Λονδίνο, μέσα δεκαετίας του ’60. Η πόλη δονείται από ένα ξέσπασμα των νέων που, λες και θέλουν να ξορκίσουν το μόνιμο γκρι χρώμα τριγύρω τους, στήνουν μια νέα, πολύχρωμη και δυναμική κουλτούρα. Εχουν τη δική τους μουσική, τους δικούς τους χορούς, τους δικούς τους ενδυματολογικούς κώδικες, τη δική τους λογοτεχνία. Εχουν και το δικό τους σινεμά, στο οποίο στέκεται κεντρικός συντελεστής ένας Αμερικανός σκηνοθέτης που είχε μετακομίσει στο Λονδίνο, ο Ρίτσαρντ Λέστερ, δημιουργός των δύο ταινιών των Μπιτλς «A Hard Day’s Night» και «Help!», αλλά και του «The Knack and How to Get it» του 1965, τολμηρό φιλμικό αποτύπωμα εκείνου του σαρωτικού «νέου κύματος» της Βρετανίας που ονομάστηκε Swinging ’60s (σε ελεύθερη μετάφραση «το ξέφρενο ’60»).
Στην ταινία αυτή εμφανίζεται σε κάποιες σκηνές μια εύθραυστη και κομψή Αγγλίδα που έμελλε να γίνει Γαλλίδα και να κατακτήσει τον κόσμο. Ηταν η ηθοποιός και τραγουδίστρια Τζέιν Μπίρκιν, που έφυγε από τη ζωή προ ολίγων ημερών, στα 77 της, μετά δεκαέξι χρόνια μάχης με δύο καρκίνους και ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο στενός κύκλος της δήλωσε πως επρόκειτο για φυσικό θάνατο.
Γεννημένη το 1946 στο Μέριλμπον και μεγαλωμένη στην εύπορη συνοικία του Τσέλσι, ο πατέρας της ήταν ανώτερος αξιωματικός του Βασιλικού Ναυτικού και η μητέρα της θεατρική ηθοποιός. Ηταν ντροπαλό, λεπτό κορίτσι, που στο σχολείο υπέφερε από μπούλινγκ, και αυτή η εύθραυστη μορφή της γίνεται αμέσως φανερή στο «The Knack and How to Get it», στο οποίο ήταν μόνο δεκαεπτά ετών. Συνδέθηκε ερωτικά με τον συνθέτη του ηχητικού θέματος της ταινίας, τον σπουδαίο κινηματογραφικό συνθέτη Τζον Μπάρι, τον οποίο παντρεύτηκε το 1965, έκανε μαζί του μία κόρη και χώρισε το 1968.Ο σύντομος ρόλος της στο «Blow Up» του Αντονιόνι (ακόμη μια ταινία-σύμβολο των Swinging ’60s) έκανε πάταγο λόγω μιας «γυμνής» σκηνής, ενώ το 1969 πρωταγωνίστησε δίπλα στον Σερζ Γκενσμπούρ στην ταινία «Slogan», ερμηνεύοντας μάλιστα μαζί του το κεντρικό τραγούδι της ταινίας. Ηταν η χρονιά που μετοίκησε για πάντα στη Γαλλία και πήρε ακόμη ένα ρόλο σε κορυφαία εγχώρια κινηματογραφική παραγωγή, την «Πισίνα» («La Piscine») δίπλα στον Αλέν Ντελόν. «Η ταινία αυτή με βοήθησε να μείνω στη Γαλλία», είχε πει η ίδια, που μπορεί η εμφανής «αγγλική» προφορά της στα γαλλικά να στάθηκε αρχικά εμπόδιο, αλλά τελικά μετατράπηκε σε προτέρημα, εφόσον το γαλλικό κοινό τη βρήκε γοητευτική. Χρόνια αργότερα, θα δήλωνε: «Χωρίς αυτήν την προφορά, θα είχα άλλη καριέρα».
Με το που έφθασε στο Παρίσι, όμως, η Μπίρκιν ήταν ήδη καθιερωμένη στα μάτια του γαλλικού κοινού, καθότι ήταν ένα έμβλημα εκείνου του ξέφρενου νέου Λονδίνου που το Παρίσι κοίταζε με ένα μείγμα ζήλιας και θαυμασμού. Οπως είχε πει η ίδια: «Ημουν ένας εξωτικός αγγλικός χαρακτήρας: είχα τα μακριά δόντια, τη γοητεία και την προφορά, και είχα και την ενδυμασία: μίνι φούστα και μικρό ψάθινο τσαντάκι. Στο Λονδίνο της εποχής υπήρχαν εκατομμύρια κορίτσια σαν εμένα. Στο Παρίσι, όμως, ήμουν η μόνη».
