PATRICIA LOCKWOOD
Κανείς δε μιλάει γι’ αυτό
μτφρ.: Μυρσίνη Γκανά
εκδ. Ψυχογιός, 2023, σελ. 217
«Κάποιος κάποια στιγμή έβγαλε το τηλέφωνό της από την τσέπη της κι εκείνη απογειώθηκε, ελαφρύτερη. Ολόκληρος ο εαυτός της βρισκόταν σ’ αυτό». Είναι ένα βαρίδι στη ζωή της το τηλέφωνό της πια, η οθόνη του, η πληροφορία που της παρέχει κάθε στιγμή, η δικτύωση, η συνεχής ενημέρωση, η διάδραση και η επικοινωνία, η στρεβλή κοινωνικότητα, είναι όλα ένα βαρίδι που την τραβάει προς την κόλαση.
Κι όμως επιλέγει να ζει συνεχώς μέσα στις οθόνες, η ζωή της είναι ψηφιακή, η «πύλη» όπως αποκαλεί τον διαδικτυακό κόσμο είναι μονίμως ανοιχτή και αδηφάγα. Στο σουρεαλιστικό ψηφιακό χάος στροβιλίζεται με απόλυτη άνεση και ξεγνοιασιά συντηρώντας την κριτική ματιά, γελώντας, διασκεδάζοντας, συμμετέχοντας και συνεισφέροντας σ’ όλο αυτό το διαδικτυακό πανηγύρι, το γεμάτο συνωμοσίες και τοξικότητα, αλήθειες και ψέματα, συναισθήματα της στιγμής, ασύνδετα σχόλια, σκέψεις που στέλνονται σε όλους χωρίς συνοχή, κάποτε πράγματα τόσο προσωπικά που τρομάζουν.
Η άγρια, σκοτεινή πλευρά των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ο εθισμός στην οθόνη, η αστάθεια του ψυχισμού που γεννά η ταύτιση με τη δημοσιοποίηση των πάντων, η ανάγκη αποδοχής αλλά και επιβολής μέσω του επηρεασμού, ο παραλογισμός μιας πραγματικότητας τεμαχισμένης σε σύντομες αναρτήσεις με περιορισμούς λέξεων, η ηρωίδα φαντάζει η τέλεια influencer. Νομίζει ότι ελέγχει όλο αυτό το δημιούργημά της, αλλά είναι εκείνο που την ορίζει πια, γι’ αυτό και η τιμωρία της ελάχιστης απομάκρυνσης για ένα πολιτικό της σχόλιο, την επηρεάζει βαθιά, δείχνοντας σε εμάς το μέτρο της εξάρτησης που εκείνη έχει χάσει. Σκρολάρει στην οθόνη ακατάπαυστα και μεταφέρει αυτό το κύλισμα και στις σελίδες του βιβλίου. Μικρές παράγραφοι, αποσπασματική αφήγηση, ελλειπτικός λόγος, ένα υβριδικό μυθιστόρημα, τόσο μακριά από την εικόνα που έχουμε για μια πλήρη ιστορία. Τόσο μοντέρνο όσο και προκλητικό να το παρακολουθήσεις. Στο πρώτο του μέρος.
Μάθημα ζωής
Γιατί στο δεύτερο είναι η πραγματικότητα που θα της ανοίξει την πύλη στην αληθινή ζωή και στον ανείπωτο πόνο που αυτή μπορεί να προκαλεί. Μία ακραία συνθήκη δυστυχίας που αφορά την αδελφή της και το μωρό που φέρνει στον κόσμο, ένα μωρό διαφορετικό, που προκαλεί λίγη χαρά και πολλή αγωνία, θλίψη κι απόγνωση. Ενα μωρό με σύνδρομο, γεννημένο για μια σύντομη, ανυπόφορη ζωή. Από το τηλεφώνημα της μητέρας της που θα την καλέσει γιατί «κάτι πήγε στραβά», μέχρι τη στιγμή που όλα θα τελειώσουν και θα αρχίσει μετά από μήνες να επιστρέφει στη δική της ζωή, που την είχε βάλει σε αναμονή, η ηρωίδα αναγνωρίζει ότι ζει σε έναν άλλο κόσμο.
Η επιστροφή είναι επώδυνη· πρέπει να ξυπνήσουν συναισθήματα που στον κυβερνοχώρο μπαίνουν σε κατάσταση αναμονής.
Μαθαίνει από την αρχή την καλοσύνη, την προσφορά, την αποδοχή, την αντοχή, την αγάπη. Αυτό το μωρό, που με τις περιορισμένες του δυνατότητες καταλαβαίνει, αισθάνεται, γελάει, κοιτάζει χωρίς να βλέπει, μα νιώθει τα πάντα, γίνεται μια πηγή διδαχής. Θα της μάθει να στριφογυρίζει γύρω από ένα πραγματικό πρόσωπο, θα της μάθει να αγκαλιάζει ένα ζωντανό πλάσμα, να το φροντίζει, να το μυρίζει, να το αναζητά και να το αγαπά. Θα της μάθει να κλαίει χωρίς ενοχή, χωρίς προσμονή, μονάχα για το επείγον της μικρής του ζωής.
Αυτό το δεύτερο μέρος διαβάζεται χωρίς ανάσα, είναι τόσο σπαρακτικό χωρίς να είναι μελοδραματικό, τόσο αληθινό, καίριο στο συναίσθημα καθώς απαντά και στο τελευταίο ερώτημα της πραγματικής μα και της εικονικής ζωής.
Σύνδρομο
Κανείς δε μιλάει για αυτό το σπάνιο σύνδρομο που προκαλεί τόση δυστυχία, που όπως κάθε τρανταχτή δυστυχία στη ζωή μας την αλλάζει. Το σύνδρομο είναι μόνο η αφορμή να σκεφτούμε όλα όσα μας ορίζουν και μας νοηματοδοτούν. Κι ίσως πάλι, κανείς δεν μιλάει γι’ αυτό που προκαλεί η οθόνη ως τρόπος ζωής. Την εξάρτηση, τη θλίψη, τις χαμένες πραγματικές στιγμές, που μας νοιάζει να τις αποτυπώσουμε παρά να τις ζήσουμε, που κάποιες φορές μοιάζει να υπάρχουν μόνο αν τις ανεβάσουμε. Σαν να περιμένουμε από τους άλλους την επιβεβαίωση ότι όσα ζούμε είναι αληθινά, ότι υπάρχουν μόνο αν τα κοινοποιήσουμε στον κόσμο όλο, σαν να θέλουμε συνεχώς να επικροτείται η ύπαρξή μας. Σύνδρομο είναι κι αυτό. Ενα ασύγγνωστο ψυχικό έλλειμμα.
