«Η δουλειά μας είναι βαριά και αρκετά δύσκολη για να την πάρουμε ελαφρά», είχε πει ο Οτάρ Ιοσελιάνι. «Θα ήθελα οι ταινίες μου να είναι ένα δώρο, ένα δώρο για κάποιον που δεν ξέρω, αλλά που αναπόφευκτα έχει τις ίδιες ιδέες με εμένα».
Ο γεννημένος στη Γεωργία σκηνοθέτης και σεναριογράφος Οτάρ Ιοσελιάνι πέθανε στη Γαλλία σε ηλικία 89 ετών, όπως ανακοίνωσε προχθές ο στενός φίλος του Γιούρι Ροστ. Αποφοίτησε το 1965 από το Κρατικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου της Μόσχας και από την αρχή τον διέκριναν η φαντασία και ο αντικομφορμισμός. Οι πρώτες του ταινίες στη Γεωργία –μεταξύ άλλων, «Πεσμένα φύλλα» και «Παστροράλε»– κέρδισαν διεθνή αναγνώριση. Δύο καθοριστικές γνωριμίες, με τον Ρενέ Κλερ και τον Ζαν Τατί, τον συνέδεσαν με τη Γαλλία, όπου εγκαταστάθηκε από τη δεκαετία του 1980. Στο Παρίσι δημιούργησε το φιλμ «Οι ευνοούμενοι του φεγγαριού», που τον έκανε ευρύτατα γνωστό.
Πέρα από τα βραβεία που συγκέντρωσε –όπως αυτά που κέρδισε στις Κάννες και στη συνέχεια στη Βενετία (1982, 1984, 1989 και 1992) και στο Βερολίνο (2002), όπου έλαβε την Αργυρή Αρκτο καλύτερης σκηνοθεσίας και το βραβείο κριτικών– ο Ιοσελιάνι εκπροσώπησε τη συνέχεια μιας σύγχρονης κινηματογραφικής παράδοσης που άνθησε σε όλη την Ευρώπη, ακόμη και στο πιο απομακρυσμένο άκρο της, τη δεκαετία του ’60. Με τη δουλειά του διαμόρφωσε επί μισόν αιώνα μια φιλμογραφία που γιορτάζει τη ζωή με εξυπνάδα, τρυφερότητα και επαναστατικό πνεύμα. Στυλίστας της καθημερινότητας, έκανε ταινίες-σάτιρες με σουρεαλιστικές πινελιές που δεν αφηγούνται αλλά περιγράφουν καταστάσεις με μια ιδιόμορφη αίσθηση του χιούμορ.
Ο σκηνοθέτης επέκρινε συχνά τις ρωσικές αρχές, ιδίως σε σχέση με τους πολέμους στην Τσετσενία και στη Γεωργία το 2008. Το 2022, καταδίκασε έντονα τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και ποτέ δεν έπαψε να παρακολουθεί την επικαιρότητα, και να αντιδρά σε αυτήν. «Ευτυχία για μένα είναι αν κάποιος καταφέρει να διατυπώσει σωστά μια ιδέα, την οποία είχα και εγώ στο μυαλό μου: βλέπεις μια ταινία, διαβάζεις ένα βιβλίο και λες στον εαυτό σου: Τι χαρά, σκέφτεται σαν εμένα!», έλεγε.