Το 1969 ηχογράφησε με τον Γκενσμπούρ το περιβόητο «Je t’ aime, moi non plus» (που αρχικά είχε γραφτεί για την Μπριζίτ Μπαρντό), το οποίο σημείωσε τεράστια διεθνή εμπορική επιτυχία, αλλά λόγω των ερωτικών του στίχων σε κάποιες χώρες απαγορεύτηκε. Σηματοδοτώντας τη σεξουαλική επανάσταση της εποχής και την απαρχή μιας πολύ διάσημης ερωτικής σχέσης, το τραγούδι είναι ένας αισθησιακός διάλογος μεταξύ του ώριμου Γάλλου μουσικού και της κατά είκοσι χρόνια νεότερης Αγγλίδας μούσας του. Η σχέση τους κράτησε έως το 1980 και καρπός της ήταν η κόρη τους Σαρλότ, η οποία γεννήθηκε το 1971 και είναι σήμερα καταξιωμένη ηθοποιός και τραγουδίστρια.
Παρόλο που το όνομα και η καριέρα της συνδέθηκαν με τον μεγάλο Γάλλο τραγουδιστή, η Μπίρκιν διήνυσε, ξέχωρα από εκείνον, μια εντυπωσιακή πορεία σε σινεμά και μουσική. Από το 1965 έως το 2021 εμφανίστηκε συνολικά σε 70 ταινίες, με τελευταίο το ντοκιμαντέρ που έκανε η κόρη της Σαρλότ για αυτήν, με τίτλο «Jane by Charlotte». Δούλεψε δίπλα σε κορυφαίους Γάλλους σκηνοθέτες, ενώ το 1985 της απονεμήθηκε το βραβείο Σεζάρ για την ερμηνεία της στην ταινία «La Pirate» του Ζακ Ντουαγιόν, με τον οποίο μάλιστα συνήψε συντροφική σχέση και έκανε μία ακόμη κόρη.
Ως τραγουδίστρια ηχογράφησε 14 δίσκους, με τον τελευταίο να κυκλοφορεί το 2020 και να αποτελεί μια ελεγεία για τον χαμό της πρώτης κόρης της, που πέθανε πέφτοντας από μπαλκόνι στο Παρίσι το 2013.
Ο ακτιβισμός ήταν ένα ακόμη στοιχείο που χαρακτήρισε τη ζωή της. Εργάστηκε μαζί με τη Διεθνή Αμνηστία, συμμετείχε σε διαδηλώσεις και πολιτικές συναυλίες κατά της Ακροδεξιάς, ενώ το 2015 απαίτησε να αφαιρεθεί το όνομά της από τη διάσημη τσάντα από δέρμα κροκοδείλου που είχε σχεδιάσει για αυτήν ο οίκος Hermès το 1984, ζητώντας να σταματήσει η σκληρότητα που υφίστανται τα ζώα που θανατώνονται για το δέρμα τους.
Τιμήθηκε το 2001 από τη γενέτειρα χώρα της με τη διάκριση του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, ενώ η δεύτερη πατρίδα της, η Γαλλία, την τίμησε με τη διάκριση του μέλους του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων. Δύο κορυφαίες διακρίσεις που συμβολίζουν την υβριδική εθνικότητά της και την ανεπιτήδευτη, εύθραυστη «γαλλικότητά» της, που ενέπνευσε μέχρι και τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν να την περιγράψει ως ένα γαλλικό σύμβολο. Οπως είπε χαρακτηριστικά, μνημονεύοντας ίσως υπαινικτικά το «Je t’ aime, moi non plus», «ήταν αυτή που τραγούδησε τα πιο ωραία λόγια στη γλώσσα μας». Και, ενώ ερευνητές του γυναικείου οργασμού στο Πανεπιστήμιο της Οττάβας ανακοίνωσαν πέρυσι πως τα ερωτικά φωνητικά της στο επίμαχο τραγούδι δεν υποδηλώνουν απαραίτητα ευχαρίστηση, η ίδια, λίγους μήνες μετά, όταν ρωτήθηκε από τους Times του Λονδίνου να πει τη γνώμη της πάνω σε αυτό, απάντησε: «Είναι όπως στο τένις: κάποιοι βγάζουν ήχους, κάποιοι όχι».
