλίση. Αφού ο Γκρολ, όταν βγήκε στη σκηνή, είπε «είναι η πρώτη φορά που παίζουμε μπροστά σε έναν τοίχο ανθρώπων». Ο χώρος, σε κάνει να νιώθεις πιο προσωπική τη σύνδεση με το συγκρότημα. Και επίσης, είναι πολύ ενδιαφέρον το πόσο παράταιρο φαίνεται ένα ροκ συγκρότημα σε έναν τέτοιο χώρο, ενώ τελικά δεν είναι. Ένιωσα μεγάλο προνόμιο που βρισκόμουν εκεί. Ακόμα και ένας άνθρωπος, που δεν του αρέσει καθόλου η μουσική, νομίζω ότι θα ενθουσιαζόταν με τον ενθουσιασμό που έβλεπε γύρω του.
Από τότε έχουμε πάει σε κάμποσες συναυλίες μαζί, στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα, το πρώτο συγκρότημα που για προσωπικούς λόγους ήταν για εμάς σημαντικό, και κάπως μας έδεσε, ήταν οι James. Φέτος λοιπόν, στις 10 Ιουλίου του 2023, στην επέτειο εκείνης της συναυλίας, αποφασίσαμε ότι θα υπογράψουμε το σύμφωνο συμβίωσης μας. Και μετά, ανακοινώθηκε ότι εκείνη τη μέρα θα παίξουν οι James στο Ηρώδειο. Ε, αν αυτό δεν είναι σύμπτωση… Οπότε, θα υπογράψουμε το σύμφωνο, και μετά φύγαμε για Ηρώδειο.
Τίνα Παππά, Παραγωγός καλλιτεχνικών event (ομάδα Amor Omnia)
Επικοινωνία εκδηλώσεων (City Owls Communication)
Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς τις συναυλίες. Και δεν αναφέρομαι γενικά στη μουσική, αλλά ειδικά σε αυτή τη συνθήκη. Της συναυλίας. Οι λόγοι πολλοί. Η επαφή με τους μουσικούς, καταρχάς. Γιατί η εμπειρία της ακρόασης ενός δίσκου σε ένα high fidelity ηχοσύστημα δεν έχει καμία σχέση με την πληροφορία που παίρνεις όταν τους βλέπεις επί σκηνής. Μετά, η υπόσχεση της μέθεξης, όταν και εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις. Και φυσικά ο κόσμος. Η έξαψη του να γίνεσαι ένα με όλους, η άγρια χαρά της συμμετοχής σε κάτι που ξυπνάει πρωτόγονες μνήμες, αφού μια από τις πρώτες εκδηλώσεις κοινωνικότητας του είδους μας ήταν μέσω του ήχου και της μουσικής (με τα πρώτα όργανα της ιστορίας να κατασκευάζονται από τους Παλαιολιθικούς προγόνους μας ήδη από το 33000 π.Χ.). Για αυτούς και για άλλους λόγους, είμαι αυτό που θα αποκαλούσε κανείς “συναυλιάκιας”. Όπως λέμε άλλωστε με τον κολλητό μου φίλο “αν σου έχει συμβεί κάτι πολύ άσχημο, να εύχεσαι το ίδιο βράδυ να παίζει ένα καλό live στην πόλη…”.
Επειδή το κοντέρ έχει γράψει πολλά χιλιόμετρα και μου είναι πρακτικά αδύνατο να ξεχωρίσω μια από τις χιλιάδες συναυλίες που έχω δει (σε μερικές εκατοντάδες από τις οποίες έχω δουλέψει κιόλας), θα διαλέξω ένα πολύ πρόσφατο live που μου έμεινε χαραγμένο στη μνήμη γιατί μου χάρισε απλόχερα ό,τι είχα ανάγκη εκείνο το βράδυ. Τη συναυλία των Pet Shop Boys, πέρυσι, στην πλατεία Νερού. Γιατί με το που πάτησαν το πόδι τους στη σκηνή οι Νιλ Τέναντ και Κρις Λόου, κατάλαβα ότι ήταν σε καλύτερη φόρμα από ποτέ και θα ακολουθούσε μια καταπληκτική βραδιά (ένστικτο ή εμπειρία, ποιος ξέρει…). Γιατί το setlist ήταν μαγικό, και ας έλειψαν κάποια από τα πολύ αγαπημένα. Γιατί η όλη αισθητική επί σκηνής ήταν αυτό ακριβώς που έπρεπε. Γιατί βρεθήκαμε τελικά, μετά από κόπο και αναποδιές, στην ίδια αγαπημένη γωνία κάτω από τη δεξιά οθόνη, μερικοί πολύ αγαπημένοι άνθρωποι. Γιατί μαζί διακτινιστίκαμε 30 χρόνια πίσω, αλλά χωρίς στενόχωρη νοσταλγία: χορεύαμε ασταμάτητα από την αρχή ως το τέλος. Γιατί ο νους μας πέταξε για λίγο ψηλά, σαν χαρταετός (η μέθεξη, που λέγαμε νωρίτερα). Όπως πρέπει δηλαδή να συμβαίνει, κατά τη διάρκεια και μετά από κάθε καλή συναυλία. Και γιατί οι καλές συναυλίες πάντα μας ενώνουν, ποτέ δεν μας χωρίζουν. Ακόμη και όταν εμείς είμαστε χύμα, στην πλατεία, και άλλοι στα vip, παίρνοντας το δρόμο της επιστροφής εκείνο το βράδυ, κοίταζα τριγύρω και είχαμε όλοι μας χαραγμένο στο στόμα ένα μεγάλο, ειλικρινές και ασυναγώνιστο χαμόγελο. O John Lennon είχε πει, άλλωστε: “For those of you in the cheap seats I’d like ya to clap your hands to this one; the rest of you can just rattle your jewelry!”
