Ο κύριος Γκρι μού θυμίζει τη συνομιλία που είχα πριν από ενάμιση χρόνο (μέσω Zoom) με έναν από τους προσωπικούς μου ήρωες: τον βιολονίστα Γιουτζίν Ντράκερ, ιδρυτικό μέλος του εκπληκτικού κουαρτέτου εγχόρδων Εμερσον (Emerson String Quartet).
Ηταν λίγο πριν από τη συναυλία του Εμερσον στο Μέγαρο Μουσικής, μέρος της τελευταίας περιοδείας του συνόλου, το οποίο, όπως μου έλεγε ο Ντράκερ, είχε έρθει η ώρα να κλείσει ένας κύκλος σχεδόν μισού αιώνα (ξεκίνησαν το 1976).
Αυτές τις ημέρες, ο κύριος Γκρι μού έφερε ένα δώρο: το τελευταίο cd που ηχογράφησε το Κουαρτέτο Εμερσον, για λογαριασμό της εταιρείας Alpha-Classics.
Για δισκογραφικό κύκνειο άσμα, ο τίτλος μοιάζει παράταιρος: Infinite Voyage – Ατελείωτο ταξίδι. Και όμως, αυτό είναι. Αφενός, επειδή οι μουσικοί του συνόλου δεν σταματούν εδώ τις αναζητήσεις τους, αφετέρου, επειδή οι ήχοι του Εμερσον θα συνεχίσουν να ταξιδεύουν (μέσω της Deutsche Grammophon). Αλλά είναι και κάτι ακόμα: το «ατελείωτο ταξίδι» που συνδέουν τις μουσικές του άλμπουμ· ο πόθος για εξερεύνηση, η αγωνία για την πληρότητα που ακραγγίζουμε ενίοτε αλλά ποτέ δεν γίνεται δική μας. Ο κύριος Γκρι ξεχωρίζει τον κύκλο τραγουδιών «Μελαγχολία» (Εργο 13) του Πάουλ Χίντεμιτ (1895-1963) και ειδικά το δεύτερο άσμα. Εδώ, το Εμερσον συμπράττει με την απίθανη υψίφωνο Μπάρμπαρα Χάνιγκαν, η οποία, παρενθετικά στον δίσκο, ερμηνεύει και το «Ακατάπαυστο τραγούδι» (Chanson perpetuelle, Op. 37) του Γάλλου Ερνέστ Σοσόν (1855-1899), με τον Μπερτράν Σαμαγιού στο πιάνο. Οι κορυφές του άλμπουμ, όμως, είναι το Κουαρτέτο Εγχόρδων Εργο 3 του Αλμπαν Μπεργκ (1885-1935) και, πάνω απ’ όλα, το Κουαρτέτο Εγχόρδων Υπ’ αριθμ. 2, σε φα δίεση ελάσσονα, Εργο 10 του Αρνολντ Σένμπεργκ (1874-1951). Είναι ένα καινοτόμο έργο (και) για υψίφωνο: η Χάνιγκαν τραγουδά υποβλητικά τους στίχους του Στεφάν Γκεόργκε (1868-1933): «Νιώθω τον αέρα από έναν άλλο πλανήτη»…
Το έργο ώθησε τον Καντίνσκι να γράψει στον Σένμπεργκ, το 1911, ότι στη μουσική του βρήκε αυτό που ποθούσε να εκφράσει ο ίδιος μέσω της ζωγραφικής.
Οπως όμως γράφει ο Νίκολας Ντέρνι στο βιβλιαράκι που συνοδεύει το άλμπουμ, ο Σένμπεργκ με άλλον ζωγράφο συνδέθηκε: τον Ρίχαρντ Γκερστλ (1883-1908). Ο τελευταίος δίδαξε ζωγραφική στον μεγάλο συνθέτη, κυρίως όμως συνήψε παθιασμένη ερωτική σχέση με τη γυναίκα του, Ματθίλδη: θα εγκαταλείψει τον άντρα της, αλλά λίγες μόλις ημέρες μετά θα επιστρέψει ξανά σε αυτόν. Το Κουαρτέτο δουλεύτηκε αυτό το χρονικό διάστημα και εμπεριέχει την τρικυμία στην καρδιά του Σένμπεργκ. Κι ωστόσο, το έργο (που σφυρίχτηκε άγρια στην πρεμιέρα) κλείνει με ένα άνοιγμα σε ένα νέο κόσμο, τον «αέρα ενός άλλου πλανήτη».
Οχι όμως και για τον ζωγράφο Γκερστλ, ο οποίος αυτοκτονεί λίγο αργότερα…
