Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ανω Πόλη της Θεσσαλονίκης, σ’ ένα οθωμανικό σπίτι του 19ου αιώνα. Από τότε που θυμάται τον εαυτό της λατρεύει τα ζώα. Οταν, σε ηλικία πέντε ετών, συνειδητοποίησε, ένα μεσημέρι, ότι αυτό που σιγομαγειρευόταν στην κουζίνα τους ήταν το κουνελάκι με το οποίο μέχρι πρότινος έπαιζε στην αυλή, άρπαξε την κατσαρόλα και την πέταξε από το παράθυρo, σπαράζοντας στο κλάμα. Εκρηκτική, έτοιμη να κάνει τα πάντα για να υπερασπιστεί τα δικά της «ιερά και όσια», από μικρή. Στα έξι της χρόνια η Αγγελική Κοτταρίδη, μέσα από ένα βιβλίο μυθολογίας, δώρο της μητέρας της, αγάπησε και τους αρχαίους Ελληνες. «Χωρίς να καταλαβαίνω πώς και γιατί, είπα πως εγώ μ’ αυτούς θα είμαι από εδώ και πέρα». Και είναι. Αφοσιωμένα και αδιάλειπτα.
Σπούδασε αρχαιολογία στη Θεσσαλονίκη, εκπληρώνοντας το παιδικό της όνειρο. Στις 5 Σεπτεμβρίου 1977, τριτοετής φοιτήτρια, βρέθηκε για πρακτική άσκηση στη Βεργίνα, που τότε ήταν χωριουδάκι, μ’ ένα καφενείο, μία ταβέρνα και το μοναδικό τηλέφωνο στο περίπτερο της πλατείας. Την είχε επιλέξει, γιατί την είχε συνεπάρει με τη διδασκαλία του ο Μανόλης Ανδρόνικος, καθηγητής της στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. «Είχε κοφτερό πολιτικό μυαλό, ασχολούνταν και με τη φιλοσοφία της επιστήμης, με το raison d’ être των πραγμάτων», όπως λέει. Υπήρχε, όμως, ένας ακόμα λόγος: ως εκλεγμένη εκπρόσωπος των φοιτητών, δεν ήθελε να πάρει τη θέση κάποιου άλλου. Εκείνα τα χρόνια, σχεδόν όλοι προτιμούσαν άλλες ανασκαφές, όπως στο Δίον ή στο Σέσκλο. Ο Ανδρόνικος, ο Δάσκαλος, όπως τον αποκαλεί, «δεν ήταν τόσο… τρέντι όσο ο Παντερμαλής και ο Δεσπίνης». Βέβαια την επόμενη χρονιά, μετά την ανακάλυψη του τάφου του Φιλίππου Β΄, όλα άλλαξαν. Και οι Αιγές έμελλαν να γίνουν ο τόπος της Αγγελικής Κοτταρίδη· πεδίο έρευνας, μελέτης, διδασκαλίας, σκληρής δουλειάς και άοκνων προσπαθειών. Η ίδια το περιγράφει με μια παρομοίωση: «Είμαι σαν χαμστεράκι σε κλουβί: ξυπνάω και κοιμάμαι με τους Μακεδόνες στο μυαλό μου». Από το 1989, που ως πρώτη επιτυχούσα στον διαγωνισμό της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας διορίστηκε επιμελήτρια σε Ημαθία – Βεργίνα, μέχρι πριν από λίγες μέρες, που αφυπηρέτησε, στόχος της ήταν να μπει μια διαφορετική παράμετρος στο συλλογικό συνειδητό – ασυνείδητο: να κατανοήσουν όσο το δυνατόν περισσότεροι Ελληνες ότι οι Μακεδόνες ήταν αλλιώς. «Μια κοινωνία ομηρικού τύπου, με τους ανθρώπους ταγμένους δίπλα στον αρχηγό τους, ο οποίος όμως δεν ήταν βασιλιάς με τον τρόπο που εμείς το