Ανδρέας Λουκάκος
Σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, ιδρυτής της εταιρείας παραγωγής dotmov.
Οι συναυλίες που θυμόμαστε έχουν τη μαγεία της συλλογικής έκστασης. Aυτή την αίσθηση της ομαδικής ανάτασης που πολύ λίγα πράγματα μπορούν να σου δώσουν σε αυτή τη ζωή, ένα εκ των οποίων είναι ένα γκολ στο 90 ή ας πούμε το πεταχτάρι του Πρίντεζη στον τελικό της Κωνσταντινούπολης. Είναι αυτό το συναισθηματικό μοίρασμα που απλώνεται κάπως γεωμετρικά στο χώρο φτάνοντας σε σημεία ακραίων συμπεριφορών, άνθρωποι γύρω σου που κλαίνε, άλλοι που φιλιούνται σαν να μην υπάρχει αύριο, άλλοι που κλείνουν τα μάτια τραγουδώντας δυνατά, άλλοι που πετάνε τσίπουρα στον αέρα, άλλοι που σκουπίζουν τα τσίπουρα από τα μούτρα τους φωνάζοντας «ρε παιδιααα ξεκολλάτε να πούμε». Είναι κυρίως αυτό που φεύγει από τους μουσικούς, τα όργανά και τις φωνές τους, μπαίνει στα ηχεία, φτάνει μέσα μας και επιστρέφει πίσω στους μουσικούς από τα υψωμένα χέρια μας και τα εκστασιασμένα πρόσωπά μας. Είναι εν τέλει αυτό που χρειαζόμαστε που και που να ζούμε για να νιώθουμε πως η ζωή είναι ακραία πιο όμορφη από αυτό που ζούμε συνήθως στην καθημερινότητά μας.
Είμαι πια 45 χρονών. Είμαι δηλαδή στην ηλικία που ήταν εκείνοι οι ωραίοι τύποι που βλέπαμε παλιά στο Ρόδον να κάθονται στο μπαρ και να πίνουν μπύρες και λέγαμε «πωωω αυτοί παίζει να είναι και 100 χρονών, αλλά ωραίοι που έρχονται ακόμα στις συναυλίες». Επίσης αυτό σημαίνει ότι δυστυχώς η έκσταση έρχεται πιο δύσκολα. Σε αυτή την ηλικία νιώθεις σαν κάπου να τα έχεις ξαναδεί και ξαναζήσει όλα και δύσκολα υπερενθουσιάζεσαι. Ζεις όμως με μια άλλη αίσθηση, πιο ήρεμη, τα ωραία της ζωής. Oι συναυλίες που θυμάμαι και θα θυμάμαι μέχρι να γεράσω, είναι συναυλίες που έζησα από τα 15 μέχρι τα 30. Επιγραμματικά θα αναφέρω μερικές: Όλο το Rock of Gods (1996), το πρώτο μεγάλο φεστιβάλ που έζησα (Moby, Jesus and Mary Chain, Iggy Pop, Violent Femmes, Bad Religion, Στέρεο Νοβα, μεταξύ άλλων), Manu Chao στο Θέατρο Βράχων (2001), Τρύπες (όλες τους φανταστικές). Αν πρέπει όμως να διαλέξω μια, θα διαλέξω αυτήν:
Ramones στο Ρόδον. 1994. 16 χρονών. Στο τέλος στίβαμε τις μπλούζες μας. Η συναυλία ξεκίνησε και οι Ramones έπαιζαν χωρίς την παραμικρή διακοπή ανάμεσα στα τραγούδια, μόνο με ένα one, two, three, four κατά τη διάρκεια του οποίου προσπαθούσαμε να πάρουμε μια ανάσα. Στο τέλος της συναυλίας πέταξαν μερικές πένες στο κοινό, έπεσαν τρομερές μάπες για το ποιος θα τις πάρει αλλά μόλις κάποιος έπιανε μια, οι άλλοι του έλεγαν μπράβο, ωραίος, κόλλα το και άλλα τέτοια, δείγμα του πολύ μεγάλου σεβασμού ανάμεσα σε ανθρώπους που χωρίς να έχουν ανάμεσά τους τίποτα ερωτικό, έχουν ανταλλάξει για δύο ώρες τόνους ιδρώτα. Όταν, τέλος, γύρισα σπίτι, πόναγα λίγο στην πλάτη. Βγάζω την μπλούζα και ρωτάω τον πατέρα μου τι έχω εδώ και αυτός εντελώς απορημένος μου είπε «αγόρι μου, στην πλάτη σου έχεις σημάδια από δόντια». Ήταν μάλλον από το headbanging που έκανε ένας τύπος από πίσω, χωρίς να το καταλάβω.
