Λίγο πριν αποχαιρετιστούμε και τερματιστεί η ψηφιακή σύνδεση που έφερνε κοντά την Αθήνα με το Παρίσι όπου βρισκόταν εκείνο το πρωί, η Ανζελίκ Κιντζό με συμβούλευσε: «Για τη συναυλία να φορέσετε τα χορευτικά σας παπούτσια».
Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς μια μουσική παράσταση στην οποία τραγουδάει η Κιντζό, «η πρώτη ντίβα της Αφρικής» όπως τη χαρακτήρισε το περιοδικό TIME, η οποία τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες έχει εδραιώσει τη θέση της ως μια από τις πιο ξεχωριστές φωνές της world music.
Εχει βραβευτεί πέντε φορές με Grammy για τις ερμηνείες της, αλλά στην ερώτηση εάν νιώθει να είναι ηγετική φυσιογνωμία αυτού του μουσικού είδους, απαντάει αφοπλιστικά: «Δεν θέλω να γίνω ηγέτις σε τίποτα και ειδικά στη μουσική. Μουσική για εμένα σημαίνει ελευθερία. Θέλω να είμαι ο αρχηγός μόνο της δικής μου ζωής, της ευτυχίας μου ή της δυστυχίας, των προβλημάτων και των δικών μου επιλογών».
Η συνέντευξή μας γίνεται με αφορμή τη συναυλία της στο ΚΠΙΣΝ που εντάσσεται στην καθιερωμένη πλέον σειρά Cosmos. Πέρυσι ο «Cosmos» φιλοξένησε την ντίβα της τζαζ Ντι Ντι Μπριτζγουότερ. Φέτος η Κιντζό θα κάνει εδώ μια στάση της ευρωπαϊκής περιοδείας της, ενώ δύο ημέρες νωρίτερα θα βρίσκεται στο Λονδίνο για να γιορτάσει στο Royal Albert Hall τα 40 χρόνια της στη μουσική σκηνή.
Ολα ξεκίνησαν από την Αφρική. Η Κιντζό κατάγεται από το Μπενίν (πρώην Δαχομέη). Γεννήθηκε στην πόλη Ουιντά, που στο παρελθόν υπήρξε στενά συνδεδεμένη με το εμπόριο σκλάβων. Η μικρή Ανζελίκ μεγάλωσε σε μια οικογένεια 10 παιδιών, στην οποία η μουσική, η λογοτεχνία, ο αθλητισμός, η συζήτηση για την ισότητα και τη δικαιοσύνη δεν έπαυαν ποτέ.
«Οι γονείς μου ήταν πραγματικά μορφωμένοι. Το σπίτι μας ήταν ανοιχτό για κάθε άνθρωπο που ήθελε να συνομιλήσει. Υπήρξε πραγματικά ένας τόπος ελευθερίας του λόγου μέχρι την εγκαθίδρυση μιας κομμουνιστικής δικτατορίας στη χώρα, η οποία μας ανάγκασε να φύγουμε για την Ευρώπη», λέει.
Δεν μας ανήκει τίποτα σε αυτό τον κόσμο. Δεν ελέγχουμε καν τη δική μας ζωή, γιατί δεν κατέχουμε το αύριο. Είναι δική μας, όμως, η στιγμή.
Η οικογένεια εγκαταστάθηκε στη Γαλλία. Μεγαλώνοντας η Κιντζό αποφάσισε να γίνει τραγουδοποιός και μουσικός, αντί για δικηγόρος υπεράσπισης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κάτι που επίσης τη γοήτευε πολύ. Οι γονείς της επένδυσαν σοβαρά στη μόρφωση των παιδιών τους και στο σπίτι άκουγαν πολλή μουσική όλων των ειδών. Αραγε, η δουλειά της επηρεάστηκε από την αφρικανική κουλτούρα; «Στο σπίτι μας δεν έμπαινε ετικέτα σε τίποτα. Ούτε στη μουσική – αν είναι λευκή, μαύρη, κόκκινη ή κίτρινη, δεν μας ενδιέφερε», εξηγεί. «Δεν καταλαβαίνω γιατί ξοδεύουμε τόση ενέργεια προσπαθώντας να χαρακτηρίσουμε κάτι το οποίο αποκαλούμε παγκόσμια γλώσσα. Η μουσική έχει 12 νότες και αυτές οι νότες δεν έχουν ατζέντα. Τις χρησιμοποιούμε όπως θέλουμε και είναι επίσης το μόνο μέρος όπου μπορούμε πραγματικά να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Δεν υπάρχει λόγος να διακρίνονται τα πάντα σε κατηγορίες. Είμαστε όλοι άνθρωποι και καταγόμαστε από την Αφρική, από τους ίδιους μακρινούς προγόνους», προσθέτει.
