Σινεμά λιτό, συμβολικό και σε αρκετές περιπτώσεις «αινιγματικό», όπως το χαρακτηρίζει η Ταινιοθήκη της Ελλάδος, είναι αυτό της Γερμανίδας Αγκελα Σάνελεκ, η οποία θα επισκεφθεί τις επόμενες μέρες την Αθήνα για να παρευρεθεί σε μια πλήρη ρετροσπεκτίβα της πλούσιας εργογραφίας της. Αφορμή, η τελευταία –βραβευμένη στο Βερολίνο– δημιουργία της με τίτλο «Μουσική», η οποία μεταφέρει ελεύθερα τον μύθο του Οιδίποδα στο σήμερα, ενώ γυρίστηκε σχεδόν αποκλειστικά στη χώρα μας (και) με Ελληνες συντελεστές.
«Από τη στιγμή που είχα τη συγκεκριμένη ιδέα, αμέσως σκέφτηκα ότι πρέπει να τη γυρίσουμε στην Ελλάδα. Δεν γνώριζα καλά την τοπογραφία της χώρας, όμως κάναμε μεγάλη έρευνα για τοποθεσίες και καταλήξαμε κυρίως στην Πελοπόννησο, συν κάποιες σκηνές στην παραλία, οι οποίες είναι στην Εύβοια. Η εμπειρία με το ελληνικό συνεργείο ήταν εξαιρετική, όπως βέβαια και η συνεργασία με τον Αργύρη Ξάφη και τη Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου, που είναι από τους πρωταγωνιστές της ταινίας. Και οι ελληνικοί φορείς μάς βοήθησαν όσο μπορούσαν για να εξασφαλίσουμε, π.χ., άδεια να γυρίσουμε μέσα σε μια φυλακή κτλ.», μας λέει η έμπειρη κινηματογραφίστρια.
Στη «Μουσική», κεντρικός ήρωας είναι ο νεαρός Ιωνας, τον οποίο βρήκε και υιοθέτησε, μωρό ακόμη, πάνω στα ελληνικά βουνά ένα άτεκνο ζευγάρι. Επειτα από ένα τραγικό δυστύχημα, ωστόσο, εκείνος θα οδηγηθεί στη φυλακή, όπου γνωρίζει την Ηρώ, μια δεσμοφύλακα που τον συμπαθεί και τον φροντίζει, καθώς η όρασή του όλο και εξασθενεί. «Η ιστορία του Οιδίποδα όπως και οι υπόλοιπες που μας μεταφέρουν οι αρχαίες τραγωδίες είναι ασφαλώς επίκαιρες και σήμερα· αν δεν ήταν θα τις είχαμε λησμονήσει. Είναι κομμάτι τού ποιοι είμαστε, της Ιστορίας μας. Ακόμη και όταν δεν το κάνουμε συνειδητά, συχνά εμπνεόμαστε από αυτές για να δημιουργήσουμε ένα καινούργιο έργο», επισημαίνει η Σάνελεκ.
Το σινεμά της είναι όπως είπαμε λιτό, βασισμένο στην εικόνα και στους συνειρμούς που αυτή προκαλεί, ενώ πολλές φορές χρησιμοποιεί κώδικες και εργαλεία από άλλες τέχνες, όπως τα εικαστικά, η μουσική, η αρχιτεκτονική κτλ. Η ίδια πάντως αποφεύγει να ερμηνεύσει τα όσα μεταφέρει στην οθόνη: «Εκφράζω αυτό που βλέπετε στην οθόνη, δεν θέλω να επιβάλω οποιαδήποτε ερμηνεία. Επίσης δεν μπορώ να πω ότι η χρήση άλλων τεχνών γίνεται συνειδητά. Γενικώς η δημιουργία μιας ταινίας απαιτεί πολύ μεγάλη προετοιμασία, αλλιώς δεν θα συμβεί τίποτα. Εχεις να κάνεις με πολλούς ανθρώπους, αποφάσεις που πρέπει να παρθούν κ.ο.κ. Προσωπικά ξεκινώ να δουλεύω και πηγαίνω βήμα βήμα. Αρχικά φαντάζομαι κάποιες εικόνες και στη συνέχεια ψάχνω τον τρόπο να τις υλοποιήσω. Οσο για τα σύμβολα, αυτά έγκεινται περισσότερο στο βλέμμα του θεατή. Κάθε ανθρώπινο ον έχει τις δικές του εμπειρίες και τον δικό του τρόπο ζωής και μέσα από αυτά ερμηνεύει ένα έργο τέχνης. Για αυτό και τα σύμβολα λειτουργούν πολλές φορές διαφορετικά για τον καθένα ή μπορεί και να μην υπάρχουν καν».
Η ιστορία του Οιδίποδα όπως και οι υπόλοιπες που μας μεταφέρουν οι αρχαίες τραγωδίες είναι ασφαλώς επίκαιρες και σήμερα· αν δεν ήταν, θα τις είχαμε λησμονήσει.
Ο τίτλος της ταινίας, «Μουσική», προδιαθέτει για το περιεχόμενο. Η πραγματική μουσική πάντως δεν ξεκινάει παρά μόνο όταν ο ήρωας καταλήγει πια στη φυλακή. «Από την αρχή τριγύριζε στο μυαλό μου το ερώτημα για το πότε πρέπει να εμφανιστεί η μουσική. Ο τίτλος εκφράζει από μόνος του αυτό το ερώτημα. Ενα φιλμ άλλωστε έχει να κάνει πρωτίστως με τον χρόνο, το πώς τα πράγματα συμβαίνουν το ένα μετά το άλλο, και η μουσική είναι μέρος της αφήγησης».
Ως επιφανή εκπρόσωπο του σύγχρονου arthouse σινεμά, ρωτάμε την Αγκελα Σάνελεκ σχετικά με τον μετασχηματισμό της βιομηχανίας έπειτα από την εμφάνιση των διαδικτυακών πλατφορμών. «Αρχικά μιλάμε για μια κατάσταση που πλέον δεν μπορεί να αλλάξει. Προσωπικά θεωρώ σπουδαίο να μπορείς να δεις ταινίες πολύ πιο εύκολα από ό,τι στο παρελθόν. Τις έχεις πλέον στον υπολογιστή ή και στο κινητό σου. Φυσικά εγώ κάνω ταινίες έχοντας στον νου μου τη μεγάλη οθόνη, αλλά αν κάποιος θέλει να τις δει στο κινητό του, γιατί όχι;».
Περισσότερες πληροφορίες για τις ώρες προβολών της ρετροσπεκτίβας στο tainiothiki.gr.
