Ο Γιώργος Λάνθιμος, που ανέβηκε χθες τα ξημερώματα στη σκηνή για να παραλάβει τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης ταινίας στην κατηγορία κωμωδία/μιούζικαλ, ήταν ένας φανερά ευτυχισμένος άνθρωπος. Οχι απλά χαρούμενος για το επίτευγμα, το οποίο παρεμπιπτόντως δεν είχε καταφέρει κανένας Ελληνας κινηματογραφιστής μέχρι τώρα, αλλά ευτυχής με τον τρόπο ενός ανθρώπου –και βασικά ενός καλλιτέχνη– ο οποίος είναι πια πολύ σίγουρος για τις δημιουργικές δυνάμεις, το όραμα, αλλά και τους συνεργάτες που σταθερά τον βοηθούν να το πραγματώσει. Μερικοί από αυτούς στέκονταν πίσω του στη σκηνή, με πρώτη φυσικά την Εμα Στόουν, η οποία λίγο πριν, στον δικό της ευχαριστήριο λόγο για το βραβείο γυναικείας ερμηνείας, είπε: «Γιώργο, δεν ξέρω τι να σου πω που δεν σου το έχω ήδη πει, όμως θα είμαι για πάντα ευγνώμων που συναντηθήκαμε». Εκείνος από την πλευρά του, σαν μικρό παιδί που ζει το όνειρο, δήλωσε συνεπαρμένος από την παρουσία του… Μπρους Σπρίνγκστιν στην τελετή απονομής, με τον οποίο, όπως είπε, έχει γενέθλια την ίδια μέρα και είναι ο ήρωας της παιδικής του ηλικίας.
Αυτή την αίσθηση σιγουριάς, που αναφέραμε παραπάνω, εξέπεμπε ο Λάνθιμος και στις αρχές του περασμένου Σεπτεμβρίου, όταν βρέθηκα απέναντί του στη Βενετία για μια αποκλειστική συνέντευξη στην «Κ». Το «Poor Things» είχε κάνει μόλις την παγκόσμια πρεμιέρα του στη Μόστρα –ο Χρυσός Λέων απείχε μία εβδομάδα– και οι πρώτες αντιδράσεις ήταν ενθουσιώδεις, εκείνος ωστόσο έμοιαζε ικανοποιημένος με τη δουλειά του ανεξάρτητα από αυτό. Οχι ότι δεν δίνει σημασία στη γνώμη του κοινού· σε εκείνη τη συνέντευξη μάλιστα το είχε επαναλάβει αρκετές φορές: «Κάνουμε ταινίες για να τις δει ο κόσμος». Ο «κόσμος» ή αλλιώς το ευρύ κοινό, είναι αυτό που φαίνεται να κατακτά ο Λάνθιμος με την τελευταία του ταινία, δίχως παράλληλα να εγκαταλείπει την καλλιτεχνική σφραγίδα, που κάνει εδώ και χρόνια το έργο του διακριτό και αξιοπρόσεκτο. Κύρια συστατικά του σε αυτή τη συνταγή είναι το έξυπνο χιούμορ και οι λαμπεροί πρωταγωνιστές, οι οποίοι φέρνουν από μόνοι τους τον κόσμο στην αίθουσα.
Το ευρύ κοινό είναι αυτό που φαίνεται να κατακτά με την τελευταία του ταινία, δίχως παράλληλα να εγκαταλείπει την καλλιτεχνική του σφραγίδα.
Για να το πούμε αγγλιστί, αφού το πεδίο δράσης του είναι εδώ και χρόνια διεθνές: και arthouse και mainstream. Ο συνδυασμός δεν πρέπει να ξενίζει, ίσα ίσα αποτελεί ένα από τα πιο δύσκολα επιτεύγματα στον χώρο του σινεμά, τέχνης αναμφίβολα υψηλής στις κορυφαίες εκφράσεις της, κατά τα άλλα όμως θεμελιωδώς λαϊκής ως προς το κοινό που απευθύνεται. Ο Μάρτιν Σκορσέζε, ο Στίβεν Σπίλμπεργκ ή ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ είναι γίγαντες του σινεμά όχι μόνο επειδή οι ταινίες τους φανερώνουν μεγάλη καλλιτεχνική δεξιοτεχνία, αλλά και διότι αγαπήθηκαν από εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ο Γιώργος Λάνθιμος βέβαια δεν βρίσκεται προς το παρόν στη δική τους μυθική σφαίρα, όμως η πορεία του από τον καθαρά φεστιβαλικό «Κυνόδοντα» του 2009 μέχρι το «Poor Things» και τις Χρυσές Σφαίρες τέτοιο μονοπάτι χαράζει, ειδικά αν ακολουθήσει παρόμοιος θρίαμβος και στα επερχόμενα βραβεία Οσκαρ. Για τα τελευταία πάντως δεν πρέπει να προτρέχουμε. Ως γνωστόν, οι Χρυσές Σφαίρες μοιράζουν τις κορυφαίες διακρίσεις τους σε δύο υποκατηγορίες (δράμα/κωμωδία) με το «Οπενχάιμερ» του Κρίστοφερ Νόλαν να αποκτά κάποιο προβάδισμα μετά τη δική του αντίστοιχη επικράτηση και τις συνολικά πέντε Σφαίρες που κατέκτησε. Ούτως ή άλλως, μια τέτοια νίκη δεν εξασφαλίζει επ’ ουδενί και την οσκαρική δόξα, όπως δείχνει τουλάχιστον η πιο πρόσφατη εμπειρία των τελευταίων δέκα ετών. Περισσότερα ως προς την κατεύθυνση που θα πάρουν τα πράγματα στον δρόμο για τη λαμπερή τελετή της 11ης Μαρτίου, θα μάθουμε μέσα στον επόμενο μήνα, όταν θα αρχίσουν να απονέμονται τα σχετικά βραβεία των διαφόρων κινηματογραφικών χολιγουντιανών ενώσεων.
Προς το παρόν, πάντως, ο Λάνθιμος και οι συνεργάτες του μπορούν να χαρούν τη νίκη τους. Οπως μου είχε πει ο ίδιος στη Βενετία: «Είναι παράξενο ότι γυρίζεις μια ταινία και έπειτα περιμένεις ενάμιση με δύο χρόνια, ενώ στο μεταξύ κάνεις άλλα πράγματα, μέχρι να βγει στον κόσμο και να μιλήσεις για αυτή». Οι Ελληνες κινηματογραφιστές από την πλευρά τους, που καταφέρνουν να κάνουν ταινίες ακόμα πιο σπάνια λόγω οικονομικών δυσκολιών, καταλαβαίνουν καλά το συναίσθημα. Οπως επισήμανε στο συγχαρητήριο μήνυμά του και το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, η επιτυχία του Γιώργου Λάνθιμου αποτελεί ζωντανό πρότυπο και ελπιδοφόρο μήνυμα για άλλους ταλαντούχους συναδέλφους του της νέας γενιάς, οι οποίοι βλέπουν έναν άνθρωπο των δικών τους καταβολών, που δημιούργησε με εξωστρέφεια, και τελικά έφτασε να πετυχαίνει στο υψηλότερο επίπεδο. Τα συγχαρητήριά τους εξέφρασαν, χθες, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Στέφανος Κασσελάκης.
