«Δεν είναι μόνον η μέρα, είναι και η νύχτα. Δεν είναι μόνον το φως, είναι και το σκοτάδι. Δεν είναι μόνον το πρόσωπο, είναι και το υπόλοιπο σώμα: η κοιλιά, το στομάχι, τα σπλάχνα». Αυτή είναι η απάντηση του Εδουάρδου Σακαγιάν στην ερώτησή μου πώς περνάμε στη ζωγραφική του από το «Εμείς» στις «Στέγες του Παρισιού», την έκθεσή του που εγκαινιάζεται σήμερα στην γκαλερί Καλφαγιάν.
Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του ζωγράφου βρίσκεται αυτή τη φορά –ή ανέκαθεν όπως επιμένει– η μελέτη του φωτός, κάτι που αποτυπώνεται με γλαφυρό τρόπο στη νέα σειρά με τίτλο «Les toits de Paris» (Οι στέγες του Παρισιού) που παρουσιάζεται για πρώτη φορά. Με τα δικά του λόγια αυτό είναι «το ιερό φως στις στέγες τού Παρισιού», κι αυτά τα έργα συμβαίνουν, «όταν το φως γίνεται χάος και το χρώμα προηγείται του σχεδίου».
«Δεν είμαι ζωγράφος του ενός θέματος», προσθέτει. Η πόλη, τα παράθυρα, ο άνθρωπος –ο καθένας από εμάς όπως μεταπηδάμε από την πραγματικότητα στη φαντασία– υπήρξαν στοιχεία της δουλειάς του από την αρχή. «Εχω στιγμές στοχαστικές και στιγμές ονειρικές, ένα ηδονιστικό ντελίριο και μια σκληρή κριτική στην αποξένωση της ανωνυμίας», σχολιάζει.
Σε μια παλιότερη συζήτησή μας με αφορμή την έκθεση «Εμείς», με την ειλικρίνεια και την ποιητικότητα που τον διακρίνει εξηγούσε ότι όλοι ζούμε μεταξύ αλήθειας και ονείρου, ευχαρίστησης και θλίψης. «Είμαστε κάτοικοι μιας πόλης που μας περιέχει και τη φέρουμε, χωρίς να έχει σημασία πού πραγματικά βρίσκεται», είχε πει τότε. Υπό αυτή την έννοια οι «Στέγες του Παρισιού» θα μπορούσαν να βρίσκονται παντού όπου οι άνθρωποι, σε στιγμές μοναχικές, στρεφόμαστε στο παράθυρο για να δούμε τον ουρανό.
Ομως η συγκεκριμένη δουλειά αποτελεί παράλληλα κι ένα είδος προσωπικού ημερολογίου του καλλιτέχνη, σημειώσεις για τη ρευστότητα του φωτός και τις εναλλαγές του κατά τη διάρκεια της ημέρας. Είναι έργα που δουλεύονται εκ του φυσικού καθώς κοιτάζει έξω από το παράθυρό του στο Παρίσι, δημιουργήματα παρατήρησης που εξισορροπούν τα φανταστικά του έργα σαν το «Πανηγύρι» και τους «Δεσπότες» που επίσης παρουσιάζονται στην έκθεση ως μέρος της σειράς των «Θεατών». «Υστερα είναι οι καθημερινές σκηνές από τους δρόμους όπου οι άνθρωποι περπατούν, οι σειρές με τους κολυμβητές στις οποίες υπάρχει η αντίθετη συνθήκη και οι γεωμετρίες αντικαθίστανται από τη ρευστότητα της θάλασσας», λέει. Επίσης ο μαριονετίστας, τα αυτοκίνητα με τα ζευγάρια, τα λεωφορεία με τους ανθρώπους, οι διάφοροι χώροι ως τοπία και τα αυτοπορτρέτα. «Τέλος το έργο “Ηφαίστειο” αντιπροσωπεύει ένα θεμελιώδες κεφάλαιο της ζωγραφικής μου», σημειώνει στο κείμενό του αναφορικά με τη δουλειά που παρουσιάζει στην Αθήνα.
Η σειρά «Les toits de Paris» έχει ήδη εξασφαλίσει τη συνέχειά της στην γκαλερί του ζωγράφου στο Παρίσι, στο περιβάλλον των «παραθύρων» του. «Τα παράθυρα είναι ανοίγματα σε μια φωτεινή συνείδηση. Το φως δεν έχει μόδες, όπως η ζωή. Η παρατήρησή του είναι μια μορφή διαλογισμού, κι ένα φάρμακο για τη σύγχρονη εποχή με τις οθόνες».
«Les Toits de Paris», έως 10 Μαρτίου, γκαλερί Καλφαγιάν.
