Ο Θανάσης ∆ιαμαντόπουλος, πολιτικός επιστήμων – νομικός και ομότιμος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών του Παντείου Πανεπιστημίου, στο βιβλίο του «Ο Εθνικός Διχασμός και η κορύφωσή του. Η Δίκη των “Έξι”» καταπιάνεται με μια κρίσιμη περίοδο που στιγμάτισε την ιστορία της χώρας κατά τον 20ό αιώνα. Ο,τι προηγήθηκε της Μικρασιατικής Καταστροφής και ό,τι ακολούθησε μετά το 1922 και τη Δίκη των Εξι, που κατέληξε στην καταδίκη –«επί εσχάτη προδοσία»– εις θάνατον της (φιλοβασιλικής) πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας την περίοδο εκείνη από ενστόλους παράγοντες της αντίθετης (φιλοβενιζελικής) παράταξης, επηρέασαν τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις της χώρας για δεκαετίες. Οπως αναφέρει ο Διαμαντόπουλος στο επόμενο, υπό έκδοσιν, βιβλίο του για τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο Εθνικός Διχασμός και οι τελευταίοι σπασμοί του (δηλαδή, το κίνημα του ’35, η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος της βενιζελικής αντιπολίτευσης έναντι της φιλοβασιλικής κυβέρνησης) οδηγούν στον Εμφύλιο Πόλεμο τη δεκαετία του ’40.
Καθώς φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την έναρξη της λεγόμενης μεταπολιτευτικής περιόδου στην Ελλάδα, η γνώση των γεγονότων αυτών αποτελεί ταυτοτικό ζήτημα, καθώς μια χώρα οφείλει να προχωράει γνωρίζοντας τα τραύματά της (η γνώση οδηγεί και στην επούλωση ή μήπως αρκεί μόνον η λήθη;).
Και όμως, οι μεταπολιτευτικές γενιές, οι 50άρηδες και οι νεότεροί τους, επιδερμικά τα γνωρίζουν. Μία εξήγηση είναι λόγοι που σχετίζονται με τη διδασκαλία της Ιστορίας στα σχολεία. Φυσικά, δεν πρέπει να αγνοούμε πως η Ιστορία στο δημοτικό και στο γυμνάσιο έχει στόχο να δώσει στους μαθητές έναν βασικό κορμό γνώσεων. Στο λύκειο, όμως, η διδασκαλία της οφείλει να παρέχει στους μαθητές τη μεθοδολογική προσέγγιση, ώστε να ερμηνεύουν κριτικά τα γεγονότα. Για περίπου 15 χρόνια, από τα μέσα της δεκαετίας του ’80, η Μικρασιατική Καταστροφή έως τη Μεταπολίτευση διδασκόταν από ένα ογκώδες βιβλίο που προκαλούσε κούραση μόνο και στη θωριά του. Η κατάσταση με τα σχολικά εγχειρίδια βελτιώθηκε, αλλά η ιστορική άγνοια μεγάλωσε. Ποιος μαθητής θετικών επιστημών σήμερα γνωρίζει αυτά τα γεγονότα; Και πιστέψτε με, δεν είναι εξαίρεση η αποστομωτική ερώτηση μαθήτριας σε καθηγητή «εάν η Αντάντ ήταν Γαλλίδα».
Βεβαίως, η ιστορική μελέτη για τα γεγονότα του 20ού αιώνα αναπτύχθηκε στην Ελλάδα μετά το 1974. Ωστόσο, η κύρια παραδοχή είναι ότι οι πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας και των εισηγητικών του οργανισμών (κυρίως του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου) είχαν μια δυσανεξία και φόβο πως εμπλέκονταν σε πολιτικά θέματα που προκαλούσαν εντάσεις, πάθη και σύγχυση. Και αυτό, προφανώς, περνούσε (και συνεχίζει να επηρεάζει) και στους εκπαιδευτικούς.
Το ερώτημα είναι εάν είμαστε έτοιμοι να δεχθούμε τις βίαιες πράξεις της ελληνικής πολιτικής και στρατιωτικής ιστορίας μας. Οι εμφύλιοι πόλεμοι δεν έχουν «εύκολους», κοινώς αποδεκτούς ήρωες, και εμείς προτιμάμε να μένουμε στην αχλύ των ηρώων που γέννησαν τα κλέη των Ελλήνων. Και την περίοδο 1915-1935, υπήρξε μια συνεχής εμφυλιοπολεμική κατάσταση, την οποία ακολούθησε ένας αιματηρός εμφύλιος πόλεμος το 1944. Η Ιστορία προσφέρει και ενοχλητικά διδάγματα.