Μεγαλώνοντας η Κιντζό βίωσε τη δυτικοαφρικανική μουσική παράδοση, αλλά δέχθηκε ισχυρά τα κύματα του ροκ και της σόουλ, βρίσκοντας έτσι τον δικό της εκφραστικό δρόμο. Τον ανέπτυξε και τον τελειοποίησε με σπουδές στο Παρίσι και με τη συμμετοχή της στο σπουδαίο world jazz γκρουπ Pili Pili. Στην πορεία της διασταυρώθηκε με διαφορετικούς μουσικούς δρόμους μέσα από συνεργασίες με κορυφαίους καλλιτέχνες, όπως ο Μπόνο, ο Πίτερ Γκάμπριελ, ο Κάρλος Σαντάνα, ο Στινγκ, ο Φίλιπ Γκλας.
«Δεν σκέφτομαι ποτέ τη μουσική», απαντάει όταν τη ρωτώ τι αποκόμισε από αυτές τις συνεργασίες. «Σε όλη μου την καριέρα προσπαθώ να χτίσω γέφυρες μεταξύ των πολιτισμών και να σπάσω τα καλούπια που μπαίνουν για να κρατήσουν τους ανθρώπους διαχωρισμένους. Δεν μας ανήκει τίποτα σε αυτόν τον κόσμο. Δεν ελέγχουμε καν τη δική μας ζωή, γιατί δεν κατέχουμε το αύριο. Είναι δική μας, όμως, η στιγμή. Για εμένα η μουσική έχει τη δύναμη να με κάνει να συνειδητοποιώ ότι πρέπει να ζω εντατικά κάθε λεπτό μου και να είμαι ευγνώμων γι’ αυτό».
Στη συναυλία της Αθήνας θα παρουσιάσει μια μείξη τριών προσωπικών άλμπουμ της και ένα αφιέρωμα στη Σίλια Κρουζ, τη βασίλισσα της σάλσα. Θα είναι και πάλι μια γιορτή χαράς, όπως συμβαίνει στις παραστάσεις της;
«Η χαρά είναι μια κατάσταση του νου», λέει. «Οταν μετακόμισα στην Ευρώπη –εννοώ στη Γαλλία– είδα ότι οι άνθρωποι είναι πλούσιοι, αλλά συνεχώς παραπονιούνται. Η μουσική είναι το πάθος μου και δεν υπάρχουν πολλοί που μπορούν να βιοπορίζονται από το πάθος τους. Οπότε είμαι ευτυχισμένη, παρότι πάντοτε υπάρχουν προβλήματα. Υπάρχει άλλωστε έρωτας χωρίς πόνο; Είμαι διαρκώς στην υπηρεσία του τραγουδιού. Οταν συνθέτω, δεν σκέφτομαι τον εαυτό μου, αλλά τις δικές του ανάγκες. Τι ιστορία λέει το τραγούδι; Τι κουβαλάει; Πώς μπορεί να φέρει την οικειότητα στη ζωή εκείνων που θα το ακούσουν; Αν ο τραγουδιστής νομίζει ότι είναι πιο σημαντικός από το τραγούδι του, ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει τη μουσική προς όφελός του, τότε πρέπει να φύγει».
Ανζελίκ Κιντζό, «Η πρώτη ντίβα της Αφρικής», ΚΠΙΣΝ, 20 Νοεμβρίου στις 8.30 μ.μ.
