Πώς κινήθηκαν οι μεγάλοι συλλέκτες έργων τέχνης το πρώτο εξάμηνο του 2023; Τι είδους έργα προτίμησαν; Διακρίθηκε κάποια χώρα στην κατηγορία με τους πιο «χουβαρντάδες» αγοραστές; Και τι ρόλο έπαιξε σε όλα αυτά το φύλο;
Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα μιας ετήσιας μελέτης για τις σύγχρονες τάσεις στον κλάδο των συλλεκτών έργων τέχνης, την οποία εκπόνησε και φέτος η φουάρ Art Basel της Βασιλείας, σε συνεργασία με την ελβετική τράπεζα UBS, συγκεντρώνοντας δεδομένα από περίπου 2.800 συλλέκτες υψηλής οικονομικής επιφανείας, προερχομένους από έντεκα περιοχές του πλανήτη.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι συνολικές πωλήσεις από δημοπρασίες ήταν μεν ελαφρώς υποτονικές το πρώτο εξάμηνο του 2023 (μειώθηκαν κατά 16% σε σχέση με το 2022), ωστόσο παρέμειναν υψηλότερες από την αντίστοιχη περίοδο του προπανδημικού 2019. Στο διεθνές εμπόριο η αξία των εισαγωγών έργων τέχνης, που σημείωσε ιστορικό υψηλό το 2022 όταν άγγιξε τα 30,7 δισ. δολάρια, συνέχισε φέτος να διαγράφει ανοδική πορεία, έστω κι αν εντοπίστηκε κυρίως σε περιοχές όπως το Χονγκ Κονγκ (όπου αυξήθηκε κατά 50%), το Ηνωμένο Βασίλειο (38%) και τις ΗΠΑ (15%).
Περισσότερες δαπάνες για αγορά έργων τέχνης πραγματοποίησαν οι γυναίκες (72.500 δολάρια) σε σχέση με τους άνδρες (59.000 δολάρια) το α΄ εξάμηνο του έτους.
Το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών που έκαναν οι συλλέκτες κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023 αφορούσε έργα ζωγραφικής (58%), με τους Κινέζους συλλέκτες αφενός να ξοδεύουν τέσσερις φορές πάνω από τον μέσο όρο και αφετέρου να σημειώνουν και υψηλότερες διάμεσες τιμές, συγκριτικά με άλλους «παίκτες» (241.000 δολάρια έναντι 65.000 δολαρίων). Περισσότερες δαπάνες πραγματοποίησαν οι γυναίκες (72.500 δολάρια) σε σχέση με τους άνδρες (59.000 δολάρια), οι οποίοι όμως κυριάρχησαν στην κατηγορία που ξοδεύει άνω του ενός εκατομμυρίου δολαρίων σε κάθε περίοδο. Μάλιστα, παρά τους διεθνείς παράγοντες αστάθειας (πόλεμοι, ακρίβεια κ.λπ.), 77% των συλλεκτών υψηλής οικονομικής επιφανείας δήλωσαν συγκρατημένα αισιόδοξοι για το επόμενο εξάμηνο.
Αραγε αυτή η συγκρατημένη αισιοδοξία θα αποτυπωθεί και στις επικείμενες δημοπρασίες των μεγάλων οίκων; Θα ακουστεί φέτος κάποιο αστρονομικό ποσό, για παράδειγμα της τάξης του 1,5 δισ. δολαρίων, όσο δηλαδή είχε «πιάσει» πέρυσι η συλλογή του Πολ Αλεν;
Το ερώτημα θα απαντηθεί σύντομα. Οι φθινοπωρινοί πλειστηριασμοί ξεκινούν σήμερα και οι συνολικές εκτιμήσεις για τα έργα που θα βγουν στο σφυρί κυμαίνονται μεταξύ των 1,56 και 2,1 δισ. δολαρίων. Τα βλέμματα στρέφονται στη συλλέκτρια Εμιλι Φίσερ Λάνταου, η συλλογή της οποίας δημοπρατείται αύριο από τον Sotheby’s και περιλαμβάνει τον πίνακα «Γυναίκα με ρολόι» του Πικάσο – ολόκληρη η συλλογή εκτιμάται ότι θα κυμανθεί μεταξύ 345-430 εκατ. δολαρίων. Την Πέμπτη ο οίκος Christie’s δημοπρατεί, μεταξύ άλλων, τη συλλογή του σκηνοθέτη Ιβαν Ράιτμαν και η βραδιά ενδέχεται να καταγράψει πωλήσεις 531-757 εκατ. δολαρίων – ένα μέρος του ποσού θα αφορά και τη «Λίμνη με νούφαρα» του Μονέ. Στις 14 Νοεμβρίου από τον οίκο Phillip’s θα βγει σε πλειστηριασμό η συλλογή «Triton» του ομώνυμου ιδρύματος, η οποία εκτιμάται στα 70-100 εκατ. δολάρια, ενώ μία μέρα αργότερα, πάλι σε πλειστηριασμό του οίκου Sotheby’s, ένα έργο του Ζαν-Μισέλ Μπασκιά ίσως αγγίξει τα 60 εκατ. δολάρια.
Οπως έλεγε πάντως ο Μάγκνους Ρες, οικονομολόγος της αγοράς της τέχνης, στους New York Times, «ένα μεγάλο κομμάτι των αγοραστών έχει διασυνδέσεις με το Ισραήλ. Καταλαβαίνει κανείς ότι το να αγοράζουν ήδη πολυτελείας, δεν είναι κάτι που τους απασχολεί αυτή τη στιγμή». Και η σύμβουλος τέχνης Μέρι-Κέιτ Οχέιρ σημείωνε στο Artnet.com: «Το 2022 ήταν έντονο, σαν μια τέλεια καταιγίδα, γεμάτο με τον ενθουσιασμό των ανθρώπων που έβγαιναν από την πανδημία και της αγοράς που επαναλειτουργούσε. Νομίζω ότι λίγη από την αναταραχή έχει αποσυμπιεστεί».
