Ζώνη ενδιαφέροντος ★★★★
ΔΡΑΜΑ (2023)
Σκηνοθεσία: Τζόναθαν Γκλέιζερ
Ερμηνείες: Σάντρα Χούλερ,
Κρίστιαν Φρίντελ
Μία από τις σπουδαιότερες ταινίες που είδαμε στο τελευταίο Φεστιβάλ Καννών, η οποία τιμήθηκε και με το Μεγάλο Βραβείο της κριτικής επιτροπής, κυκλοφορεί εδώ και μερικές ημέρες στις ελληνικές αίθουσες. Ο σταθερά ανήσυχος και τολμηρός Τζόναθαν Γκλέιζερ («Sexy Beast», «Under the Skin») βουτάει εδώ με πρωτότυπο τρόπο στην πιο εφιαλτική στιγμή του ευρωπαϊκού 20ού αιώνα. Λίγα μέτρα από την περίφραξη του Αουσβιτς, ο διοικητής του στρατοπέδου, Ρούντολφ Χος, μαζί με τη σύζυγό του, Χέντβιχ, προσπαθούν να στήσουν ένα ονειρεμένο σπιτικό για την οικογένειά τους. Ταυτόχρονα, ακριβώς δίπλα τους συντελείται ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Πικρά ειρωνικό, χειρουργικά ακριβές και αλλόκοτα «ενοχλητικό», το φιλμ του Γκλέιζερ επιτυγχάνει τον σκοπό του, αρχικά χάρη σε μια απλή αλλά εξαιρετική ιδέα: η δημιουργία ενός μικρού παραδείσου στη γειτονιά του κολαστηρίου του Αουσβιτς –συνέβη όντως– από τον ίδιο τον διοικητή, μοιάζει με ανεστραμμένο καθρέφτισμα όσων συμβαίνουν εκεί. Κάθε πρωί, ο Ρούντολφ Χος φοράει την άψογη στολή του, αποχαιρετά την υπέροχη οικογένεια και πηγαίνει στη δουλειά. Πίσω τα πάντα δουλεύουν ρολόι, χάρη στη φροντίδα και την επίβλεψη της Χέντβιχ (εξαιρετική η υποψήφια για Χρυσή Σφαίρα Σάντρα Χούλερ), η οποία πίσω από την εικόνα της στοργικής μητέρας κρύβει έναν ατσάλινο χαρακτήρα – στην πραγματικότητα, είναι εκείνη που κάνει κουμάντο.
Ολα αυτά ο φακός του Γκλέιζερ τα παρακολουθεί με σχεδόν «φιλολογικό» ενδιαφέρον, αποστασιοποιημένος και ουδέτερος, κάτι το οποίο ενισχύει ακόμη περισσότερο τον σουρεαλισμό που υποβόσκει διαρκώς. Η κυρία του σπιτιού επιδεικνύει τον φροντισμένο κήπο της στους καλεσμένους, τα παιδιά πλατσουρίζουν χαρούμενα στην πισίνα, διάφορα «δώρα» καταφτάνουν καθημερινά από το στρατόπεδο. Αυτό το τελευταίο δεν το βλέπουμε ουσιαστικά ποτέ· μόνο τις ψηλές του στέγες, ενώ πού και πού κάποιες μακρινές κραυγές ή ο βρυχηθμός της φωτιάς εισβάλλουν στη «ζώνη του ενδιαφέροντος».
Πόσο διατεθειμένοι είμαστε ως άνθρωποι να κλείσουμε αυτιά και μάτια στη θηριωδία; Πώς η αποκτήνωση και η φρίκη καλύπτονται κάτω από ένα πέπλο τάξης και αρμονίας;
Ακριβώς εκεί είναι που έρχεται το πιο ουσιαστικό και επίκαιρο κομμάτι της παρατήρησης του Γκλέιζερ. Πόσο διατεθειμένοι είμαστε ως άνθρωποι να κλείσουμε αυτιά και μάτια στη θηριωδία που συντελείται δίπλα μας; Πώς η αποκτήνωση και η φρίκη καλύπτονται κάτω από ένα πέπλο τάξης και αρμονίας;
Οι προσωπικές «φούσκες» ασφαλείας όχι μόνο δεν σώζουν, αλλά τελικά υποθάλπουν το κτήνος και καλλιεργούν τις άρρωστες νοοτροπίες, μοιάζει να σημειώνει με το στεγνό του χιούμορ ο Γκλέιζερ.
