Το 1982 ο Τιμ Μπάρτον σκηνοθέτησε την πρώτη του μικρού μήκους ταινία, το «Vincent». Ηταν ένα 6λεπτο ασπρόμαυρο stop motion φιλμάκι βασισμένο σε ποίημα του Μπάιρον, και με αφηγητή τον Βίνσεντ Πράις. Ο Μπάρτον ήταν τότε 24 ετών, απόφοιτος του φημισμένου προγράμματος κινουμένων σχεδίων του California Institute of the Arts (CalArts), και μαθητευόμενος στο στούντιο της Walt Disney Productions.
Παρά τη νεαρή ηλικία του, η θεματική της δουλειάς αυτού του εξαιρετικά ευφάνταστου καλλιτέχνη είναι προφανής στο «Vincent»: η αγάπη για το παράδοξο και το μαύρο χιούμορ, το ταλέντο στη δημιουργία αστείων-τρομακτικών ιστοριών και αλλόκοτων χαρακτήρων. Πολύ πριν γίνει σκηνοθέτης, η ευφυΐα του Μπάρτον εκφράστηκε μέσα από το σχέδιο, τη ζωγραφική και τη φωτογραφία, που αποτελούν πλέον αναπόσπαστο μέρος της δημιουργικής διαδικασίας του. Επινοώντας μια προσωπική αισθητική –μυστηριώδη και υπερφυσική–, ο Μπάρτον σκηνοθέτησε στην πορεία της σταδιοδρομίας του ταινίες που έγιναν κλασικές στην ιστορία του κινηματογράφου.
«Η τρέλα ενός ανθρώπου είναι η πραγματικότητα του άλλου», έχει πει ο Μπάρτον και η φράση εκφράζει πλήρως τη φιλοσοφία του για τη ζωή και την τέχνη. Ποιος θα μπορούσε λοιπόν να αντισταθεί στην πρόταση ενός ταξιδιού στο μυαλό του ανθρώπου που ποτέ δεν σταματά να παρατηρεί με λοξό βλέμμα τον κόσμο γύρω του και να φέρνει στην επιφάνεια όσα κρύβονται από κάτω;
Περιπέτεια
«Η τρέλα ενός ανθρώπου είναι η πραγματικότητα του άλλου», έχει πει ο Μπάρτον και η φράση εκφράζει πλήρως τη φιλοσοφία του για τη ζωή και την τέχνη.
Αυτό ακριβώς είναι η περιοδεύουσα έκθεση «Λαβύρινθος του Τιμ Μπάρτον», που παρουσιάζεται στο Parc de la Villette του Παρισιού έως τις 20 Αυγούστου: Μια ωριαία περιπέτεια στο απολύτως γοητευτικό σύμπαν του Αμερικανού καλλιτέχνη. Εκθεση μαζί και παιχνίδι, ο «Λαβύρινθος» είναι ένα από τα καινούργια «παιδιά» του αεικίνητου Μπάρτον. Παρουσιάζει περισσότερα από 150 πρωτότυπα έργα του, συμπεριλαμβανομένων σκίτσων και ζωγραφικής καθώς και εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας. Το αποτέλεσμα αυτής της πολυδάπανης παραγωγής οδηγεί τους επισκέπτες κατευθείαν στην καρδιά της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Μπάρτον χωρίς να καταφεύγει σε γιγαντιαίες οθόνες και φώτα που αναβοσβήνουν, έναν «τεμπέλικο τρόπο για εύκολη πώληση εισιτηρίων», όπως υποστηρίζουν ορισμένοι.
Η έκθεση που έρχεται στη Γαλλία μετά την Ισπανία, παρουσιάζεται κάτω από μια τεράστια σκηνή που εκτείνεται σε 1.000 τετραγωνικά μέτρα μέσα στο τεράστιο πάρκο το οποίο βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα της γαλλικής πρωτεύουσας. Οι επισκέπτες περνούν από 15 διαφορετικά θεματικά δωμάτια τα οποία φιλοξενούν τα κινηματογραφικά δημιουργήματα του Μπάρτον – από τον μικρούλη «Vincent» μέχρι τις κλασικές ταινίες ζωντανής δράσης όπως είναι ο «Ψαλιδοχέρης» και ο «Batman», αλλά και αγαπημένες ταινίες stop motion και κινουμένων σχεδίων σαν τον «Εφιάλτη των Χριστουγέννων» και τη «Νεκρή νύφη». Για τον «Τσάρλι και το Εργοστάσιο Σοκολάτας» υπάρχει ένα δωμάτιο με καθρέφτες με παραμορφωμένα ζαχαρωτά, για τον «Τζόκερ», ένας τοίχος με δαιμονικό νέον γέλιο, και για τον «Εφιάλτη των Χριστουγέννων», ένας τεράστιος Τζακ Σκέλινγκτον που στέκεται πάνω από μια πόρτα. Από το δάπεδο μέχρι το ηχητικό τοπίο, κάθε χώρος είναι μια λεπτομερής μικρογραφία του «Μπαρτονικού» σύμπαντος.
Το μυστικό
Πολλές φορές οι επισκέπτες καλούνται να επιλέξουν ανάμεσα σε δύο πόρτες, κάτι που κάνει την εμπειρία συμμετοχική και ανεπανάληπτη. Κάθε διαδρομή είναι διαφορετική, μια και πρόκειται όντως για λαβύρινθο. Γι’ αυτό οι διοργανωτές κρατούν καλά φυλαγμένο το μυστικό του αριθμού των δωματίων. Ορισμένες πηγές λένε ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν έως και 300 πιθανά μονοπάτια που μπορεί να ακολουθήσει κάθε επισκέπτης, ώστε να μην υπάρξει κανείς που δεν θα βρεθεί στον κόσμο της αγαπημένης του ταινίας. Οπως οι περισσότερες συναρπαστικές εμπειρίες, ο «Λαβύρινθος» είναι ένα θέαμα τόσο για μικρούς όσο και για μεγάλους, αν και πιθανότατα φέρνει στην επιφάνεια το παιδί που όλοι έχουμε μέσα μας.
Παράλληλα, πριν από λίγο καιρό το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης άνοιξε μια εκτενή έκθεση με τα έργα του στη Νέα Υόρκη, η οποία περιόδευσε στη Μελβούρνη, στο Τορόντο, στο Λος Αντζελες, στο Παρίσι και στη Σεούλ. Μαζί με τον «Λαβύρινθο» δε, περιοδεύει επίσης μια δεύτερη έκθεση με τίτλο «The World of Tim Burton», η οποία κινείται από την Πράγα, στο Τόκιο, το Σάο Πάολο, τη Σαγκάη, το Χονγκ Κονγκ, την Πόλη του Μεξικού και συνεχίζει…
