«Πάντα εκφράζουμε τη συμπαράστασή μας στην Ελλάδα· αυτή τη χρονιά, το σημαντικό ήταν ότι επιβεβαιώσαμε πως δεν έχουμε κανένα φιρμάνι όπως αυτό που επικαλούνται οι Βρετανοί φίλοι μας», λέει στην «Κ» η Ζεϊνέπ Μποζ, επικεφαλής του τμήματος καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων της Τουρκίας, λίγες ημέρες μετά την παρέμβασή της στη διακυβερνητική επιτροπή της UNESCO.
Η κ. Μποζ υπογραμμίζει ότι το «φιρμάνι» δεν έχει βρεθεί στα οθωμανικά αρχεία και όταν άκουσε στη συζήτηση της επιτροπής την εμπλοκή των Οθωμανών της εποχής, θεώρησε φυσικό ότι έπρεπε να παρέμβει.
«Δεν είναι σε γνώση μας η ύπαρξη εγγράφου που να νομιμοποιεί αυτή την αγορά, η οποία έγινε τότε από τους αποικιοκράτες του Ηνωμένου Βασιλείου, οπότε δεν νομίζω ότι υπάρχει περιθώριο να συζητήσουμε τη νομιμότητά της ακόμη και (…) σύμφωνα με τον νόμο της εποχής. Ανυπομονούμε ολόψυχα να γιορτάσουμε την επιστροφή των Γλυπτών, καθώς πιστεύουμε ότι θα σηματοδοτήσει μια αλλαγή συμπεριφοράς προς την κατεύθυνση της προστασίας των πολιτιστικών αγαθών και θα είναι το ισχυρότερο μήνυμα που θα δοθεί παγκοσμίως», είπε στην UNESCO, όπως αποκάλυψε χθες η «Κ» σε αναλυτικό ρεπορτάζ της (4/6/2024).
Το έγγραφο
Οταν τη ρωτάμε για την ιταλική μετάφραση του «φιρμανιού» που διαθέτει το Βρετανικό Μουσείο για να υποστηρίξει τη νομιμότητα της πώλησης των παρθενώνειων γλυπτών από τον Ελγιν στη βρετανική κυβέρνηση του 1816, μας λέει ότι θα περίμενε ένα τέτοιο έγγραφο να έχει ορισμένα διακριτικά. «Φανταστείτε να γράφατε εσείς κάτι αντίστοιχο σήμερα και μετά 200 χρόνια να έπρεπε κάποιος να υποστηρίξει τη γνησιότητά του. Θα περίμενα να έχει κάποιες σφραγίδες επάνω στο έγγραφο», σημειώνει και καλεί τη βρετανική πλευρά να φέρει στο φως το «φιρμάνι», εάν το έχει. «Αν το έχουν θα πρέπει να το δείξουν», λέει και συμπληρώνει ότι παρακολουθεί το θέμα εδώ και 18 χρόνια.
Φανταστείτε να γράφατε εσείς κάτι αντίστοιχο σήμερα και μετά 200 χρόνια να έπρεπε κάποιος να υποστηρίξει τη γνησιότητά του. Θα περίμενα να έχει κάποιες σφραγίδες επάνω στο έγγραφο.
Με την πάγια θέση του για μια «συνεργασία για τον Παρθενώνα», η οποία θα εξερευνήσει τη πιθανότητα «καινοτόμων τρόπων συνεργασίας με τους Ελληνες φίλους μας», αλλά και με τη μάλλον καινοφανή διατύπωση ότι «αναγνωρίζει την ισχυρή επιθυμία της Ελλάδας τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Λονδίνο να επιστραφούν στην Αθήνα», αντέδρασε το Βρετανικό Μουσείο στις πρόσφατες εξελίξεις.
Απαντώντας μέσω εκπροσώπου του σε αίτημα της «Κ» να σχολιάσει τις δηλώσεις της Ζεϊνέπ Μποζ, το βρετανικό ίδρυμα υπογράμμισε επίσης ότι οι ελληνικές διεκδικήσεις είναι «ένα ζήτημα με πολύ μακρά ιστορία και κατανοούμε και σεβόμαστε τα έντονα συναισθήματα που προκαλεί αυτή η συζήτηση.
Το Βρετανικό Μουσείο έχει φροντίσει τα Γλυπτά του Παρθενώνα για πάνω από δύο αιώνες», προσθέτοντας σε πιο συνεργατικό τόνο ότι «η βαθιά επένδυσή μας στα Γλυπτά είναι κάτι κοινό που έχουμε με τους Ελληνες εταίρους μας. Ελπίζουμε ότι μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη νέα σχέση και τις ρεαλιστικές λύσεις που επιδιώκουμε».
Τα όσα έλαβαν χώρα στη διακυβερνητική επιτροπή της UNESCO για την επιστροφή των πολιτιστικών αγαθών –που πραγματοποίησε την 24η σύνοδό της από τις 29 έως τις 30 Μαΐου στο Παρίσι, με το Ηνωμένο Βασίλειο να συμμετέχει για πρώτη φορά– σχολίασε και η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. Ερωτώμενη από δημοσιογράφους, επισήμανε ότι με το κείμενο των συστάσεων που υιοθέτησε, η Διακυβερνητική Επιτροπή καλεί τη βρετανική και την ελληνική πλευρά να επιλύσουν το χρονίζον ζήτημα των Γλυπτών.
«Η Ελλάδα είναι πάντα ανοικτή στον διάλογο», σημείωσε η κυρία Μενδώνη, ενώ όπως αναμενόταν δεν άφησε ασχολίαστες και τις δηλώσεις της εκπροσώπου της Τουρκίας, σχετικά με το «περίφημο “φιρμάνι” του Ελγιν», όπως το ανέφερε χαρακτηριστικά. «Το τοποθετώ εντός εισαγωγικών», υπογράμμισε, «γιατί αυτό είναι ένα επιχείρημα της βρετανικής πλευράς το οποίο όμως έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι γνήσιο. Δεν υπήρξε ποτέ φιρμάνι οθωμανικό το οποίο έδωσε στον Ελγιν τη δυνατότητα να φερθεί με τη βαρβαρότητα που φέρθηκε στα Γλυπτά του Παρθενώνα. Στη σύνοδο, η εκπρόσωπος της Τουρκίας επιβεβαίωσε αυτό το οποίο υποστηρίζει εδώ και χρόνια η ελληνική πλευρά. Οτι δεν υπάρχει φιρμάνι».
