Αυτή την περίοδο η Μαρία Μαγκανάρη αλλάζει πολλά επαγγελματικά «καπέλα». Σκηνοθέτις και ηθοποιός με συνεπή 20χρονη πορεία στο θέατρο παρουσιάζει στο Θέατρο Θησείο την παράσταση «Ο άντρας μου» σε δική της δραματουργία – σκηνοθεσία, και παίζει δίπλα στη Μαρία Σκουλά και την Aμαλία Καβάλη. Παράλληλα, από την αρχή αυτού του μήνα έχει αναλάβει τα καθήκοντα της υπεύθυνης του Μικρού Εθνικού, διαδεχόμενη τη σκηνοθέτιδα Σοφία Βγενοπούλου.
Εύλογα λοιπόν αυτή η συνέντευξη ξεκινάει από το Εθνικό Θέατρο. «Ηταν πολύ τιμητική η πρόταση να διαδεχθώ στην Παιδική και Εφηβική Σκηνή τη Σοφία Βγενοπούλου, η οποία έχει παραγάγει εξαιρετικό έργο στα πολλά χρόνια της θητείας της», μας λέει η κ. Μαγκανάρη. «Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευθύνη αλλά και σημαντικότερη πηγή ενέργειας και χαράς από το κοινό των παιδιών. Από εκεί πηγάζει η επιθυμία μου να εμπλακώ ολόψυχα σε αυτή τη θέση, συνεχίζοντας μια –ελπίζω– δημιουργική και ερευνητική σχέση με το θέατρο».
Συνταγογράφηση
Μέχρι τον Μάιο το πρόγραμμα της Σκηνής θα ακολουθήσει τον σχεδιασμό της προκατόχου της, αλλά παράλληλα σχεδιάζεται η νέα θεατρική περίοδος που θα εμπλουτιστεί με δικές της ιδέες. Ωστόσο, για τη νέα υπεύθυνη του Μικρού Εθνικού η πρόκληση αυτή τη στιγμή ονομάζεται «Πολιτιστική Συνταγογράφηση». Είναι το πιλοτικό ερευνητικό πρόγραμμα το οποίο το Εθνικό Θέατρο, ως ένας από τους συμμετέχοντες καλλιτεχνικούς φορείς, προετοιμάζεται να υλοποιήσει σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού και το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής, με στόχο να αξιοποιήσει τη θεραπευτική λειτουργία της τέχνης στην ψυχική υγεία.
«Το πιστεύουμε πολύ», μας λέει, «και επιθυμούμε να συνδέσουμε τις ψυχιατρικές δομές, μέσω βιωματικών ομάδων, με τη θεατρική δράση». Στόχος είναι το πρόγραμμα να ξεκινήσει τον Μάρτιο. Σε πιλοτικό επίπεδο θα έχει εξάμηνη διάρκεια και θα λειτουργήσει σε δύο τρίμηνα, ενώ οι ωφελούμενοι του προγράμματος είναι στην πλειονότητα ενήλικοι αλλά και έφηβοι. Οπως προσθέτει, σκοπός όλων είναι το πρόγραμμα να μακροημερεύσει και να αναπτυχθεί.
«Ηταν πολύ τιμητική η πρόταση να διαδεχθώ στην Παιδική και Εφηβική Σκηνή τη Σοφία Βγενοπούλου», λέει η σκηνοθέτις.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες και με τόσες διαφορετικές ευθύνες, το τηλέφωνό της χτυπάει διαρκώς. Συζητώντας, η ώρα περνάει και ετοιμάζεται για την αποψινή παράσταση «Ο άντρας μου», που βασίζεται στην ομώνυμη συλλογή διηγημάτων της συγγραφέως Ρούμενα Μπουζάροφσκα από τη Βόρεια Μακεδονία. Το βιβλίο, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg (σε μετάφραση της Αλεξάνδρας Ιωαννίδου), έχει μεταφραστεί σε 15 γλώσσες και μέχρι σήμερα έχει μεταφερθεί έξι φορές στη θεατρική σκηνή και περιγράφει με χιούμορ και σκληρότητα τις δυναμικές των σχέσεων εντός του ζευγαριού και της οικογένειας, μέσα σε μια σύγχρονη, πατριαρχική βαλκανική κοινωνία. «Τι σας συνέδεσε με το βιβλίο;», ρωτάμε τη σκηνοθέτιδα.
«Το ένστικτο», απαντάει γρήγορα, και όποιος είναι εξοικειωμένος με τη δουλειά της, αναγνωρίζει ότι οι επιλογές των έργων της εκφράζουν μια αναστοχαστική εσωτερική διαδρομή, με σταθερή αγάπη στη λογοτεχνία. «Απόλαυσα το βιβλίο ως αναγνώστρια, και την ίδια στιγμή οι ιστορίες γεννούσαν μέσα μου εικόνες. Εβλεπα πρόσωπα τόσο καλοσχεδιασμένα που ζωντάνευαν μπροστά μου», προσθέτει.
Ετσι αποφάσισε να μπει στο εγχείρημα της δραματουργίας με σκοπό τη μεταφορά του στη σκηνή. «Η δουλειά μου δεν ήταν να “αναπαραστήσω” τα διηγήματα, αλλά να καταφέρω να τα ενεργοποιήσω στη σκηνή με όλο το χιούμορ και το ποιητικό-μεταφυσικό τους στοιχείο», εξηγεί.
Η παράσταση δεν κρύβει την αφηγηματική, λογοτεχνική καταγωγή της, και επίσης διατηρεί την αμεσότητα της γραφής, «τη λαϊκότητα, την εξωστρέφειά της, στα οποία οφείλεται και η επιτυχία του βιβλίου», σχολιάζει η Μαρία Μαγκανάρη. Η ίδια ανεβαίνει στη σκηνή ζωντανεύοντας δύο από τις 11 ιστορίες του βιβλίου. Οι τρεις ηθοποιοί, αν και ερμηνεύτριες διαφορετικής θεατρικής καταγωγής και ιδιοσυγκρασίας, συντονίζονται απολύτως σε μια σπονδυλωτή θεατρική αφήγηση που απευθύνεται με ευθύτητα στο κοινό, για αυτό και σε κάθε παράσταση αναδημιουργείται μαζί του.
«Το προηγούμενο Σάββατο, ζήσαμε ένα πανηγύρι», λέει η σκηνοθέτις, «με τους θεατές να συμμετέχουν γελώντας και σχολιάζοντας φωναχτά. Την επόμενη ημέρα είχαμε πάλι την προσοχή τους, αλλά ήταν ήσυχοι και πιο διακριτικοί». Τη βραδιά που εμείς παρακολουθήσαμε την παράσταση, στο κοινό οι γυναίκες ήταν αισθητά περισσότερες από τους άντρες –αλλά μήπως αυτό δεν συμβαίνει συνήθως στο θέατρο;– και στα σημεία στα οποία οι ιστορίες άγγιζαν προσωπικές σκέψεις για την πατριαρχία, ή αποκάλυπταν οικείες ρωγμές στις ενδοοικογενειακές σχέσεις, πάντα από κάπου ακουγόταν ένα επιφώνημα, ή ένα γέλιο. Σε μια ιστορία απιστίας δύο φίλες που κάθονταν μπροστά μας σκούντηξε η μία την άλλη και ψιθύρισαν με νόημα: «Την ξέρω αυτήν».
«Ο άντρας μου», Θέατρο Θησείον, από Πέμπτη έως Κυριακή.
