«Τα καλλιτεχνικά βιβλία διά χειρός του δημιουργού, που εδώ γίνεται καλλιτέχνης και βιβλιοδέτης μαζί, συνθέτουν ένα είδος καλλιτεχνικών αρχείων και ημερολογίων», γράφει ο Γιάννης Ψυχοπαίδης στο κείμενό του με τίτλο «Κατάλοιπα εν ζωή», που περιλαμβάνεται στη θαυμάσια έκδοση (εκδ. Υδροπλάνο) για την ατομική του έκθεση «Artist’s books (1979-2023)».
«Αυτή είναι μια ιστορία που ξεκίνησε από τη δεκαετία του 1970», λέει ο 78χρονος ζωγράφος όταν τον ρωτώ πώς άρχισε το ενδιαφέρον του γι’ αυτή την τόσο ιδιαίτερη εικαστική δουλειά. «Ηταν μικρές ανάσες στα λεγόμενα “μεγάλα” έργα, και με τον χρόνο πήραν τη μορφή βιβλίων σε μια φανταστική βιβλιοθήκη. Οι σκέψεις και οι σημειώσεις που περιέχουν, είτε εντάχθηκαν σε δουλειές που ακολουθούν είτε έμειναν ενδιάμεσοι σταθμοί της πορείας μου, εντελώς αυτόνομοι. Αλλωστε, όλα περιέχουν ένα στοιχείο κρυμμένο, κάτι ήθελα να κρατήσω για τον εαυτό μου».
Ο Γιάννης Ψυχοπαίδης είναι από τους πρώτους Ελληνες καλλιτέχνες που παρουσίασαν στην Ελλάδα, στη Γερμανία, στο Βέλγιο και στην Ιταλία έργα artist’s books, παράλληλα με τις χαρακτικές και τις ζωγραφικές δημιουργίες του. Πειραματίστηκε σε όλη τη διάρκεια της καλλιτεχνικής του πορείας με διάφορες φόρμες, σχήματα, όγκους, διαστάσεις, υλικά (πλαστικά, χαρτιά, χαρτόνια, objets trouvés), τεχνικές (σχέδιο, ζωγραφική, χαρακτική, μεταξοτυπία, κολάζ, μάσκες, μεικτές τεχνικές) διατηρώντας πάντα την προσωπική του εικαστική γραφή και τις εννοιολογικές προσεγγίσεις του. Πολλά από τα artist’s books του καλλιτέχνη δεν έχουν συμβατικό σχήμα βιβλίου, σελίδες, δέσιμο, επικεφαλίδες και γράμματα, αλλά έχουν μετατραπεί σε κουτιά ή σε μακριές λωρίδες leporello, διατηρώντας ωστόσο τον αφηγηματικό χαρακτήρα τους. Στην Ελληνοαμερικανική Ενωση, παρουσιάζονται 108 αυθεντικά και χειροποίητα έργα εικαστικής τέχνης, που δημιουργήθηκαν μέσα σε 44 χρόνια δουλειάς, σε επιμέλεια της Λουίζας Καραπιδάκη.
«Σύμφωνα με τον κανόνα του είδους, κάθε artist’s book είναι μοναδικό, και στη δική μου καλλιτεχνική διαδρομή αποτελούν ένα πλήρες και αυτοτελές “σώμα”», λέει ο ζωγράφος. Ολες οι θεματικές της δουλειάς του περνούν μέσα από αυτά τα βιβλία. Υπάρχουν ο διάλογος με τον αρχαίο κόσμο και την παράδοση, οι κοινωνικοπολιτικοί προβληματισμοί και οι κοινοί τόποι των ανθρώπινων προσώπων που έρχονται και φεύγουν, η σχέση με την ποίηση και τον λόγο γενικότερα έτσι όπως συναρτάται με τη μορφή του ποιητή, αλλά και αναφορές στην ιστορία της τέχνης.
«Τελικά, όσο το σκέφτομαι, τα artist’s books εκφράζουν την προσπάθειά μου να συγκροτήσω έναν τρόπο σκέψης σε μικρή κλίμακα. Ας μην ξεχνάμε ότι η έννοια του χειροποίητου υπάρχει σε όλο το έργο μου, η χειρωναξία είναι απελευθερωτική στην τέχνη», συμπληρώνει.
