Πολύ πριν κυκλοφορήσει στις ΗΠΑ, είχε προκαλέσει μεγάλο ντόρο. Κυρίως εξαιτίας των όσων είχε περάσει η αφηγήτρια και επρόκειτο επιτέλους –με τη βοήθεια ενός ghost writer– να καταγράψει. Οι κριτικές πάντως είναι κυρίως επαινετικές και αν κανείς έχει τις επιφυλάξεις του, σύντομα θα μπορεί να κρίνει ιδίοις όμμασι: η αυτοβιογραφία της Μπρίτνεϊ Σπίαρς «Η γυναίκα μέσα μου», που στις ΗΠΑ πούλησε 1,1 εκατ. αντίτυπα την πρώτη εβδομάδα της κυκλοφορίας της τον Οκτώβριο, θα είναι διαθέσιμη στα ελληνικά, από τις εκδόσεις AΘens Bookstore Publications, στις 13 Νοεμβρίου.
Θα διαβαστεί; «Βλέπουμε ότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από τον κόσμο», λέει ο εκδότης Γιώργος Μουρούτης και αναφέρει ότι από τις 3.000 αντίτυπα της πρώτης έκδοσης, 1.000 έχουν ήδη «φύγει» μέσω ηλεκτρονικών προπαραγγελιών. «Η Μπρίτνεϊ Σπίαρς», συνεχίζει, «έχει προφανώς κοινό και στην Ελλάδα, γυναικείο και ανδρικό, κάτι που μας εντυπωσιάζει. Βέβαια, οι Ελληνες βιβλιόφιλοι είναι συνήθως άνω των 45 ετών, ενώ για το βιβλίο της Μπρίτνεϊ έχουμε προπαραγγελίες από ανθρώπους μέχρι αυτή την ηλικία. Η ζήτηση πάντως μας θυμίζει εκείνη που είχε το βιβλίο του Μπαράκ Ομπάμα».
Η αυτοβιογραφία του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, η «Γη της επαγγελίας», κυκλοφόρησε το 2020 και είχε αξιοσημείωτη επιτυχία. Μετά την εξάντληση των πρώτων 10.000 αντιτύπων, «τρέχει» η δεύτερη έκδοση. Την ίδια στιγμή, τα απομνημονεύματα της Μισέλ Ομπάμα, που κυκλοφόρησαν πέρυσι, έχουν διαθέσει περίπου 12.000 αντίτυπα. Τα βιβλία του πρώην προεδρικού ζεύγους είναι τα δύο πιο ευπώλητα της AΘens Bookstore Publications και ακολουθεί εκείνο του Μάθιου Πέρι. Το «Φιλαράκια, Εραστές και το Μεγάλο Φριχτό Πράγμα», ενώ κυκλοφόρησε τον Μάιο και τα πήγαινε απλώς «συμπαθητικά», εξαντλήθηκε μέσα στις τρεις ώρες που ακολούθησαν την είδηση του θανάτου του ηθοποιού και ο εκδοτικός οίκος έχει ήδη τυπώσει τη δεύτερη έκδοση. Καθώς όμως ο εν λόγω εκδοτικός οίκος βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις αυτοβιογραφίες, ένα ερώτημα είναι αν το συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος προσελκύει το γενικότερο ενδιαφέρον.
«Τα τιράζ των βιογραφιών σίγουρα δεν μπορούν να συγκριθούν με εκείνα των μυθιστορημάτων και συνήθως δεν ξεπερνούν τις 4.000 αντίτυπα. Το γεγονός ότι εύκολα κάποιος μπορεί να βρει στοιχεία για τη ζωή μιας προσωπικότητας στο Διαδίκτυο, ή παρακολουθώντας κάποια σειρά, ίσως αποδυναμώνει τις πωλήσεις. Πάντως υπάρχει ένα επιλεκτικό κοινό που επιθυμεί προσεγμένες και έγκριτες βιογραφίες», λέει ο Νίκος Ψυχογιός των ομώνυμων εκδόσεων.
