Οταν οι εκδόσεις Εστία ανακοίνωσαν τη Δευτέρα ότι τα εξαντλημένα βιβλία του Χρήστου Βακαλόπουλου (1956-1993) πρόκειται να ανατυπωθούν, δεν το έκαναν επειδή κατάλαβαν ξαφνικά ότι το έργο του ξεχωριστού αυτού συγγραφέα και σκηνοθέτη εξακολουθεί να διαβάζεται. Η απουσία του από τα ράφια των βιβλιοπωλείων, λέει η εκδότρια Εύα Καραϊτίδη, οφειλόταν σε διαδικαστικά και γραφειοκρατικά ζητήματα νομικής φύσεως. Τα οποία πάντως, μόλις επιλύθηκαν, σαν να απελευθέρωσαν μερικές δυνάμεις. «Αρκεί να σας πω», λέει η εκδότρια, «ότι ένα απόθεμα της “Γραμμής του ορίζοντος” που είχαμε κρατήσει, εξαφανίστηκε χθες. Ηταν 600 αντίτυπα και έβλεπα κυρίως νέους ανθρώπους να τα αγοράζουν δυο-δυο από το βιβλιοπωλείο μας, για να τα κάνουν δώρο».
Η εκδότρια εκτιμά ότι παρόλο που θεατρικές ομάδες προσέγγιζαν κατά καιρούς το βακαλοπουλικό έργο, το πρόσφατο ανέβασμα της «Γραμμής του ορίζοντος» στο Εθνικό Θέατρο έφερε ακόμα περισσότερους νέους σε επαφή με το τελευταίο και ωριμότερο βιβλίο του Κυψελιώτη συγγραφέα. Οχι ότι η ιστορία της Ρέας Φραντζή (η αναζήτηση του εαυτού της πιο σωστά, σε μια μεταπολιτευτική Ελλάδα που έχει επίσης χάσει το κέντρο της) έπαψε ποτέ να αναζητείται από ένα νεανικό κοινό. «Ο Χρήστος Βακαλόπουλος», λέει η Καραϊτίδη, «διέθετε ένα πολύ ζωντανό και φιλοσοφημένο εφηβικό πνεύμα, με την έννοια της αναζήτησης. Στα 20 του έφευγε από όσα πίστευε στα 18 του, στα 25 άλλαζε πάλι. Και αυτό το “πιάνει” ο αναγνώστης ακόμα και 30 χρόνια μετά».
Ας μιλήσει όμως η νεότερη γενιά. Εμπνευσμένη από τη «Γραμμή του ορίζοντος», η σκηνοθέτρια Ηλέκτρα Ελληνικιώτη ίδρυσε στην Κυψέλη το θέατρο «Κάμιρος» το 2021. «Δεν γνωρίζω άλλον στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία που να έχει μιλήσει με τόση τρυφερότητα, αγάπη και συγχώρεση για τα κακώς κείμενα του νεοελληνικού ζητήματος», λέει η σκηνοθέτρια και εξηγεί: «Οι περισσότεροι κοροϊδεύουν ή κατακρίνουν ή κάνουν τους πιο έξυπνους ή αναχωρούν. Ο Βακαλόπουλος ήταν μέσα στη φωτιά και –ειδικά στη “Γραμμή του ορίζοντος”– αγαπούσε ακόμα και αυτά που τον έβρισκαν αντίθετο».
Εκτός βέβαια από τη «Γραμμή του ορίζοντος» (που όπως λέει η Εύα Καραϊτίδη, είχε φτάσει να μεταπωλείται στο Διαδίκτυο σε τιμή για… συλλέκτες), υπάρχουν οι «Πτυχιούχοι», η «Υπόθεση μπεστ-σέλερ», οι «Νέες αθηναϊκές ιστορίες», καθώς και οι συλλογές δοκιμίων «Η ονειρική υφή της πραγματικότητας» (επιμ. Κώστας Λιβιεράτος) και «Από το χάος στο χαρτί» (επιμ. Νίκος Δ. Τριανταφυλλόπουλος). Μην ξεχνάμε επίσης τις ταινίες «Ολγα Ρόμπαρντς» (1989) ή το «Παρακαλώ, γυναίκες μην κλαίτε» (1992, με τον Σταύρο Τσιώλη). «Ο Χρήστος μοιάζει σαν να έχει σημαδέψει “υπόγεια” την ελληνική κουλτούρα», λέει ο Κώστας Λιβιεράτος, συνιδρυτής των εκδόσεων Αλεξάνδρεια και φίλος του Βακαλόπουλου. «Ξεπερνούσε τα όρια ανάμεσα στη λόγια και την ελαφριά ή την ποπ εκδοχή της. Επαιζε με όλα αυτά, χωρίς πόζες. Μπορούσε να κινηθεί ανάμεσα σε σοβαρά σχόλια για τον Παπαδιαμάντη και σε άλλα για έναν καινούργιο δίσκο. Στις πιο επίσημες αποτιμήσεις, τον αντιμετωπίζουν περισσότερο ιδεολογικά, ως εκπρόσωπο μιας ορισμένης άποψης. Δεν νομίζω όμως ότι ήταν αυτό το νόημα της δουλειάς του».
