Υπηρέτης της φόρμας, ο Ρόμπερτ Ουίλσον έχει αναγάγει το φως σε πρωταγωνιστή της θεατρικής πράξης και επεκτείνει τη δημιουργικότητά του σε κάθε μορφή τέχνης: video, γλυπτική, σχεδιασμό επίπλου, χορογραφία, φωτογραφία, σχέδιο. Επιστρέφει στην Αθήνα με την έκθεση «Owls and Chairs» στην γκαλερί Bernier/ Eliades, μια επίσκεψη ουσιαστικά σε παλιότερα έργα του, όπως την όπερα «White Raven», το θεατρικό έργο «The Days Before: death, destruction and detroit III» και τη βιντεοεγκατάσταση «Κοοl, Snowy Owl» του 2006.
Στα περιβάλλοντα που στήνει όλα έχουν θέση: ζώα, ηθοποιοί, συγγραφείς, χρώματα και μουσικές. Στην ερώτηση γιατί επισκέπτεται ξανά αυτά τα έργα αποκρίνεται πως πάντα μία είναι η σκέψη και ακόμα και αν εκείνος δεν δίνει καμία ερμηνεία ή οδηγία για τον τρόπο που κινείται μέσα στην τέχνη, εικάζουμε πως πρέπει να υπάρχει κάποιο αόρατο νήμα που συνδέει την έκθεση με τη σκηνοθεσία του στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά πάνω στο έργο του Αλμπι, «Τρεις ψηλές γυναίκες». Η θνητότητα, η χαμένη αθωότητα, η προδοσία, το καταπιεστικό οικογενειακό περιβάλλον είναι θέματα κοινά και στις δύο δουλειές.
– Στην έκθεση Owls & Chairs επιστρέφετε σε έργα που έχετε κάνει στο παρελθόν. Ποια ανάγκη σας ωθεί να ερευνήσετε ξανά αυτές τις ιστορίες;
– Η έκθεση που θα παρουσιάσω στην Bernier Eliades δεν μοιάζει με ό,τι έχω παρουσιάσει στο παρελθόν, παρότι κάποια στοιχεία και υλικά έχουν χρησιμοποιηθεί ξανά. Είναι ειδικά σχεδιασμένη για τον χώρο της Αθήνας.
– Αν οι επισκέπτες της έκθεσης εισέρχονταν στον χώρο, φορώντας ένα ζευγάρι παραμορφωτικά γυαλιά που τους επέτρεπαν να αντιληφθούν τον κόσμο μέσα από τα μάτια μιας κουκουβάγιας, τι περισσότερο θα καταλάβαιναν ή θα ανακάλυπταν για τα έργα σας;
– Θα γίνονταν σοφοί, δεν θα έλεγαν τίποτα, θα έβγαζαν περιστασιακά έναν ήχο, θα ανοιγόκλειναν τα μάτια τους και θα έστριβαν το κεφάλι τους από την άλλη πλευρά.
– Υπάρχει κάποια αναφορά στο έργο σας με βιώματα ή αναμνήσεις της παιδικής σας ηλικίας;
– Μεγάλωσα στο Γουάκο, στο Τέξας, έξω από το σπίτι υπήρχε μια βελανιδιά και εκεί ζούσε μια κουκουβάγια…
– Αγαπάτε ιδιαίτερα τις καρέκλες. Γιατί;
– Οσον αφορά το ενδιαφέρον μου για τις καρέκλες, μπορώ μόνο να επαναλάβω την απάντηση που είχε δώσει η Γερτρούδη Στάιν όταν της είχε ζητηθεί να σχολιάσει τη μοντέρνα τέχνη: «Μου αρέσει να την κοιτάζω», είχε πει. Μια καρέκλα δεν πρέπει ποτέ να στηρίζεται σε έναν τοίχο, αλλά να στέκεται ελεύθερα σε ένα δωμάτιο ώστε να μπορεί κάποιος να τη θαυμάσει από όλες τις πλευρές.
– Σε έναν κόσμο όπου κυριαρχούν πλέον τα ψηφιακά μέσα, ποια θέση έχει η γλυπτική και οι άλλες παραδοσιακές μορφές έκφρασης;
– Η γλυπτική, η ζωγραφική και κάθε άλλο εκφραστικό μέσο που εμπλέκει το χέρι, είναι κλασικό.
