Ενα από τα δωμάτια της Οικίας Καβάφη στην Αλεξάνδρεια που επισκεφθήκαμε, μετά την αποκατάστασή της από το Ιδρυμα Ωνάση και το Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού, αποκαλύπτει το πρόσωπο πίσω από τα αρχικά Κ.Π. και «μιλάει» για τον Κωνσταντίνο Πέτρου Καβάφη, τον Αλεξανδρινό ποιητή που εξακολουθεί να τιμά την ελληνική γλώσσα στα πέρατα του κόσμου κοντά έναν αιώνα μετά τον θάνατό του.
Στην κοσμόπολη όπου γεννήθηκε και εγκαταστάθηκε παρά τα ταξίδια του, είχε συνήθειες ταιριαστές με την εποχή του. Ο Καβάφης έζησε το λεγόμενο fin du siècle και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα σύμφωνα με την παιδεία και τη θέση ως μέλος της εξέχουσας ελληνικής παροικίας. Από το μπαλκόνι αυτού του σπιτιού της τότε οδού Lepsius (σήμερα Rue C. P. Cavafy 4), που πλέον έχει αποκτήσει έναν ιδιαίτερο μουσειακό χαρακτήρα, δεν φαίνεται η περίφημη αλεξανδρινή προκυμαία, αλλά οι γειτονιές με τα πιο χαμηλά κτίρια και τους φτωχομαχαλάδες στο βάθος. Το κτίριο περιβαλλόταν από το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο, το Ελληνικό Νοσοκομείο και τους οίκους ανοχής της πόλης, τα οποία ο Καβάφης αποκαλούσε ο «Ναός της Ψυχής», ο «Ναός του Σώματος» και ο «Ναός της Σάρκας», αντίστοιχα.
Τι άλλο μας αποκαλύπτουν τα χαρτώα τεκμήρια για τον άνθρωπο Καβάφη; Οτι γιόρτασε την αλλαγή του έτους 1895 με τα μέλη της «Κλίκας», δηλαδή τον κύκλο των φίλων του που αναφέρονται ονομαστικά. Η κάρτα του μενού που εκτίθεται είναι χειρόγραφη, στη γαλλική γλώσσα και κάτω από το ξεθωριασμένο μελάνι διακρίνουμε πως το πρώτο πιάτο που προσφέρθηκε ήταν μάλλον κονσομέ. Μαθαίνουμε επίσης ότι, εις πείσμα της πραγματικότητας, ο Καβάφης διατήρησε τις αστικές συνήθειες της άλλοτε ευκατάστατης οικογένειάς του, για αυτό σε μια επιστολή ο στενός φίλος του Μικές Ράλλης τον παρατηρεί ότι ξοδεύει μεγάλα χρηματικά ποσά για ρούχα χωρίς να πληρώνει τους ράφτες του.
Κάθε δωμάτιο έχει μια διακριτή ονομασία και περιλαμβάνει κειμήλια, πιστά αντίγραφα τεκμηρίων, αλλά και σύγχρονα έργα τέχνης.
Ο ποιητής αγαπούσε εκτός από το «ευσπλαχνικό» αλκοόλ και τα χαρτιά, καθώς στις προθήκες παρουσιάζεται ένα σημειωματάριο με την επιγραφή «Τζόγος», για την περίοδο από τον Ιανουάριο του 1887 έως τον Απρίλιο του 1893, με χειρόγραφες σημειώσεις που καταγράφουν ποσά κέρδους και ζημίας ανά παιχνίδι, ανά μήνα και συνολικά για κάθε έτος. Οσο για τη σύμβαση εργασίας με ημερομηνία 8 Μαΐου 1913, καταγράφει την ανανέωση της θητείας του Καβάφη ως υπαλλήλου του Υπουργείου Δημοσίων Εργων για περίοδο πέντε ετών, με ετήσιες απολαβές 264 αιγυπτιακές λίρες. Η θέση του ήταν στα γραφεία του 3ου Κύκλου Αρδεύσεων στην Αλεξάνδρεια.
Κάθε δωμάτιο της Οικίας Καβάφη έχει μια διακριτή ονομασία και περιλαμβάνει κειμήλια, πιστά αντίγραφα τεκμηρίων, έργα από τη ζωή και το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή, αλλά και σύγχρονα έργα τέχνης. Στο πρώτο δωμάτιο, «Ο παγκόσμιος ποιητής», βρίσκουμε μεταφράσεις του έργου του από όλο τον κόσμο, ακολουθεί το δωμάτιο «Πάντα η Αλεξάνδρεια είναι», που αναδεικνύει με χάρτες και χρονολόγια τη σύνδεσή του με την πόλη, έπειτα μπαίνουμε στα δωμάτια για την προσωπική του ζωή, σε ένα άλλο που αναπαριστά το σαλόνι του όπως ήταν την εποχή που ζούσε ακόμα στο σπίτι, ενώ στο δωμάτιο «Καβαφικοί Διάλογοι» βλέπουμε την αλληλογραφία του με συγγραφείς της εποχής. Τα τελευταία δύο δωμάτια είναι αφιερωμένα στο αρχείο Καβάφη και στην ιστορία της ίδιας της οικίας.
O Καβάφης είναι ένας από τους μύθους της Αλεξάνδρειας και ακόμη περισσότερο είναι μία από τις προσωπικότητες που με τον βίο και το έργο τους δεν μας επιτρέπουν να ξεχάσουμε ότι υπάρχουν βαθιές ελληνικές ρίζες σε αυτήν την πόλη. Ας υπενθυμίσουμε ότι το 1992, με πρωτοβουλία του ιστορικού και συγγραφέα Κωστή Μοσκώφ, μορφωτικού ακολούθου στην ελληνική πρεσβεία του Καΐρου, εγκαινιάστηκε στον χώρο της οικίας το Μουσείο Καβάφη. Δύο χρόνια αργότερα διαμορφώθηκε στον ίδιο χώρο και η Αίθουσα Στρατή Τσίρκα, ο οποίος είχε γνωρίσει σε νεαρή ηλικία τον ποιητή και τον επισκέφθηκε το καλοκαίρι του 1930.
Η Οικία Καβάφη αποκαταστάθηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο Flux, ενώ τα θυρανοίξια πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο 11 Μαΐου παρουσία της ΠτΔ Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Ετσι, το διαμέρισμα του ποιητή στον δεύτερο όροφο ενός κτιρίου εκλεκτικιστικής αρχιτεκτονικής καθίσταται προορισμός για επισκέπτες από κάθε γωνιά του πλανήτη. Το παρελθόν του Καβάφη στην Αλεξάνδρεια συνομιλεί πια με το έργο του ποιητή στο Αρχείο Καβάφη στην Αθήνα.
