Αυτές τις ημέρες φτάνουν στην πόρτα του δέματα με οθόνες αφής, κεφαλές VR και άλλα γκάτζετ. Αιτία είναι η ψηφιοποίηση της συλλογής του, που ολοκληρώνεται στις αρχές Δεκεμβρίου και δεν είναι εύκολη υπόθεση: αφορά πάνω από 1.500 ζωγραφικά έργα, χαρακτικά και γλυπτά. Εξάλλου, το Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης Ρόδου θεωρείται το δεύτερο μεγαλύτερο στο είδος του μετά την Εθνική Πινακοθήκη και η ψηφιοποίησή του θα το επεκτείνει πολλαπλώς: οι επισκέπτες θα περιεργάζονται πενήντα επιλεγμένα εκθέματα με τη βοήθεια τεχνολογιών επαυξημένης πραγματικότητας, μια ξεναγός-ολόγραμμα με το όνομα «Αριάδνη» θα τους ξεναγεί σε θεματικές κατηγορίες, οι μικροί του φίλοι θα αξιοποιούν μια πληθώρα νέων εκπαιδευτικών εφαρμογών και τεχνολογιών, ενώ δημιουργείται και πλήρες ψηφιακό αποθετήριο, διαθέσιμο στο website του ιδρύματος, mgamuseum.gr.
Η ψηφιοποίηση ωστόσο σημαίνει για τους εμπλεκομένους και ένα είδος καταβύθισης στην ίδια την ιστορία του μουσείου και στα «μυστικά» των τεσσάρων κτιρίων του (τα οποία είναι μοιρασμένα στη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου και στην τουριστική της ζώνη). Οπως εξηγεί στην «Κ» ο πρόεδρος του μουσείου, Σέργιος Αϊβάζης, από τις έρευνες στις αποθήκες του ιδρύματος προέκυψε πλούσιο αρχειακό υλικό, όπως πρακτικά συνεδριάσεων, επιπλέον πληροφορίες για ορισμένα έργα και δημοσιεύματα της εποχής, που φανερώνουν λόγου χάρη πόσο είχε εντυπωσιαστεί από το μουσείο ο Λόρενς Ντάρελ.
Αναδείχθηκαν όμως και έργα ιδιαίτερα αλλά καταχωνιασμένα, που η ύπαρξή τους ήταν γνωστή, αλλά κανείς δεν είχε φροντίσει να τα παρουσιάσει μέχρι σήμερα στο κοινό. Οπως ένας «διπλός» πίνακας του σημαντικού μεταϊμπρεσιονιστή Κωνσταντίνου Μαλέα (1879-1928), διαστάσεων 49×53 εκατοστών, που φιλοτεχνήθηκε μεταξύ 1917-1920 και απεικονίζει από τη μια πλευρά τον «Σκαραμαγκά» και από την άλλη ένα «Πορτρέτο Κυρίου». Το μουσείο σχεδιάζει να δημιουργήσει ειδική προθήκη, ώστε να παρουσιάζονται και οι δύο όψεις του πίνακα.
Υπάρχει πάντως μια μικρή σκιά πάνω από τα σχέδια του ιδρύματος, προς το παρόν τουλάχιστον: η επικείμενη κατάργηση των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου των δήμων της επικράτειας, όπως ορίζει πρόσφατη εγκύκλιος του υπουργείου Εσωτερικών. Καθώς αποτελεί ΝΠΔΔ, το Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης Ρόδου αιτήθηκε, όπως προβλέπεται, την εξαίρεσή του από το μέτρο και περιμένει μια απάντηση. Συντρέχουν εξάλλου αρκετοί λόγοι για να διατηρήσει την αυτοτέλειά του ένα ίδρυμα που η συλλογή του περιλαμβάνει έργα των Παρθένη, Τσαρούχη, Θεόφιλου, Μόραλη, Κόντογλου, Φασιανού, Εγγονόπουλου κ.ά. «Χρειαζόμαστε εξειδικευμένα στελέχη, όπως συντηρητές που δεν υπάρχουν ως δημοτικοί υπάλληλοι», λέει μεταξύ άλλων ο Σέργιος Αϊβάζης. «Αν επίσης το μουσείο ακολουθήσει τη λειτουργία του δήμου, μεταξύ 7.30-15.00, θα αποκλειστεί από τη λειτουργία της πόλης», συνεχίζει. Και καταλήγει ως εξής: «Ορισμένα συμβόλαια δωρεών αναφέρουν ρητά ότι αν καταργηθεί το νομικό πρόσωπο ή αν αλλάξει κάτι, οι δωρητές θα πάρουν πίσω τα έργα τους».