– Τι προηγείται: το σχήμα ή το χρώμα;
– Ποτέ δεν είναι το ίδιο, τη μια στιγμή προηγείται το χρώμα, την επόμενη η φόρμα.
– Αναλαμβάνετε πολλά projects ταυτόχρονα. Πώς μοιράζετε τον χρόνο σας στο καθένα από αυτά;
– Μου αρέσει να δουλεύω πάνω σε πολλά έργα στον ίδιο χρόνο. Είναι όλα διαφορετικά και αυτό είναι που το κάνει συναρπαστικό.
– Η δημιουργία ενός έργου είναι μια βασανιστική διαδικασία. Σας προκαλεί άγχος; Γίνεστε νευρικός στην ιδέα μιας κακής υποδοχής;
– Κάθε φορά που ξεκινάω μια νέα δουλειά, αισθάνομαι πως δεν ξέρω τίποτα. Μετά κάνω κάτι και αυτό με οδηγεί.
Η γλυπτική, η ζωγραφική και κάθε άλλο εκφραστικό μέσο που εμπλέκει το χέρι είναι κλασικό.
– Θα σκηνοθετήσετε τις «Τρεις ψηλές γυναίκες» του Εντουαρντ Αλμπι στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (24/11). Τι σας ενέπνευσε στο συγκεκριμένο έργο;
– Οι «Τρεις ψηλές γυναίκες» είναι εντελώς διαφορετικές από οτιδήποτε άλλο έχω κάνει ως θεατρικός σκηνοθέτης. Η δουλειά μου δεν υπήρξε ποτέ νατουραλιστική. Το έργο του Αλμπι θεωρείται πως «ακουμπά» ιδιαίτερα στον αμερικανικό τρόπο ζωής και η σκηνική του προσέγγιση είναι πάντα πολύ ρεαλιστική, σχεδόν έχει δημιουργηθεί ένας μύθος γύρω από αυτό. Σκεφτείτε, ο Λίνκολν γεννήθηκε σε έναν αχυρώνα, ο Πικάσο ξεκίνησε βάφοντας σπίτια, στην Αμερική, λοιπόν, υπάρχει μια ρήση που συμπυκνώνει αυτό που προσπαθώ να πω: «Simple as an apple pie».
– Ενθαρρύνετε τους ηθοποιούς σας να αυτοσχεδιάζουν;
– Κάθε στιγμή είναι αποτέλεσμα αυτοσχεδιασμού, το μόνο συνεχές είναι η αλλαγή.
– Εχετε επισκεφθεί αρκετές φορές την Αθήνα, ποιο είναι το αγαπημένο σας σημείο;
– Το αγαπημένο μου σημείο στην Αθήνα είναι όπου βρίσκομαι κάθε στιγμή.
– Πρόσφατα τιμηθήκατε με το 34o Praemium Ιmperiale, γνωστό και ως «Νομπέλ των τεχνών». Πώς αισθάνεστε για αυτήν τη διάκριση;
– Αισθάνομαι ιδιαίτερη τιμή, στο παρελθόν έχει απονεμηθεί σε πολλούς καλλιτέχνες που θαυμάζω.
– Τι σκέφτεστε όταν ακούτε τη λέξη επανάληψη;
– Ο νους μου πάει στον Αλμπερτ Αϊνστάιν και στον τρόπο που είχε τοποθετηθεί ο ίδιος πάνω στο θέμα. «Δεν χρειάζεται να μιλάμε για επανάληψη, ούτως ή άλλως όλα αφορούν την ίδια σκέψη».
– Τι σας εμπνέει;
– Ο κόσμος.
– Μαύρο ή άσπρο, βουνό ή θάλασσα, μέρα ή νύχτα. Είναι τα διλήμματα δεσμευτικά;
– Η Κόλαση και ο Παράδεισος συγκροτούν έναν κόσμο.
– Τι φοβάστε;
– Το απόλυτο σκοτάδι.
– Κάνετε ποτέ διακοπές;
– Δεν ξέρω τι σημαίνει αυτό.
