ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΝΩΛΙΚΑΚΗΣ
ΣΤΑ ΦΩΤΑ
Συνομιλίες με τη Νατάσα Μπαστέα
εκδ. Αρμός, σελ. 356
Τετάρτη 10 Ιουνίου 1987. Μέσα σε ένα παλιό αμερικανικό Oldsmobile που αγόρασε με 200 δολάρια, ο Ανδρέας Μανωλικάκης οδηγεί από το κέντρο του Μανχάταν μέχρι το σπίτι του στην Αστόρια, καπνίζοντας το ένα τσιγάρο μετά το άλλο. Είναι σίγουρος ότι και αυτή τη φορά, την πέμπτη, έχει αποτύχει στις εξετάσεις. Ξέχασε μερικές ατάκες και προκειμένου να τα μπαλώσει και να κερδίσει χρόνο, αυτοσχεδίασε μουρμουρίζοντας ακατανόητα «μπλα, μπλα» πάνω στο σανίδι. Το κοινό μπορεί να το βρήκε αστείο, αλλά τι θα σκέφτηκε η επιτροπή των κριτών που κρατούσε στα χέρια της το μέλλον του στο διάσημο Actors Studio; Θα άναβε το πράσινο φως για να γίνει διά βίου μέλος του θεατρικού οργανισμού ή θα έπρεπε να ξαναδώσει εξετάσεις την επόμενη χρονιά; Μήπως είχε έρθει η ώρα να τα παρατήσει και να επιστρέψει στην Ελλάδα; Μήπως το αμερικάνικο όνειρο θα παρέμενε όνειρο; Το μόνο που τον παρηγορούσε ήταν η σκέψη ότι ο Χάρβεϊ Καϊτέλ είχε δώσει 11 φορές εξετάσεις και ο Τζακ Νίκολσον, 5, μέχρι να τα καταφέρουν.
Στο βιβλίο μιλάει με τρόπο σχεδόν κινηματογραφικό· μοιράζεται προσωπικές στιγμές, μεταφέρει τις εμπειρίες του από συναντήσεις με ιερά τέρατα του σινεμά.
Οι φόβοι του Ανδρέα Μανωλικάκη δεν βγήκαν αληθινοί. Στις εξετάσεις τα είχε πάει περίφημα, έγινε διά βίου μέλος σε μία από τις πιο σπουδαίες σχολές υποκριτικής στον κόσμο, το μοναδικό που πέρασε με «μπλα, μπλα», και έτσι ξεκίνησε να γράφει τη δική του ιστορία στον θεατρικό οργανισμό που ίδρυσαν το 1947 ο Ελία Καζάν, η Σέριλ Κρόφορντ και ο Ρόμπερτ Λιούις. Στην πορεία, έγινε μέλος του διοικητικού συμβουλίου και πρόεδρος του μεταπτυχιακού προγράμματος Actors Studio Drama School (Master of Fine Arts) στο Pace University της Νέας Υόρκης, όπου δίδασκε υποκριτική και σκηνοθεσία.