εννοούμε, τύπου Λουί Κατόρζ. Δεν υπήρχε απολυταρχική μοναρχία. Ο Μακεδόνας βασιλιάς ήταν “πατέρας” των υπηκόων του, γι’ αυτό και συνήθως ονομαζόταν Αλέξανδρος (από το αλέξω, αποκρούω τους εχθρούς) ή Αμύντας (αυτός που αμύνεται για τον λαό, τον προστατεύει). Επίσης εκλεγόταν. Δεν κληρονομούσε τον θρόνο ο γιος του βασιλιά. Οι πιο πολλοί τα αγνοούν αυτά, οπότε δεν κατανοούν το θαύμα που συντελέστηκε στις Αιγές».Και επί των ημερών της, όμως, πέρα από τις αμέτρητες δημοσιεύσεις, τα συνέδρια, τον παγκόσμιο επιστημονικό διάλογο, ένα θαύμα συντελέστηκε: το Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών. Στις εκθέσεις, μόνιμες και περιοδικές, μπροστά στα μάτια των επισκεπτών ξετυλίγεται το κουβάρι της ιστορίας της Μακεδονίας. Και στους αθέατους για το κοινό χώρους, υπάρχει ένα σημαντικό κέντρο έρευνας, ένα εργαστήριο όπου εκατοντάδες θησαυροί «ζωντανεύουν» ξανά χάρη στη φροντίδα των συντηρητών. Η Αγγελική Κοτταρίδη γνωρίζει το μουσείο, όπως και τον αρχαιολογικό χώρο, σπιθαμή προς σπιθαμή. Καθετί στις αίθουσές του έχει τη σφραγίδα της επιστημονικής γνώσης και της αισθητικής της.
«Η αρχαιολογία και τα μνημεία μόνο χαρά μού έδωσαν. Oσους πόνους είχα με βοήθησαν να τους ξεπεράσω. Ο Φίλιππος και ο Αλέξανδρος δεν με πρόδωσαν ποτέ», λέει η Αγγελική Κοτταρίδη.
Αν ζητήσει κανείς τον δικό της προσωπικό απολογισμό, πάντως, θα απαντήσει με ταπεινότητα. «Η αρχαιολογία και τα μνημεία μόνο χαρά μού έδωσαν. Κι όσους πόνους είχα με βοήθησαν να τους ξεπεράσω. Ο Φίλιππος και ο Αλέξανδρος δεν με πρόδωσαν ποτέ. Οι δυο τους, όπως και ο Πλάτωνας, που ανέκαθεν ήταν πυξίδα στη ζωή μου, μου έδειχναν πως η πορεία μου έπρεπε να είναι διαρκώς προς τα πάνω. Να γίνομαι ολοένα και καλύτερη». Κι αν την… τσιγκλίσει κανείς με τις διάφορες θεωρίες που κατά καιρούς ακούγονται για το ποιος είναι θαμμένος στις Αιγές και αμφισβητούν τον Δάσκαλό της, θα ξυπνήσει μέσα της εκείνο το θυμωμένο κοριτσάκι: «Οι δημοσιογράφοι φταίνε που ζητούν από μη ειδικούς την άποψή τους – για τον ντόρο, για μερικά “κλικ”. Είναι σαν να πονάει το δόντι σου και να πηγαίνεις σε ορθοπεδικό!», μου είπε σε πρόσφατη τηλεφωνική μας επικοινωνία.
Οσο για τη ζωή της από εδώ και πέρα; Η ίδια εύχεται «να μείνει ακμαίο το μυαλό μου και να ασχοληθώ με το γράψιμο, γιατί το έχω παραμελήσει. “Να πούμε τα λιγοστά μας λόγια γιατί η ψυχή μας αύριο κάνει πανιά”, όπως λέει ο Σεφέρης». Κάπως έτσι τη φαντάζομαι: να μελετάει και να γράφει με πάθος, σ’ ένα σπίτι με μεγάλο κήπο, όπου θα παίζουν η Κυρία Μπου, η σκυλίτσα της, και οι γάτες της.
