Προτού ξεσπάσει ο πόλεμος μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, διαβάζαμε μόνο σε βιβλία για πολέμους με επίκεντρο τα τρόφιμα και πώς οι πρώτες ύλες μπορούν να γίνουν «όπλα» στα χέρια των χωρών. Μέχρι που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία και σχεδόν όλος ο πλανήτης βίωσε τις συνέπειες. Ο δείκτης των Ηνωμένων Εθνών για τις παγκόσμιες τιμές των βασικών προϊόντων διατροφής, όπως το σιτάρι και το κρέας, έφτασε στην κορύφωσή του τον Μάρτιο του 2022, αμέσως μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η οποία είναι από τις μεγαλύτερες δυνάμεις στην παραγωγή σιτηρών.
Οι συγκρούσεις οδήγησαν σε διακοπή της παραγωγής σιτηρών και πετρελαίου στην περιοχή και επιδείνωσαν την επισιτιστική κρίση σε μέρη της Ανατολικής Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, οποιαδήποτε αναταραχή σε ένα μέρος του πλανήτη έχει συνέπειες στην άλλη άκρη της γης, αποδιοργανώνει κοινωνίες, προκαλεί κραδασμούς, οδηγεί τμήματα του πληθυσμού σε φτωχοποίηση.
Ολα αυτά περιγράφονται ιδανικά στο βιβλίο του Γάλλου γεωγράφου Πιερ Ραφάλ με τίτλο «Γεωπολιτική των τροφίμων και της γαστρονομίας. Από το δίκρανο στην τεχνολογία τροφίμων» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). Και ο πιο ανυποψίαστος αναγνώστης θα καταλάβει πως η πρόσβαση στα τρόφιμα δεν αποτελεί βεβαιότητα. Επίσης ότι η τροφή δεν είναι μόνο μέσο επιβίωσης αλλά και όπλο ήπιας ή και πολύ σκληρής διπλωματίας. Η συγκέντρωση της παραγωγής σε όλο και λιγότερα χέρια, η ηγεμονία της βιομηχανίας τροφίμων, η κλιματική κρίση και οι τεράστιες αλλαγές που επιφέρει ήδη στην παραγωγή θα πυροδοτήσουν μεγάλες αντιπαραθέσεις τα επόμενα χρόνια. Οικονομίες και κοινωνίες θα χρειαστεί να αναδιοργανωθούν όπως άλλωστε έχει συμβεί πολλές φορές στην ιστορία.
Είναι απολύτως επίκαιρο το βιβλίο του Ραφάλ και πολύ διασκεδαστικό καθώς περιγράφει επίσης επίσημα γεύματα μεταξύ αρχηγών κρατών, παρακολουθεί την εξέλιξη του παραδοσιακού μάγειρα που σήμερα έχει γίνει… σεφ και τηλεοπτικός αστέρας, βλέπει τις μόδες με τις κουζίνες να περνούν. Κάποτε ήταν η κινέζικη, η περουβιανή και η βιετναμέζικη, σήμερα κάποια άλλη.
