Πόσο απέχει ο θρίαμβος από την ήττα; Μα, μόλις ένα ποτήρι αλκοόλ, υποστηρίζει ο Δανός Τόμας Βίντερμπεργκ στην ταινία του «Aσπρο πάτο».
Στην ταινία, τέσσερις μεσήλικες καθηγητές αποφασίζουν να τεστάρουν τη θεωρία του Νορβηγού φιλοσόφου Φιν Σκέρντερουντ, ότι οι άνθρωποι γεννιούνται με έλλειμμα περιεκτικότητας αλκοόλ 0,05% στο αίμα. Eτσι δοκιμάζουν να καλύψουν το έλλειμμα του 0,05%, για να γίνουν παραγωγικοί, καταναλώνοντας λίγο αλκοόλ καθημερινά. Ουσιαστικά, όμως, θέλουν να θολώσουν με αλκοόλ το αίσθημα της απογοήτευσης που νιώθουν για τις ζωές τους. Μάλιστα, πιστεύουν ότι θα γίνουν πιο αποδοτικοί δάσκαλοι και θα αποκτήσουν αυτοπεποίθηση στην κοινωνική τους ζωή. Στο τέλος, καταλήγουν σε ένα ανεξέλεγκτο καθημερινό μεθύσι. Η ταινία αποτελεί σχόλιο στις σκανδιναβικές κοινωνίες, οι οποίες παρά την άψογη οργάνωσή τους δεν μπορούν να κρύψουν τα συλλογικά και προσωπικά τραύματα.
Το ενδιαφέρον, βέβαια, είναι πως ο κεντρικός ήρωας της ταινία, ο Μάρτιν, καθηγητής Ιστορίας σε γυμνάσιο, «αναγεννήθηκε» ύστερα από μία συνάντηση που είχε με τους μαθητές του και τους γονείς τους. Σε αυτή αντιμετώπισε τα βλέμματά τους, που του έλεγαν ότι το μάθημά του ήταν ανεπαρκές και πως δεν τους βοηθούσε για να εισαχθούν σε κάποιο από τα απαιτητικά ΑΕΙ της χώρας. Σε μια σπαρακτική σκηνή, ο Μάρτιν, απόλυτα νηφάλιος από το αλκοόλ, δεν διστάζει να δείξει το πρόσωπο της αποτυχίας του σε μαθητές και γονείς, να την αποδεχθεί, να την εκθέσει.
Σε μια άλλη σκανδιναβική χώρα, τη Φινλανδία, το 2010 ξεκίνησε η ιδέα για εορτασμό της αποτυχίας. Καθιέρωσαν λοιπόν οι Φινλανδοί τη 13η Οκτωβρίου ως «ημέρα της αποτυχίας», και το 2012 αποφάσισαν να την αναγάγουν σε διεθνή. Στόχος τους, να σταματήσει ο στιγματισμός της αποτυχίας, δηλαδή οι άνθρωποι να εξοικειωθούν με τα λάθη τους, να μάθουν να παλεύουν, να πέφτουν, να σηκώνονται, να συνεχίζουν, να επιβραβεύονται και για την προσπάθεια και όχι μόνο για το τελικό αποτέλεσμα. Ετσι, οι Φινλανδοί κάθε 13 Οκτωβρίου μαζεύονται σε δημόσιους χώρους, αλλά και σε χώρους εργασίας, και μιλούν ανοιχτά για ιστορίες αποτυχίας τους. Πόσο αρχικά τους κατέβαλε η αποτυχία, πώς την αντιμετώπισαν, πώς προχώρησαν, πόσο τους βοήθησε, πώς την «αξιοποίησαν», τι έχουν αποκομίσει από αυτή σήμερα στη ζωή τους.
Το νήμα φτάνει στον Μάρτιν του Τόμας Βίντερμπεργκ, διότι ανάλογες συζητήσεις περί αποτυχίας γίνονται και στα σχολεία της Φινλανδίας, η οποία έχει μετατρέψει σε διεθνές brand το εκπαιδευτικό της σύστημα. Ο Μάρτιν άντεξε να δείξει στους μαθητές του και στους γονείς τους τα λάθη του, αφού τα παραδέχθηκε. Ομολόγησε με ειλικρίνεια ότι και εκείνος έχει αγχωθεί, έχει δειλιάσει, έχει αποτύχει. Οι ειδικοί λένε πως τα παιδιά ηρεμούν και συγκεντρώνονται καλύτερα στον στόχο όταν συνειδητοποιούν ότι σημαντικά, για εκείνα, πρόσωπα –όπως οι γονείς και οι δάσκαλοι– έχουν περάσει δυσκολίες και δεν το έχουν βάλει κάτω.
Στο τέλος της ταινίας, οι απόφοιτοι πια μαθητές του Μάρτιν, και νυν φοιτητές, τον αγκαλιάζουν και τον πετούν με ενθουσιασμό ψηλά. Εκείνος αντλεί δύναμη από τα βλέμματά τους και τους ανταμείβει με ένα χορό.
