«Η ιστορία η δική μου, Σεβάς Χανούμ. Σεβαστή Παπαδοπούλου, το γέννημά μου, Μακεδόνα είμαι. Με υπερηφάνεια το λέω γιατί αγαπώ την καταγωγή μου. Αγαπώ τους ανθρώπους που με γεννήσανε, άνθρωποι του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και εγώ γεννηθείσα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Είμαι Ποντία. Από τον Εύξεινο Πόντο, από τη Σαμψούντα. Από το Καράταα που λέμε, τη Μαύρη Θάλασσα. Είμαι από τη Δράμα. Εκεί γεννήθηκα εγώ. Οι γονείς μου το ’22 ήρθαν από τον Πόντο. Ημουνα άτακτο από μικρό, άτακτο λέγοντας, ζωηρό. Γράμματα πολλά δεν έμαθα. Αγράμματο είμαι. Μέχρι την Τρίτη πήγα. Ισα που έμαθα να γράφω το όνομά μου. Θυμάμαι τότε πέντε-έξι χρονών, εφτά-οκτώ το ’40 ήρθαμε εδώ με την Κατοχή στη Θεσσαλονίκη από τη Δράμα. Μέχρι εκείνη την ηλικία, μέχρι οκτώ, ανέβαινα πάνω στα δέντρα και τραγουδούσα.
Δεκατριών χρόνων, με σοσονάκια, εγκατέλειψα το σπίτι μου και πήγαινα τότε, πάνω στη Νεάπολη, στα εξοχικά τα κέντρα. Και πήγαινα και τραγουδούσα στην Αγία Παρασκευή στα κεντράκια. Εκείνα τα χρόνια τραγουδούσα το ελαφρό τραγούδι […] Μετά είδα ότι αγαπούσα και κάτι άλλο. Προχώρησα μέχρι τα κλαρίνα γιατί μ’ άρεσε το δημοτικό γιατί είχα την Βυζαντινή φωνή, των αρχαίων, των παλιών, το ανατολίτικο της οικογένειας. Γιατί πολύ ωραία ψέλνω, γιατί έχω πάρα πολύ ωραία φωνή, που κατόπιν αγάπησε και το λαϊκό τραγούδι».
Ο ποιητής και εκδότης Γιώργος Χρονάς συνάντησε τη Σεβάς Χανούμ, όταν πλέον εκείνη είχε ξαναπάρει το βαφτιστικό της όνομα και είχε πάψει να τραγουδάει. Ηταν στη Θεσσαλονίκη, αρχές της δεκαετίας του 1980. Η Σεβαστή Παπαδοπούλου ζούσε στη φτώχεια, με τη σύνταξη του πατέρα της σε ένα παλιό προσφυγικό σπίτι στη Νεάπολη. «Ακουσα στο ραδιόφωνο μια εκπομπή για μια παλιά λαϊκή φίρμα, που πεινούσε», αφηγείται ο ίδιος στην τηλεφωνική μας συζήτηση.
Υστερα έψαξε και βρήκε το τηλέφωνό της. «Μιλήσαμε και πήγα να τη γνωρίσω, Πρωτομαγιά του 1983. Ηταν αξιοπρεπής, καθαρή, όμορφη, σπάνια. Ζούσε με τον πατέρα της. Είχε ντυθεί με ταγέρ, με περίμενε. Με βαθιά φωνή, μέσα σε καπνούς, δίπλα στον καφέ που μου σέρβιρε, μου μίλησε, διάφορες νύχτες, για τη ζωή της και το πάθος της για το ρεμπέτικο. Η Νίνου, η Μπέλλου, ο Τσιτσάνης, ο Καλδάρας, ο Μπιθικώτσης ήταν συνομιλητές της. Οι έρωτές της, ο Καζαντζίδης, η μάνα του, ο παρ’ ολίγον γάμος τους, η αρρώστιά της, τα βάσανά της, το παιχνίδι με τον θάνατο. Η Ελλάδα του Βορρά, οι άνθρωποι του τραγουδιού, η πλατεία Ομονοίας, η πλατεία Βάθη, όλα ήταν βήματα προς το τραγούδι. Και προς τον χαμό της».
Αυτές τις εκτενείς μαρτυρίες ο Χρονάς τις μετέτρεψε σε μονόπρακτο έργο («Τρεις γυναίκες και ο ποιητής», εκδόσεις Οδός Πανός), το οποίο στη συνέχεια ο Κωνσταντίνος Ρήγος έκανε θεατρική παράσταση. Η Σεβάς Χανούμ του Χρονά είναι μια ξεχασμένη φίρμα του τραγουδιού, μία από τις ωραιότερες λαϊκές φωνές της ελληνικής δισκογραφίας, που αφηγείται τη ζωή της σαν να μιλάει η λαϊκή Ελλάδα του ’50, ’60 και ’70, ενώ από τις ιστορίες της περνούν «οι μεγάλοι, αριστοκρατικοί ρεμπέτες του ντουνιά».
Αρχικά η παράσταση είχε παρουσιαστεί το 2012 και για δύο σεζόν στο θέατρο (Αγγέλων Βήμα – Θέατρο Πόλη), και φέτος ο Ρήγος την επανασυστήνει στο κοινό, με την ηθοποιό Κωνσταντίνα Μιχαήλ να υποδύεται και πάλι τη Σεβάς Χανούμ.
Ο Γιώργος Χρονάς γεννήθηκε στον Πειραιά το 1948. Η Σεβαστή Παπαδοπούλου στα Κοκκινόγεια Δράμας, στις 8 Σεπτεμβρίου του 1931. Σαν τον δημοσιογράφο της θεατρικής παράστασης, εκείνος άνοιξε το κασετοφωνάκι του, κι εκείνη άρχισε να μιλάει: «Το ’51 με βαφτίσανε Σεβάς Χανούμ. Το ’49, ’50, ’51 στου Τζίμη του Χοντρού. Το χανούμ είναι κυρία, λέμε στην τουρκική, δηλαδή με λένε κυρία Σεβαστή. Τι κυρία Σεβαστή, τι Σεβάς Χανούμ; Το γράψαν οι εφημερίδες και έμεινε. Τραγουδάω στου Τζίμη του χοντρού, τώρα».
Θέατρο Σημείο, από 27 Οκτωβρίου.