Οσο εντυπωσιακοί όμως και αν ακούγονται αυτοί οι τίτλοι δεν επαρκούν για να περιγράψουν τη ζωή, τη συναρπαστική πορεία, τις σημαντικές κατακτήσεις του παιδιού από την Αγία Παρασκευή, που αγαπούσε την μπάλα και τα κορίτσια, και κάποια στιγμή, από μια κουβέντα του αδελφού του αποφάσισε να γίνει ηθοποιός, τελείωσε τη σχολή του Κουν και εν συνεχεία του Μαρσέλ Μαρσό στο Παρίσι, βρέθηκε στην Αμερική χωρίς να γνωρίζει λέξη αγγλικά, έπαιξε στο Μπρόντγουεϊ, σκηνοθέτησε παραστάσεις, δίδαξε σκηνοθεσία και υποκριτική σε τάξεις μελλοντικών σταρ όπως ο Μπράντλεϊ Κούπερ, έγινε συνομιλητής σπουδαίων ηθοποιών και σκηνοθετών, του Αλ Πατσίνο, της Ελεν Μπέρνστιν, του Αλεκ Μπάλντουιν, του Αρθουρ Πεν, του Μάρτιν Λαντάου. Ευτυχώς υπάρχουν τα βιβλία για να αφηγηθούν ωραίες και σπάνιες ιστορίες, και «Στα φώτα» όπως είναι ο τίτλος του βιβλίου που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αρμός, ο Ανδρέας Μανωλικάκης ξετυλίγει τη ζωή του στη δημοσιογράφο Νατάσα Μπαστέα, με τρόπο εξομολογητικό, ειλικρινή, ζωντανό, σχεδόν κινηματογραφικό· μοιράζεται προσωπικές στιγμές και σημαντικούς σταθμούς, μεταφέρει τις εμπειρίες του από συναντήσεις με ιερά τέρατα του σινεμά. «Είναι ένας άνθρωπος αγνός, που αποφεύγει τοξικούς ανθρώπους και καταστάσεις γιατί αισθάνεται ότι δηλητηριάζεται. Συναντιέται συστηματικά και παίζει χαρτιά όχι για τον τζόγο, αλλά για την επαφή και την επικοινωνία με φίλους που συνδέεται επί πολλά χρόνια. Επίσης είναι πολύ ανοιχτός στο να ακούσει και να αποδεχθεί την άλλη άποψη εφόσον τη βρίσκει σωστή», λέει, λ.χ., για τον Αλ Πατσίνο.
Πληροφορίες και γνώσεις
Μεγάλο μέρος του βιβλίου αφορά την τέχνη της υποκριτικής, τη μέθοδο της διδασκαλίας και τη φιλοσοφία του Ανδρέα Μανωλικάκη, ένα «μωσαϊκό» πληροφοριών και γνώσεων από σπουδαίους δασκάλους, Λι Στράσμπεργκ, Ηλία Καζάν, Στέλα Αντλερ, Μαρσέλ Μαρσό, Κάρολο Κουν. Πώς, όμως, ο δάσκαλος ξεχωρίζει αυτόν που θα διαπρέψει αργότερα; Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι εύκολο, λέει ο Μανωλικάκης. Μπράντλεϊ Κούπερ: Ταλαντούχος, με ωραίο παρουσιαστικό, σοβαρός, στοχοπροσηλωμένος, επιμελής, εργατικός, στην τάξη ήταν φανερό ότι ένα αστέρι γεννιόταν. Υπάρχουν βέβαια και παραδείγματα μαθητών που ενώ δεν διακρίνονταν οι δυνατότητές τους έκαναν σημαντικές καριέρες.
«Στα φώτα» υπάρχουν και εμπειρίες που δοκίμασαν τις αντοχές του, όπως όταν ένας κακοποιός του κόλλησε το πιστόλι στο μέτωπο μέσα στο διαμέρισμά του στην Αστόρια, αλλά και κάποια «στιγμιότυπα» από σχέσεις του με γυναίκες. Ενδιαφέρουσα είναι και η ματιά του στην Ελλάδα, στο Εθνικό Θέατρο, στη διαδικασία αξιολόγησης και επιλογής του καλλιτεχνικού διευθυντή αλλά και στο ελληνικό #metoo, ένα πολύπλοκο, όπως λέει, πρόβλημα. «Οι συμπεριφορές τέτοιου είδους στον χώρο του θεάτρου έχουν τις ρίζες τους στις τάξεις των δραματικών σχολών. Εκεί καλλιεργούνται και δοκιμάζονται. Εκεί οι μαθητευόμενοι ηθοποιοί παίρνουν τα πρώτα μηνύματα για το τι θα ακολουθήσει όταν βγουν στο επάγγελμα».
Το βιβλίο «Στα φώτα» παρουσιάζεται την Παρασκευή 31 Μαΐου, στις 19.00, στην Ελληνοαμερικανική Ενωση (Μασσαλίας 22).
