«Αν διάλεξα να γράψω για τα παιδιά είναι γιατί θέλησα να αποτυπώσω όσα σημαντικά έζησε η γενιά μου, που φοβάμαι μην ξεχαστούν όταν θα έχουμε φύγει εμείς», έλεγε η Αλκη Ζέη. Η δική της ζωή διήνυσε σχεδόν όλον τον 20ό αιώνα, συμμετείχε ενεργά στα γεγονότα που τον σημάδεψαν –«έζησα έναν πόλεμο, δύο εμφυλίους πολέμους, δύο δικτατορίες και δύο προσφυγιές» είχε πει–, διασταυρώθηκε με σημαντικές προσωπικότητες της πολιτικής και της τέχνης αλλά και με απλούς ανθρώπους που όπως εκείνη, κουβάλησαν στην πλάτη τους το βάρος της ιστορίας.
Οι δρόμοι του πολυτάραχου βίου της καλύπτουν σχοινοτενείς αποστάσεις πάνω στον χάρτη – από τη γενέτειρα Σάμο ώς την Τασκένδη, τη Μόσχα, το Παρίσι όπου έζησε με την οικογένειά της, τον θεατράνθρωπο Γιώργο Σεβαστίκογλου και τα δύο της παιδιά, Ειρήνη και Πέτρο. Οι τόποι και οι άνθρωποι σημάδεψαν εξίσου την προσωπική και τη λογοτεχνική της ζωή, γι’ αυτό και οποιαδήποτε προσπάθεια καταβύθισης στον κόσμο της δεν θα μπορούσε παρά να ακολουθεί τις διαδρομές της.
Μια τέτοια πορεία που επιδιώκει να συνδεθεί με τον εσωτερικό κόσμο της πολυαγαπημένης συγγραφέως αποτελεί η έκθεση «Ενα παραμύθι για την Αλκη», στο πλαίσιο του Λογοτεχνικού Ετους Αλκης Ζέη. Σχεδιασμένη από την Ιριδα Κρητικού και τον Νίκο Βατόπουλο, ειδικά για τους δύο εκθεσιακούς χώρους της Ελληνοαμερικανικής Ενωσης, θα παρουσιασθεί ως ένα τρισδιάστατο πρωτότυπο, ενιαίο αφήγημα μέσω αρχειακού και φωτογραφικού υλικού, προσωπικών αντικειμένων και ένθετων αφιερωμάτων εικαστικών δημιουργών οι οποίοι μεγάλωσαν με το έργο της συγγραφέως.
Παρουσιάζεται αρχειακό και φωτογραφικό υλικό, προσωπικά αντικείμενα και τα έργα 50 σύγχρονων δημιουργών που μεγάλωσαν με τα βιβλία της Αλκης Ζέη.
«Η έκθεση προσπαθεί να καταστήσει σαφές ότι η προσωπική ζωή της Ζέη συμπλέκεται με τη μυθοπλασία της», μας λέει η Ιρις Κρητικού, η οποία έχει επιμεληθεί προσωπικά το εικαστικό μέρος της έκθεσης. «Οι επισκέπτες θα δουν έργα καλλιτεχνών οι οποίοι γνωρίζουν τα βιβλία της και έχουν αγαπήσει τους ήρωές της». Περισσότεροι από 50 δημιουργοί παίρνουν μέρος στο «Παραμύθι για την Αλκη», ενώ οι καλλιτεχνικές αναφορές στην ιστορία και τα βιβλία της παρουσιάζονται δίπλα δίπλα σε προσωπικά της αντικείμενα, με τον ίδιο άμεσο, ζωντανό, δυναμικό τρόπο που η πραγματικότητα αλληλεπιδρούσε με τη γραφή της. Από το «Καπλάνι της βιτρίνας» και τον «Μεγάλο περίπατο του Πέτρου» ώς την «Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα» και το αυτοβιογραφικό «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο», «ένα μακρύ ποτάμι ξεδιπλώνεται ενώνοντας στην κοίτη του την αληθινή ζωή της Αλκης Ζέη που έμοιαζε με παραμύθι και που παραμύθι έγινε», σχολιάζουν οι επιμελητές. Κεντρικό σημείο αυτής της αφηγηματικής ροής, σαν ραντεβού που ποτέ δεν χάνεται, αποτελεί η Αθήνα. «Η Αθήνα ήταν για τη Ζέη –ένα κορίτσι που διψούσε για τη ζωή και τη βίωνε με την ορμή της νιότης της– ο τόπος όπου η καθημερινότητα μπόλιαζε τη φαντασία», λέει ο Νίκος Βατόπουλος. «Ηταν μια μεγάλη θεατρική σκηνή την οποία διέσχιζε με τα πόδια καθημερινά, από το οικογενειακό σπίτι στην πλατεία Αμερικής μέχρι το δωμάτιο του Κάρολου Κουν στην οδό Ζωοδόχου Πηγής, του Zonar’s στην Πανεπιστημίου, τον Κρίνο στην Αιόλου και βεβαίως το Πατάρι του Λουμίδη στη Σταδίου, όπου συναντιούνταν οι πνευματικές συντροφιές της πρωτεύουσας. Η νεαρή Αλκη παρακολουθούσε την πόλη με εκστατικό βλέμμα και παράλληλα βίωνε την ενηλικίωση και την πολιτικοποίησή της».
Διανύοντας τη χρονιά που σηματοδοτεί τα 100 χρόνια από τη γέννησή της μικροί και μεγάλοι έχουμε τη δυνατότητα να τη γνωρίσουμε λίγο καλύτερα. Μετά την αρχειακή έκθεση «Ο μεγάλος περίπατος της Αλκης» που φιλοξενήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς, είναι η σειρά της Ελληνοαμερικανικής Ενωσης σε συνεργασία με τις εκδόσεις Μεταίχμιο να μας ταξιδέψει στον πυκνό κόσμο της, υφαίνοντας το προσωπικό με το πανανθρώπινο.
«Ενα παραμύθι για την Αλκη», Ελληνοαμερικανική Ενωση, από 25 Σεπτεμβρίου.
