Η Εριέτα Αττάλη ξεκίνησε τη διαδρομή της στη φωτογραφία το 1992 στη Βεργίνα, ως φωτογράφος του τμήματος συντήρησης αρχαιοτήτων της Ελληνικής Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Επειτα από 12 χρόνια σημαντικού έργου μεταπήδησε στη φωτογραφία τοπίου και την αρχιτεκτονική φωτογραφία, αποσπώντας σημαντικές διακρίσεις. Τον Σεπτέμβριο του 2022 ζήτησε άδεια για να φωτογραφίσει τη Δήλο, θέλοντας να επιστρέψει στη φωτογραφία αρχαιολογικών χώρων, αυτή τη φορά, όμως, με καλλιτεχνική ματιά, όντας απαλλαγμένη από τη δέσμευση της επιστημονικής καταγραφής.
«Για μένα η Δήλος δεν είναι μόνο οι αρχαιότητες. Ποτέ δεν βλέπω μόνο τον “πρωταγωνιστή”, με ενδιαφέρει να εντάξω στη σύνθεση και ό,τι περιβάλλει και επιδρά στο κύριο θέμα μου. Εδώ με απασχόλησε κυρίως η σχέση των ερειπίων με τη θάλασσα, με τη φύση. Για μένα ήταν γοητευτικό να ερευνήσω τη Δήλο σε συνάρτηση και με τα άλλα κυκλαδονήσια. Τι σημαίνει κύκλος; Τι σημαίνει Κυκλάδες; Πώς αποτυπώνεται αυτό σε μια εικόνα;».
Διέσχισε σχεδόν τα 2/3 του νησιού πεζοπορώντας, έφθασε μέχρι το νοτιότερο άκρο για να δει πώς διαγράφεται το τοπίο και πώς επηρεάζουν την εικόνα τα βουνά της Νάξου και της Πάρου. Θέλησε να πιάσει τη σκιά της Ρήνειας. Φωτογράφισε όλες τις ώρες της ημέρας και μέρος αυτού του project παρουσιάζει στην ομαδική έκθεση «Τhalassa Fantastica» στην Βsl Gallery στο Παρίσι (έως 17/8).
Σε αυτό το σώμα δουλειάς έχει εντάξει και μια ψηφιακή εκτύπωση από τον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας για να κάνει και τη σύνδεση με την ατομική έκθεση «Lieux de sport, lieux d’idéaux», που παρουσιάζεται αυτές τις ημέρες στο κτιριακό συγκρότημα της UNESCO στο Παρίσι, με την υποστήριξη του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου και της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στην UNESCO (έως 21/5). Εχοντας κάνει «ζέσταμα» με τη Δήλο, σκέφθηκε να επισκεφθεί την Ολυμπία. «Στη σημερινή εποχή είναι πολύ εύκολο να χαθεί η σύνδεσή μας με το παρελθόν, γι’ αυτό και πρέπει επιστήμονες, ιστορικοί και καλλιτέχνες να μεριμνούμε πάντα γι’ αυτή τη γέφυρα. Οι Ολυμπιακοί στο Παρίσι προσέφεραν μια εξαιρετική αφορμή».
«Για μένα η Δήλος δεν είναι μόνο οι αρχαιότητες. Ποτέ δεν βλέπω μόνο τον “πρωταγωνιστή”», λέει η φωτογράφος.
Η Αττάλη δεν περιόρισε το βλέμμα της στα επιβλητικά ερείπια, αλλά απέδωσε τον χώρο ενταγμένο μέσα στο περιβάλλον, ώστε, όπως πολύ σωστά σχολιάζει ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Φιλιππίδης που υπογράφει τα κείμενα της έκθεσης, οι εντυπώσεις των θεατών να καθορίζονται και από την κυρίαρχη φύση του αρχαιολογικού χώρου. «Αξιοποιώντας τις λεπτές διαβαθμίσεις του φωτός, οι φωτογραφίες της Εριέτας Αττάλη αποκαθιστούν τη σύνδεση ανάμεσα σε ερείπια μνημείων και στο φυσικό τους περιβάλλον, ακριβώς όπως θα τα αντιλαμβάνονταν οι επισκέπτες στην αρχαιότητα: ως σημάδια θεϊκής παρουσίας».
Στις συζητήσεις που είχε κάνει η διακεκριμένη φωτογράφος με την πρόεδρο του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου, Κατερίνα Ξυλά, είχε αναφερθεί μόνο στην Ολυμπία. Ο πρεσβευτής, ωστόσο, της Ελλάδας στο Παρίσι, Δημήτρης Ζεβελάκης, της είπε πως έπρεπε να «ανοίξει» το χρονικό πλαίσιο και να κάνει λήψεις και στο Καλλιμάρμαρο, παρουσιάζοντας τη γέννηση των Ολυμπιακών Αγώνων αλλά και την αναβίωσή τους στην Αθήνα το 1896.
«Το Καλλιμάρμαρο το φωτογραφίζουμε πάντα από μέσα και έτσι αδυνατούμε να δούμε πώς ενσωματώνεται μέσα στον αστικό ιστό. Την περιοχή τη γνώριζα καλά, από την εποχή που έκανα ακόμη αθλητισμό. Εχω κάνει πολλές προπονήσεις εκεί, έτρεχα απέναντι στον Εθνικό, στον λόφο. Ανέβηκα, λοιπόν, στον Λυκαβηττό την ώρα που έδυε ο ήλιος και τράβηξα το στάδιο από ψηλά, “σβήνοντας” στοιχεία της τσιμεντούπολης και επιμένοντας στη σχέση του τοποσήμου με τον Υμηττό, τον Παρθενώνα, τη θάλασσα. Δεν με ενδιαφέρει η γραφική, τουριστική του αποτύπωση, αλλά το πώς λειτουργεί σε σχέση με το φυσικό και το αστικό τοπίο».
Γνωρίζοντας πόσο συχνά σηκώνει την κάμερα ή το κινητό της, τη ρωτώ πόσο δύσκολο ήταν για εκείνη να καταλήξει στις φωτογραφίες που θα απάρτιζαν την έκθεση. «Καθόλου δύσκολο. Διδάσκω 20 χρόνια», εξηγεί και μου θυμίζει ότι ξεκίνησε να διδάσκει φωτογραφία τοπίου και αρχιτεκτονική φωτογραφία το 2003 στο Κολούμπια, ενώ μέχρι σήμερα έχει συμπληρώσει εκατοντάδες διδακτικές ώρες σε μεγάλα πανεπιστημιακά και τεχνολογικά ιδρύματα, όπως το Technical University of Munich, το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης και το Royαl Melbourne Institute of Technology, από το οποίο πήρε και το διδακτορικό της. «Βλέπω σε κάθε ακαδημαϊκό έτος χιλιάδες εικόνες, έχω αναπτύξει ταχύτητα και κριτήριο που μου επιτρέπει να πω με ασφάλεια ποια φωτογραφία θα σε βοηθήσει κάθε φορά να πεις την ιστορία».
Επισημαίνει ότι εξίσου σημαντικό είναι το πώς θα παντρέψεις τις εικόνες μεταξύ τους. Κάθε συνδυασμός οδηγεί σε ένα διαφορετικό αφήγημα. «Στη μεγάλη έκθεση που θα κάνω για τη Δήλο του χρόνου στην Αθήνα, η αφήγηση θα έχει πολλές διαφορετικές στρώσεις».
