Ο εκδημοκρατισμός της φωτογραφίας ήταν μία από τις αστικές επαναστάσεις του 19ου αιώνα. Αλλαξε την καθημερινότητα, τις κοινωνικές και επαγγελματικές σχέσεις, την εντύπωση που είχαν οι άνθρωποι για τον εαυτό τους και τους άλλους. Γέννησε έναν νέο επαγγελματικό κλάδο, ενίσχυσε την επιθυμία για ταξίδια, έδωσε δυνατότητα για καλλιτεχνικές λήψεις. Οργανώθηκε ο κρατικός έλεγχος και η ταυτοποίηση των πολιτών, ενισχύθηκε ο ρόλος της αστυνομίας, βρήκαν νέες δυνατότητες η τυπογραφία και οι εκδοτικές επιχειρήσεις. Ο τουρισμός βασίστηκε στη διάδοση της εικόνας.
Η νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (Μοma), στον πέμπτο όροφο και με τίτλο «Visual Vernaculars», εστιάζει στην έκρηξη που έφερε η Κόντακ από το 1888 και μετά με τη διάδοση στην αγορά των ατομικών και εύχρηστων φωτογραφικών μηχανών. Εκείνη την εποχή, στα τέλη του 19ου αιώνα, επικράτησε η νέα τρέλα της φωτογραφικής μηχανής και χιλιάδες ευκατάστατοι, κυρίως, αστοί επιδόθηκαν με μανία στη φωτογράφιση προσώπων, κτιρίων και τοπίων. Οδηγούμαστε αναπόφευκτα σε μια συγκριτική αντιπαράθεση του τότε με το τώρα, στην επανάσταση της εικόνας σε δύο εκδοχές, του 19ου και του 21ου αιώνα. Κοινός παρονομαστής η δυνατότητα του ανθρώπου να αυτονομείται και να σκηνοθετεί τη δημόσια εικόνα του εαυτού του. Η έκθεση αντλεί υλικό από τις πλουσιότατες συλλογές φωτογραφίες του MoMa και εστιάζει στα στιγμιότυπα, στα πορτρέτα σε φωτογραφικά στούντιο και στις οικογενειακές φωτογραφίες, κρατώντας την επιλογή σταθερά μακριά από την ανεξάρτητη καλλιτεχνική σκηνή της φωτογραφίας του 1890-1910. Εμφαση δίνεται συνεπώς στην επανάσταση του νέου μέσου, στην εργονομία των φορητών, προσωπικών φωτογραφικών μηχανών και στην καλλιέργεια μιας διάχυτης φωτογραφικής μανίας. Ενδιαφέρουσα είναι επίσης η παράμετρος που δείχνει πώς η καθημερινή φωτογραφία για πάσα χρήση επηρέασε εντέλει και τη δουλειά των καλλιτεχνών φωτογράφων, σε μια σύμπλευση κοινωνικής ώσμωσης και νεωτερικών αντιλήψεων για την αστική κοινωνία. Η πιο σημαντική επίδραση της εκβιομηχάνισης των φωτογραφικών μηχανών και της διάθεσής τους στο εμπόριο είναι η αλλαγή που συνέβη στον αυτοπροσδιορισμό των ανθρώπων και κατ’ επέκταση σε αντιλήψεις για τη μόδα, το σώμα, την ομορφιά και το αναπάντεχο. Ηταν μια επανάσταση ασύλληπτης επιδραστικότητας.
Ματιές στον κόσμο
ΒΕΡΟΛΙΝΟ
Αποκατάσταση διαρκείας
Το Μνημείο του Ολοκαυτώματος είναι ένα από τα βασικά αξιοθέατα, αλλά οι επισκέπτες του (πάνω από 500.000 ετησίως) θα πρέπει να γνωρίζουν ότι για τα επόμενα 15 χρόνια θα συμβιώνουν με έργα αποκατάστασης. Το Μνημείο, έργο του Πέτερ Αϊζενμαν, εγκαινιάστηκε το 2005 και χαρακτηρίζεται από τις 2.711 στήλες μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Οι στήλες από τσιμέντο παρουσιάζουν ρωγμές.
ΑΝΖΟΥ
Στο μεσαιωνικό αββαείο
Ο Φαμπιέν Μερέλ (γενν. 1981), από τους πολύ ενδιαφέροντες σύγχρονους εικαστικούς δημιουργούς στη Γαλλία, παρουσιάζει μια νέα ενότητα γλυπτών και εγκαταστάσεων μέσα στο υποβλητικό εσωτερικό του ιστορικού μεσαιωνικού αββαείου Fontevraud, με μεγάλη μοναστική παράδοση από τον 12ο έως τον 18ο αιώνα. Είναι χώρος επισκέψιμος τόσο για την αρχιτεκτονική, την ιστορία και τους κήπους όσο και για τις περιοδικές εκθέσεις τέχνης.
ΒΕΛΓΙΟ
Κατοικίες με ποιότητα
Στην πόλη Σότεγκεμ, στην ανατολική Φλάνδρα, το αρχιτεκτονικό γραφείο Studio Farris έχει ολοκληρώσει ένα νέο οικιστικό πρότζεκτ που βασίζεται σε πυρήνα παλαιών κτιρίων με σύγχρονες προσθήκες. Διατηρείται η οικεία κλίμακα της γειτονιάς, ενισχύεται η ιδιωτικότητα σε ένα περιβάλλον κοινότητας, ενώ έμφαση δίνεται στον ρόλο του πρασίνου που απορροφάει θορύβους, καθαρίζει τον αέρα και ευφραίνει τις αισθήσεις.
ΜΑΔΡΙΤΗ
Η Παναγία του Φρα Αντζέλικο
Αξιοθέατο για τους επισκέπτες στο Μουσείο Thyssen-Bornemisza στη Μαδρίτη είναι η Παναγία του Φρα Αντζέλικο, που εκτίθεται σε ειδικό χώρο, ούτως ώστε το κοινό να μπορεί να θαυμάσει το έργο της αποκατάστασης. Εκτίθεται ως εγκατάσταση, καθώς ο περιβάλλων χώρος περιλαμβάνει αντικείμενα (όπως μουσικά όργανα) τα οποία διακρίνονται στον πίνακα. Tο κοινό θα μπορεί να το δει από κοντά έως το τέλος του έτους.
ΛΟΝΔΙΝΟ
Φρανς Χαλς
Η επόμενη μεγάλη έκθεση στη Νάσιοναλ Γκάλερι του Λονδίνου θα συναρπάσει τους θαυμαστές της ολλανδικής ζωγραφικής, καθώς θα είναι αφιερωμένη στον Φρανς Χαλς (1582-1666). H έκθεση θα εγκαινιαστεί στις 30 Σεπτεμβρίου και σε συνεργασία με μεγάλα ολλανδικά μουσεία θα φέρει κοντά περίπου 50 έργα. Ο Φρανς Χαλς ήταν περίφημος για τα πορτρέτα του και γύρω του είχε συγκροτηθεί η καλλιτεχνική σκηνή του Χάαρλεμ.
