Ηταν από τις πιο πολυαναμενόμενες κινηματογραφικές κυκλοφορίες της χρονιάς, όμως, κατά κοινή παραδοχή απογοήτευσε. Ο «Ναπολέων» του Ρίντλεϊ Σκοτ έχει προκαλέσει αρκετές αντιδράσεις, με κορυφαίες βέβαια αυτές των ίδιων των Γάλλων, οι οποίοι είναι έτοιμοι να κηρύξουν… μποϊκοτάζ ενάντια σε ένα φιλμ που από πολλούς χαρακτηρίζεται αντιστόρητο, έως και προσβλητικό για τη φιγούρα του κατακτητή. Η «Κ» επικοινώνησε με δύο Γαλλίδες, μία που ζει και εργάζεται στην Αθήνα και μία από το Παρίσι, οι οποίες είδαν τον «Ναπολέοντα» και έχουν να καταθέσουν τις δικές τους απόψεις.
«Είχα ακούσει και διαβάσει πολλά πριν τη δω. Για εμένα είναι μια καλοφτιαγμένη ταινία, με εξαιρετικά σκηνικά, κοστούμια και έναν πολύ καλό Χοακίν Φίνιξ. Κάπως έτσι φανταζόμουν τον Ναπολέοντα πάντα: λίγο παράξενο, όχι και τόσο ισορροπημένο σαν προσωπικότητα. Από την άλλη, υπάρχουν πάρα πολλά ιστορικά λάθη στην ταινία. Με ενόχλησε αρκετά, για παράδειγμα, που τον δείχνει να βομβαρδίζει τις πυραμίδες, είναι κάτι που δεν έγινε ποτέ. Και για τους Γάλλους ο Ναπολέων είναι αμφιλεγόμενη φιγούρα, όμως εδώ παρουσιάζεται κάτι πολύ διαφορετικό. Μάλλον είναι λίγο “αμερικανιά”», μας λέει η Ισαμπέλ Μαμπίρ, εργαζόμενη στο τμήμα εκπαιδευτικής συνεργασίας του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος.
Η Παριζιάνα –και σινεφίλ– Ζοΐ Σιμάρ, από την άλλη, έχει διαφορετικού τύπου ενστάσεις: «Προσωπικά, δεν είμαι και μεγάλη φαν του Ρίντλεϊ Σκοτ, όμως εδώ πραγματικά απογοητεύτηκα. Σίγουρα οπτικά η ταινία είναι όμορφη και η αναπαράσταση της εποχής καλοστημένη. Το ίδιο και οι σκηνές μάχης. Αφηγηματικά, ωστόσο, πάσχει πολύ. Δεν υπάρχει σοβαρή πλοκή, είναι απλώς βαρετή. Μοιάζει με μια ατελείωτη συσσώρευση βογγητών και συνοφρυώματος του Χοακίν Φίνιξ. Δεν είμαι ειδική στον Ναπολέοντα, αλλά δεν με πειράζουν οι ιστορικές ανακρίβειες, ούτως ή άλλως ξέρουμε ότι πρόκειται για μυθοπλασία. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έχουμε κάποια συγκεκριμένη κινηματογραφική οπτική».
Η επίσημη γαλλική εκπαίδευση εισάγει ιστορικά τον Ναπολέοντα και την εποχή του ήδη από τις τελευταίες τάξεις του δημοτικού, ενώ ασχολείται μαζί του και στη συνέχεια, δίχως να τον ηρωοποιεί ιδιαίτερα. Από την άλλη, ο ιστορικός Ζαν Τιλάρ, από τους κορυφαίους ειδικούς στον Ναπολέοντα παγκοσμίως, σε πρόσφατη συνέντευξή του, προέτρεψε τους φοιτητές του στη Σορβόννη να μη δουν την ταινία. «Αναγνωρίζω τις αρετές του φιλμ, έχουμε για παράδειγμα μια πολύ επιτυχημένη απεικόνιση του μεγάλου στρατού, μερικές ωραίες σκηνές μάχης. Από τη σκοπιά μου, ως ιστορικός θα είμαι λίγο πιο αυστηρός. Πολύ απλά, πρόκειται για καταστροφή. Πιστεύω ότι αν θέλεις να κάνεις μια ταινία για τη ζωή του, πρέπει να διαχωρίσεις τον Βοναπάρτη από τον Ναπολέοντα, που είναι δύο πολύ διαφορετικοί άνθρωποι. Ο πρώτος είναι ένας αδύναμος χαρακτήρας, με μαλλιά που πέφτουν στους ώμους, ο περίφημος “Boney”, παρατσούκλι που του έδωσαν οι Αγγλοι, αναφερόμενοι στην κοκαλιάρικη εμφάνισή του όταν ήταν νέος. Ο δεύτερος είναι ο “σαρκώδης” αυτοκράτορας, ο παχουλός ηγεμόνας που είναι στο τέλος της ζωής του. Ωστόσο και τους δύο χαρακτήρες υποδύεται ο ίδιος ηθοποιός, ο Χοακίν Φίνιξ, ο οποίος επιλέγει ένα ανέκφραστο πρόσωπο και ένα κενό βλέμμα σε όλη την ταινία, ενώ ο Ναπολέων ήταν ομολογουμένος προικισμένος με ισχυρό μαγνητισμό. Κατά τη γνώμη μου, υπήρξε μόνο ένας ηθοποιός που κατάφερε να ερμηνεύσει με επιτυχία και τις δύο πλευρές του χαρακτήρα: ο Αλμπέρ Ντιεντονέ, ο οποίος τον υποδύθηκε έξοχα στον “Ναπολέοντα” του Αμπελ Γκανς το 1927».
Ο Γάλλος ιστορικός εγείρει επίσης αντιρρήσεις ως προς τον τρόπο που παρουσιάζεται η σχέση του Ναπολέοντος με την Ιωσηφίνα. «Εκεί που η ταινία παραστρατεί είναι ο τρόπος με τον οποίο θέτει την αγάπη του Ναπολέοντος για εκείνη στο επίκεντρο των πάντων. Ο παθιασμένος, πυρετώδης εραστής, τον οποίο υποδύεται ο Φίνιξ, επισκιάζει πλήρως τον πολιτικό και μεγάλο στρατηγό που ήταν. Είναι αλήθεια ότι τα συναισθήματά του ήταν πολύ έντονα στην αρχή της ιστορίας τους, αλλά αυτά σταδιακά ξεθωριάζουν, μέχρι να συνειδητοποιήσει ότι εκείνη δεν θα μπορέσει να του χαρίσει διάδοχο».