Από τον κόσμο των σπορ
Την τελευταία διετία, οι εκδόσεις Ψυχογιός κυκλοφόρησαν δέκα βιογραφίες: των Πρινς, Τζορτζ Μάικλ, Μπράιαν Τζόνσον και Μπόνο από τον χώρο της μουσικής, των Ιμπραΐμοβιτς, Τζόρνταν και Κόμπι Μπράιαντ από τον αθλητισμό, του ιδρυτή της Reebok Τζο Φόστερ κ.ά. «Οι αθλητικές βιογραφίες φαίνεται να τυγχάνουν της μεγαλύτερης αποδοχής, κυρίως από το νεαρότερο κοινό», λέει ο Νίκος Ψυχογιός, προσθέτοντας ότι «οι βιογραφίες μύθων του μπάσκετ και του ποδοσφαίρου αποτελούν αναγνώσματα που επιλέγουν οι μικρές ηλικίες – συχνά χωρίς να είναι συστηματικοί αναγνώστες, απλώς για να μάθουν όσο περισσότερα μπορούν για το ίνδαλμά τους».
Με όρους ενήλικων αναγνωστών, βέβαια, οι (αυτο)βιογραφίες αποτελούν για τους περισσότερους εκδότες μια μικρή κατηγορία, που διατηρεί τη σημαντικότητά της, λέει η Γιούλη Δελιοπούλου-Παπαχριστοφίλου, αντιπρόεδρος των εκδόσεων Πεδίο – Ελληνικά Γράμματα. «Μια εμβληματική προσωπικότητα, όταν εκμυστηρεύεται λεπτομέρειες για γεγονότα ή πρόσωπα, δημιουργεί σίγουρα ενδιαφέρον», μας λέει, προσθέτοντας ωστόσο ότι το ενδιαφέρον αυτό είναι σχετικά περιορισμένο. Πάντως, οι πιο επιτυχημένες πρόσφατες αυτοβιογραφίες των εκδόσεων –η «Ρεζέρβα» του πρίγκιπα Χάρι, καθώς και εκείνες των Μάθιου Μακόναχι και Σάρον Στόουν– έχουν πουλήσει συνολικά πάνω από 40.000 αντίτυπα. Πιο ευπώλητη είναι η «Ρεζέρβα», μεταξύ άλλων γιατί βρισκόταν στα βιβλιοπωλεία όλου του κόσμου την ίδια ημέρα.
Συντονισμένη διεθνώς ήταν και η πρόσφατη κυκλοφορία της βιογραφίας του Ελον Μασκ (εκδ. Κλειδάριθμος). Εκείνη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι βγήκε πέρυσι σε Ελλάδα και Γαλλία σχεδόν ταυτόχρονα, όμως δεν τα πήγε ιδιαίτερα καλά, όπως λέει η Κατερίνα Τριανταφύλλου, υπεύθυνη του τμήματος βιβλίων ενηλίκων των εκδόσεων Παπαδόπουλος. Στις επιτυχίες των εκδόσεων συγκαταλέγεται κυρίως η περυσινή βιογραφία του Πύρρου Δήμα και παλιότερα εκείνες του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και η αυτοβιογραφία του Αλεξ Φέργκιουσον, μια θεματική ποικιλία που δεν επιτρέπει γενικεύσεις: «Το κοινό δεν φαίνεται να προτιμάει μία κατηγορία, αλλά προσωπικότητες που έχουν ξεχωρίσει και βιβλία με στοιχεία που καταγράφονται για πρώτη φορά», εκτιμά η κ. Τριανταφύλλου.
Κατά τη γνώμη της, άλλωστε, οι αυτοβιογραφίες συνιστούν για την Ελλάδα σχετικά πρόσφατη τάση. Η οποία φαίνεται να συμπληρώνεται από μία ακόμη. Τη συνοψίζει η Αλεξάνδρα Αυγερινού, υπεύθυνη επικοινωνίας των εκδόσεων Διόπτρα, που έχουν στον κατάλογό τους το επιτυχημένο «Εκτόξευση στα αστέρια», για τη ζωή του Γιάννη Αντετοκούνμπο: «Λαμβάνουμε πολλές προτάσεις για αυτοβιογραφίες, από το εξωτερικό, αλλά και από την Ελλάδα», λέει η κ. Αυγερινού, «και συνήθως αφορούν επιχειρηματίες ή αθλητές. Και καμιά φορά, τηλεπερσόνες».
