«Και από τότε, είκοσι χρόνια κεντάω», λέει. «Τι κλωστή χρησιμοποιείτε;» ρωτάω. «DMC εξάκλωνη ματ», απαντά. «Είναι η πιο καλή για να μπορέσω να χρησιμοποιήσω το πάχος που θέλω κάθε φορά για το σχέδιο».
Η συζήτηση με τον Δημήτρη Σκουρογιάννη, εικαστικό και καθηγητή ζωγραφικής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, γίνεται στο καφέ της οδού Βαλαωρίτου, έξω από την αίθουσα τέχνης «Εκφραση – Γιάννα Γραμματοπούλου», που παρουσιάζει τη νέα ενότητα των έργων του με τον τίτλο «Ομοιοκαταληξίες».
Ομοιοκαταληξίες επειδή είναι οι ρίμες εκείνες που κάνουν τα τραγούδια και τους μύθους να εντυπώνονται στη μνήμη μας, τα ζευγαρώματα των στίχων είναι που δημιουργούν συνδέσεις σε φαινομενικά άσχετες μεταξύ τους λέξεις, νοηματοδοτώντας εκ νέου η μία την άλλη.
Ετσι, η πριγκίπισσα που έχανε τον ύπνο της για ένα μπιζέλι κάτω από το στρώμα συναντά τη Μέριλιν Μονρόε, που από παιδί διψούσε για αγάπη· μια οδαλίσκη του 19ου αιώνα ζευγαρώνει με το Τέρας – πρίγκιπα που αγάπησε την Πεντάμορφη· ο Ιππόλυτος προσφέρει έναν κρίνο στη Δήμητρα και στην Κόρη. Ολοι αυτοί οι ήρωες γίνονται συνεργοί του καλλιτέχνη, για να περάσουμε οι θεατές στην άλλη πλευρά του καθρέφτη, όπως έκανε η Αλίκη της χώρας των θαυμάτων με τους αναγνώστες της.
Το θέμα της έκθεσης είναι τα δύο μεγάλα ζητήματα που απασχολούν την τέχνη, ο έρωτας και ο θάνατος. «Αμέτρητες και πάντα ανεπαρκείς οι απόπειρές μας να κατανοήσουμε αυτά τα δύο πεδία», παραδέχεται ο καλλιτέχνης. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθεί να ψάχνει τον τρόπο ώστε να περάσει μια καμήλα από το μάτι της βελόνας και να καταλάβει πώς από μια χούφτα χώμα μπορεί να γεννηθεί η ζωή, αφηγείται αστειευόμενος. Στις «Ομοιοκαταληξίες», σημειώνει ο ιστορικός τέχνης Στρατής Πανταζής, «ανακαλύπτουμε ξανά τα στοιχεία που συγκροτούν το εικαστικό λεξιλόγιο του Σκουρογιάννη. Το σχέδιο και το χρώμα συναντούν τη γλυπτική, το assemblage, το readymade, τη φωτογραφία, το κολάζ, το κέντημα στο τούλι, καθώς και τη γραφή».
Ο καλλιτέχνης επιτρέπει στο φαντασιακό μας να προβάλλει στα έργα του εικόνες χρησιμο-ποιώντας τρισδιάστατα υλικά και αντικείμενα που τοποθετούνται μέσα σε εικονοστάσια-κουτιά.
Ο καλλιτέχνης επιτρέπει στο φαντασιακό μας να προβάλλει στα έργα του εικόνες που μιλούν για το σώμα και τις αισθήσεις χρησιμοποιώντας τρισδιάστατα υλικά και αντικείμενα που τοποθετούνται μέσα σε εικονοστάσια-κουτιά. Οι γνωστές μας ιστορίες –οικείες από τα παραμύθια, δηλαδή αρχετυπικές– ψιθυρίζουν στον θεατή τα μυστικά τους κρυμμένες πίσω από ημιδιάφανα τούλια. Ενα εικαστικό εξομολογητήριο των παθών που κρύβονται στην ψυχή μας. Στο έργο η «Γέννηση της Αφροδίτης», ο Σκουρογιάννης έχει κεντήσει τη μορφή της Αφροδίτης από το ομότιτλο έργο του Μποτιτσέλι. Στο τούλι είναι κεντημένα τα τριαντάφυλλα του Μποτιτσέλι ενώ στο κάτω μέρος του πίνακα υπάρχει η φωτογραφία ενός κουβά με κίτρινα τριαντάφυλλα. Είναι σαν η μυθοπλασία να εμπλουτίζει τη ροή της καθημερινής ζωής.
Ο συγγραφέας και διδάκτωρ Αισθητικής και Φιλοσοφίας Θωμάς Συμεωνίδης αναφέρει στο κείμενό του στον κατάλογο της έκθεσης: «Το έργο του Δημήτρη Σκουρογιάννη θα μπορούσε να ιδωθεί ως ένας ανθρωπολογικός και πολιτισμικός στοχασμός, ως μια προσπάθεια να συναρμολογηθούν διαφορετικές εκδοχές μιας εικόνας της αντιπαράθεσης και της συμφιλίωσης με την πολλαπλή ιδέα του θανάτου. Κατασκευάζει συμβολικές μορφές μέσα από μια μυθοπλασία της υλικότητας που αναπτύσσεται στις τρεις διαστάσεις. Διαφορετικά υλικά διευθετούνται μαζί υφαίνοντας ταυτόχρονα το οντολογικό νήμα που διατρέχει την πρακτική του».
Κρυφοί κήποι
Καθώς βαδίζουμε ανάμεσα στα έργα, τα φώτα της αίθουσας τέχνης δημιουργούν σκιές πίσω από τα τούλια, και εμείς ανακαλύπτουμε λεπτομέρειες από τις εικόνες σαν να μπαίνουμε σε κρυφούς κήπους φτιαγμένους από κουμπιά, κομμάτια χαρτιού, θραύσματα πορσελάνης, ραγισμένα παλιομοδίτικα μπιμπελό, σπασμένα φλιτζάνια και σερβίτσια του τσαγιού. Ολα αυτά τα υλικά και ακόμη περισσότερα βρίσκονται τακτικά τακτοποιημένα μέσα σε χάρτινα κουτιά στο εργαστήριο-σπίτι του καλλιτέχνης, ο οποίος φροντίζει να υπάρχει έξω από κάθε κουτί μια ταμπελίτσα με το περιεχόμενό του. «Αλλιώς θα τρελαινόμουν από την ακαταστασία», εξηγεί. «Δηλαδή, δεν υπάρχει τίποτε επάνω στο τραπέζι της εργασίας σας;» τον ρωτάω. «Τα κομμάτια μιας πιατέλας που έσπασε πρόσφατα και δεν έχω προλάβει να τακτοποιήσω».
«Ομοιοκαταληξίες», έως τις 2 Δεκεμβρίου.
