Η επιστροφή του Κωνσταντίνου Βολανάκη στην Κρήτη συντελείται αυτό το καλοκαίρι με μία θριαμβική απόβαση 57 έργων. Στις 21 Ιουλίου εγκαινιάζεται στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων η έκθεση «Κωνσταντίνος Βολανάκης: Νόστος της θάλασσας, έργα από τη συλλογή του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη», έκθεση μιας ορισμένης φιλοδοξίας και με διάρκεια έως το τέλος του έτους. Είναι η πρώτη συγκροτημένη και επιστημονικά επιμελημένη παρουσίαση έργων του Κωνσταντίνου Βολανάκη στην Κρήτη (γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1837), τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου και αποσκοπεί στην καλλιέργεια ενός νέου βλέμματος σε έναν ιδιαιτέρως αγαπητό θαλασσογράφο. Είναι ένας επιπλέον λόγος για να επισκεφθεί κανείς τα Χανιά.
Ο Κωνσταντίνος Βολανάκης, συνδεδεμένος με τη Σχολή του Μονάχου, με ζωή απρόβλεπτη και όχι πάντα γαλήνια, αφοσιώθηκε στην απόδοση της θάλασσας, των λιμένων, των πλεούμενων. Αυτή η ειδική θεματική, με σημαντικούς εκπροσώπους στις εθνικές σχολές όλων των χωρών στη διάρκεια του 19ου αιώνα, αποτελεί για την ελληνική περίπτωση ξεχωριστής σημασίας κατηγορία καθώς συνδέεται με τις πρώτες δεκαετίες αστικοποίησης του ελληνικού χώρου. Ο Βολανάκης πέρασε στην εικαστική ιστορία την κουλτούρα της προκυμαίας και του λιμανιού.
Η έκθεση φέρνει στα Χανιά και στην ιδιαιτέρως αξιόλογη Δημοτική Πινακοθήκη (όπου σημαντική είναι η συμβολή του καθηγητή και ζωγράφου Δημήτρη Ανδρεαδάκη) όχι μόνο τα έργα της συλλογής του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη αλλά και επιπλέον έργα που ανήκουν στο Αρχηγείο Ναυτικού, τη Βουλή των Ελλήνων και την Τράπεζα της Ελλάδος.
Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο ιστορικός τέχνης και έφορος της συλλογής έργων τέχνης της Βουλής των Ελλήνων, Θοδωρής Κουτσογιάννης. Στον ίδιον οφείλουμε την αξιομνημόνευτη έκθεση στη Βουλή για τα 200 χρόνια της Εθνικής Παλιγγενεσίας «Αντικρίζοντας την Ελευθερία! Στη Βουλή των Ελλήνων δύο αιώνες μετά». Η έκθεση στα Χανιά αναδεικνύει την ιδιοφυΐα του Βολανάκη και συμβάλλει στην περαιτέρω κατανόηση του έργου του. Το 2018, είχε παρουσιαστεί μεγάλη έκθεση έργων του Βολανάκη στο Ιδρυμα Θεοχαράκη, σε επιμέλεια Τάκη Μαυρωτά. Η νέα έκθεση αποκτά μια επιπλέον διάσταση καθώς φιλοξενείται στην Κρήτη σε μία από τις καλύτερες Δημοτικές Πινακοθήκες της χώρας.
«Αν ένας Ελληνας εικαστικός καλλιτέχνης δύναται να “υποστηρίξει” ότι αναμετρήθηκε με την απεραντοσύνη της θάλασσας, τότε αυτός δεν είναι άλλος από τον Κωνσταντίνο Βολανάκη», λέει ο Θοδωρής Κουτσογιάννης.
«Η καλλιτεχνική του παραγωγή, εκτεινόμενη χρονικά σε περίπου μισό αιώνα, καλύπτοντας σχεδόν ολόκληρο το β΄ μισό του 19ου και τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, απέδωσε ένα σύνολο έργων αξεπέραστο, ποσοτικά και ποιοτικά. Το ότι δεν ανταμείφθηκε, τουλάχιστον όσο του έπρεπε, από την τέχνη του εν ζωή, έχει να κάνει με την κατάσταση της νεοελληνικής τέχνης και ευρύτερα με τα ιστορικά δεδομένα στην Ελλάδα της εποχής του. Το ότι σήμερα πια τιμάται δεόντως –και υπερτιμάται, από άποψη εμπορική– σχετίζεται και πάλι με τα δεδομένα της σύγχρονης νεοελληνικής πραγματικότητας. Το βέβαιο είναι ότι ο Κωνσταντίνος Βολανάκης απέδωσε με τον χρωστήρα του τη θάλασσα και, κυρίως, τον κόσμο της, κατά τρόπο μοναδικό, κατοχυρώνοντας έτσι, καλλιτεχνικά και πολιτισμικά, το πλέον εμβληματικό στοιχείο και πεδίο του ελληνικού κόσμου, τη ναυτοσύνη».
